Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenler için temel düzey resimli sözlük (6-12 yaş) üzerine sözlükbilimsel bir inceleme
A lexicographical review on the basic level illustrated dictionary for those learning Turkish as a foreign language (Ages 6-12)
- Tez No: 910256
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DEMET KARDAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Dil öğreniminde sözcükler, sürecin en önemli yapı taşlarıdır. Ana dili öğreniminde edinilen sözcükler, yabancı dil öğreniminde farkı biçim, ses ve hatta farklı kavramlar olarak kendini gösterir. Dilin söz varlığındaki bu farklılaşmaya en iyi yardımcı kaynak, hedef dile yönelik sözlüklerdir. Dil öğreniminde başlıca kaynaklardan biri olan sözlükler; dile ait söz varlığının anlamlarını, söylenişlerini, kullanım örneklerini ve birbiriyle ilişkilerini vermektedir. Öte yandan sözlüğün amaca hizmeti, kullanıcıya ne derece hitap ettiğiyle ilgilidir. Bir dili yabancı dil olarak öğrenenler için hazırlanmış sözlüklerle ana dili kullanıcıları için hazırlanmış sözlüklerin tasarımından kapsamına kadar biçim ve içerik olarak nitelikleri farklılık gerektirmektedir. Ana dili kullanıcıları için hazırlanmış sözlüklerle yabancı dil öğrenicilerinin ihtiyacını karşılamaya çalışmak, sözlüğün amacını karşılamamakla birlikte verim de sağlamayacaktır. Her dilin kavramlar doğası, tipolojisi özgün niteliklere sahiptir. Bu noktada yabancı dil öğrenenler için hedef dili ayırt edici özellikleriyle veren tek dilli öğrenici sözlükleri öne çıkmaktadır. Amacını gerçekleştirmesi için sözlük çalışmalarının bilimsel zeminde ilerlemesi önemlidir. Bununla ilgili olarak sözlükbilim alanı, sözlüklerin hazırlanması ve araştırılmasına yönelik tüm çalışmaları kapsamaktadır. Sözlüklerin işlevi; yapı unsurlarının kapsamına, bu unsurların tutarlılığına, türün niteliklerini taşımasına, kullanıcı ihtiyaç ve becerilerine yönelik olmakla birlikte amacı karşılamasına bağlıdır. Sözlükbilimin araştırma koluna bağlı olan sözlük inceleme, işlevini yerine getirme noktasında sözlüklerin nesnel ölçütler üzerinden bilimsel yollarla değerlendirilmesine olanak tanımakta, tutarlı ve sağlıklı sonuçlarla alana katkısunmaktadır. Bu çalışmada Piktes projesi kapsamında hazırlanmış Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler İçin Temel Düzey Resimli Sözlük (6-12 Yaş) üzerine nesnel ölçütlerle sözlükbilimsel açıdan inceleme yapmak ve söz konusu sözlük ile alana yönelik hazırlanacak sözlüklere bilimsel veriler sunmak amaçlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde sözlük kavramı, sözlüklerin tarihsel süreci, sözlüklerin nitelikleri, türleri ve öğrenici sözlükleri, sözlükbilim, sözlüklerin genel yapısı ve yapı unsurları, sözlük eleştirisi ve ölçütleri ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde sözcük öğretiminin Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi bağlamında Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni'ndeki yeri, yabancı dil öğretiminde sözlük kullanımı üzerinde durulmuştur. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine küçük yaş grupları özelinde yaklaşılarak eserin proje yürütücüsü Piktes hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümü tezin alandaki hangi ihtiyacı karşılamak üzere ele alındığı, amacı, önemi, yöntemi kapsamaktadır. Üçüncü bölümünde inceleme sonucu elde edilen bulgular sunulmuş, olumlu ve olumsuz yönler ile eksikler belirtilmiştir. Nitel araştırma kapsamında doküman incelemesi yöntemiyle ele alınan bu çalışmada Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler İçin Temel Düzey Resimli Sözlük (6-12 Yaş) sözlükbilimsel veriler ışığında incelenmiştir. Sözlük; bütün, bütüncül ve parçacıl yapı unsurları açısından, ayrıca kullanıcı ihtiyaç ve becerileri açsından değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonunda sözlüğün örnek teşkil eden nitelikleri, eksik olan bilgileri ile söz konusu sözlük ve Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında hazırlanacak sözlükler için öneriler dördüncü bölümde bulunulmuştur. Sözlüklerin amaca yönelik işlev kazanmasında kullanıcı nitelikleri merkezinde yapı unsurlarını yeterli ve tutarlı şekilde barındırması gerekmektedir. Öğrenici sözlüğünde örnek teşkil edecek başarılı niteliklerin öne çıkarılması ve sorunlara getirilen çözüm önerileriyle bu çalışma Türk sözlükbilimine ve yabancılara Türkçe öğretimi alanına katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
In language learning, vocabulary forms the most essential building blocks of the process. The words acquired during native language learning appear in different forms, sounds and even concepts during foreign language learning. The best resource to aid in understanding this divergence in the lexicon of a language is dictionaries prepared to the target language. As one of the primary resources in language learning, dictionaries provide the meanings, pronunciations, usage examples, and interrelations of the words within a language's lexicon. However, the effectiveness of a dictionary in serving its purpose is closely related to how well it meets the needs of its users. Dictionaries designed for learners of a language as a foreign language and dictionaries designed for native speakers differ significantly in terms of form and content, from design to scope. Attempting to meet the needs of foreign language learners with dictionaries designed for native speakers not only fails to serve the dictionary's purpose but also reduces its effectiveness. The nature of the concepts and typology of each language has unique characteristics. At this point, monolingual learner dictionaries, which highlight the distinguishing features of the target language for foreign language learners, become particularly important. In order to achieve its purpose, it is important that dictionary studies progress on a scientific basis. In this regard, the field of lexicography covers all studies on the preparation and research of dictionaries. The function of dictionaries depends on the scope of the structural elements they contain, the consistency of these elements, their ability to carry the characteristics of the genre, their orientation to user needs and competencies, and ultimately their ability to serve the purpose. Dictionary criticism, one of the research branches of lexicography, ensures that dictionaries are evaluated based on scientifically objective criteria in order to fulfill their functions and contributes to the field with consistent and healthy results. This study aims to examine the“Basic Level Illustrated Dictionary for Learners of Turkish as a Foreign Language (Ages 6-12)”prepared under the Piktes project, using objective criteria from a lexicographical perspective, and to provide scientific data for future dictionaries intended for this field. The first part of the study discusses the concept of the dictionary, the historical process of dictionaries, their qualities, types, and learner dictionaries, as well as lexicography, the generalstructure and components of dictionaries, dictionary criticism, and evaluation criteria. Additionally, this section addresses the role of vocabulary teaching in the context of teaching Turkish as a foreign language within the Common European Framework of Reference for Languages, as well as the use of dictionaries in foreign language teaching. By approaching teaching Turkish as a foreign language with a special focus on younger age groups, information was given about the project manager of the work, Piktes. The second part of the study covers which need in the field the thesis addresses, its purpose, significance, and methodology. In the third section, the findings obtained as a result of the review are presented, and the positive and negative aspects and deficiencies are stated. This study, conducted within the scope of qualitative research through document analysis, examines the“Basic Level Illustrated Dictionary for Learners of Turkish as a Foreign Language (Ages 6-12)”in light of lexicographical data. The dictionary was evaluated in terms of its overall, holistic and fragmentary structure elements, as well as user needs and skills. At the end of the evaluation, exemplary qualities of the dictionary, missing information, and recommendations for this dictionary and for future dictionaries in the field of teaching Turkish as a foreign language are presented in the fourth part. For dictionaries to effectively serve their purpose, they must adequately and consistently incorporate structural elements centered on user characteristics. By highlighting the successful qualities that can serve as examples in learner dictionaries and offering solutions to identified problems, this study will contribute to Turkish lexicography and the field of teaching Turkish to foreigners.
Benzer Tezler
- Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenler için metin değiştirimi: Mustafa Kutlu'nun 'Rüzgârın Oğlu' hikâyesi örneği
Text exchange for those learning Turkish as a foreign language: The story of Mustafa Kutlu's 'Son of the Wind'
DEMET DÖNE IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇEN GÖÇEN ÖZDEMİREL
- Avrupa diller öğretimi ortak çerçeve programı kapsamında işlevsel kavramsal yaklaşım temelli ihtiyaç analizi örneği
An example of needs analysis based in functional notional approach in common european framework for languages teaching
HAMİDE MERVE ALTIPARMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ASİYE DUMAN
- Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki kavramlar ve kavram alanları: Yeni Hitit örneği
Concepts and conceptual fields in Turkish course books prepared for foreigners: Case of Yeni Hitit
GÜLÇİN AŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimAnkara ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDA GÜLSÜM GÖKMEN
- Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde fiillerin belirlenmesi (A1 düzeyi)
Identifying verbs in Turkish language teaching as a foreign language (A1 level)
CELAL BÖLÜKBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAHRİ TEMİZYÜREK
- Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlere yönelik tek dilli sözlük oluşturmada ölçütler
Criteria for creating a mono-language dictionary for those learning Turkish as a foreign language
SUBGHATULLAH AZIZI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KUNDAKCI