Nepotizmin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde örgütsel adaletin aracı rolü: Havacılık bakım onarım örgütleri üzerine bir çalışma
The mediator role of organizational justice in the effect of nepotism on organizational silence: A study on aviation maintenance and repair organizations
- Tez No: 908974
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET SAĞLAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Ticaret Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
Son yıllarda, örgütlerde emek, bilgi ve fikirlerini kasıtlı olarak esirgeyen, bölüşmeye yanaşmayan işgörenler ortaya çıkmıştır. Literatürde bu olgu örgütsel sessizlik olarak tanımlanmıştır. Nepotizm olgusu ise en kapsayıcı haliyle kayırmacılık olarak açıklanabilir. Nepotizmin işgörenler arasında örgütsel sessizliğe etkisi gözlemlenmekte ve işgörenler çalıştıkları kurum veya işletmelerde nepotik uygulamalara maruz kaldıklarında örgütsel adalet gerçeğini sorgulamaktadırlar. Nepotizme uğrayan çalışanın adalet duygusu tesiriyle sergilediği örgütsel sessizlik davranışının örgütlerde istenilen hedefe ulaşma ve ilerleme açısından negatif etkileri olacağı beklenmektedir. Bu amaçla hazırlanan çalışmada örgütsel sessizlik, nepotizm ve örgütsel adalet arasındaki ilişkinin havacılık bakım onarım iş kolundaki çalışanlarda nasıl bir etkisi olduğunun incelenmesi amaçlamıştır. Literatür taramasında konu ile ilgili çalışmaların ikili ilişkiler ve etkileşimler üzerinden yapıldığı, üç kavramı birlikte inceleyen çalışma olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca örgütsel sessizlik, nepotizm ve örgütsel adalet ilişkisinin havacılık sektöründe herhangi bir araştırma konusu olmadığı gözlemlenmiştir. Dolayısıyla örgütsel sessizlik, nepotizm ve örgütsel adalet arasındaki ilişkinin incelenmesinin alan yazınına önemli katkılar sunacağı öngörülmektedir. Bu amaçla araştırmanın örneklemini havacılık bakım onarım örgütlerinde çalışan personel oluşturmaktadır. Veriler online oluşturulan bir anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Çalışmada örnekleme yöntemi olarak kolayda örnekleme kullanılmıştır. Örneklem büyüklüğü 339'dur. Toplanan verilerin analizi için SPSS 26 ve AMOS 24 programı ile PROCESS 4.0 makro kullanılmıştır. Hipotez sonuçlarına göre dağıtım adaletinin, işlemsel adaletin ve etkileşimsel adaletin örgütsel sessizlik üzerinde negatif yönde etkisi olduğu belirlenmiştir. Terfide nepotizmin dağıtımsal adalet, işlemsel adalet ve etkileşimsel adalet üzerinde negatif yönlü etkisi olduğu tespit edilmiştir. Terfide nepotizmin örgütsel sessizlik üzerinde pozitif yönde bir etkisinin ortaya çıktığı sonucuna ulaşılmıştır. Terfide nepotizmin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde örgütsel adaletin tüm alt boyutların aracı role sahip olduğu belirlenmiştir. İşlem nepotizminin, dağıtım adaleti, işlemsel adalet ve etkileşimsel adalet üzerinde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İşlem nepotizminin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde dağıtım adaleti ve etkileşimsel adalet boyutlarının negatif yönlü, işlemsel adaletin ise pozitif yönlü ve anlamlı aracı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. İşe alma nepotizminin dağıtım adaleti, işlemsel adalet ve etkileşimsel adalet üzerinde etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İşe alma nepotizminin örgütsel sessizlik üzerinde pozitif yönde etkisi olduğu tespit edilmiştir. İşe alma nepotizminin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde örgütsel adalet alt boyutlarından sadece dağıtım adaletinin pozitif yönde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Diğer boyutların dolaylı (aracı) etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In recent years, employees who deliberately withhold their labor, knowledge and ideas and are unwilling to share them have emerged in organizations. This phenomenon is defined as organizational silence in the literature. The phenomenon of nepotism can be explained as favoritism in its most comprehensive form. The effect of nepotism on organizational silence is observed among employees, and employees question the reality of organizational justice when they are exposed to nepotic practices in the institutions or businesses they work for. It is expected that the organizational silence behavior exhibited by the employee who is exposed to nepotism under the influence of a sense of justice will have negative effects in terms of achieving the desired goal and progress in organizations. In this study prepared for this purpose, it was aimed to examine how the relationship between organizational silence, nepotism and organizational justice affects employees in the aviation maintenance and repair sector. In the literature review, it was determined that the studies on the subject were conducted on bilateral relations and interactions, and there was no study examining the three concepts together. In addition, it was observed that the relationship between organizational silence, nepotism and organizational justice was not a subject of any research in the aviation sector. Therefore, it is anticipated that examining the relationship between organizational silence, nepotism and organizational justice will make significant contributions to the literature. For this purpose, the sample of the study consists of personnel working in aviation maintenance and repair organizations. Data were collected through an online survey form. Convenience sampling was used as the sampling method in the study. The sample size is 339. SPSS 26 and AMOS 24 programs and PROCESS 4.0 macro were used to analyze the collected data. According to the hypothesis results, it was determined that distributive justice, procedural justice and interactional justice had a negative effect on organizational silence. It was determined that nepotism in promotion had a negative effect on distributive justice, procedural justice and interactional justice. It was concluded that nepotism in promotion had a positive effect on organizational silence. It was determined that all sub-dimensions of organizational justice had a mediating role in the effect of nepotism in promotion on organizational silence. It was concluded that operational nepotism had an effect on distributive justice, procedural justice and interactional justice. It was determined that the dimensions of distributive justice and interactional justice had a negative effect on the effect of operational nepotism on organizational silence, while procedural justice had a positive and significant mediating effect. It was concluded that recruitment nepotism had an effect on distributive justice, procedural justice and interactional justice. It was determined that recruitment nepotism had a positive effect on organizational silence. It was concluded that only distributive justice had a positive effect on the effect of recruitment nepotism on organizational silence among the organizational justice sub-dimensions. It was determined that the indirect (mediating) effect of the other dimensions was not statistically significant.
Benzer Tezler
- Algılanan nepotizmin örgütsel sessizliğe etkisi
The effect of perceived nepotism on organizational silence
TOLGA ALTINTAŞ
- Nepotizmin örgütsel sessizlik üzerine etkisinde öz yeterlik algısının rolü
The effect of nepotism on organizational silence: The mediating role of self efficacy
ABDURRAHMAN ÇALIK
- Etik liderliğin nepotizmle örgütsel sessizlik ve nepotizmle örgütsel adalet ilişkisinde aracılık rolü
The intermediate role of ethical leadership in the relationship with nepotism and organizational silence and nepotism and organizational justice
GIZEM MAKO
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sağlık YönetimiSelçuk ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEBNEM ASLAN
- Nepotizm ve örgütsel sessizlik ilişkisi: Rekreasyon faaliyeti yürüten konaklama işletmelerinde bir araştırma
Relationship between nepotism and organizational silence: A survey in accommodation facilities operate recreational
SEDA ERKEKLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TurizmAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiRekreasyon Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCAN YAVUZ
- Çalışanların kayırmacılık algıları ile sessizlik davranışları arasındaki ilişki: Kamu sektöründe bir uygulama
The relation between perceptions of favoristic behaviors and organizational silence: A research in public sector
BATUHAN POLAT