Köroğlu destan örnekleminde Türkmenistan'da Bahşılık geleneği
Summary in the Köroğlu epic sample Bahshi tradition in Turkmenistan
- Tez No: 910610
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MİLAD SALMANİ
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Musikisi Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Türk Musikisi Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Dünya kültürünün ayrılmaz parçası olan Türk dünyası kültürel mirası, insanlar tarafından asırlardır muhafaza edilmektedir. Destanlar bu kültürel mirasın önemli kısmı olup halk arasında en yaygın ve en büyük formlu folklor türü olarak bilinmektedir. Türk dünyası destanları İslamiyet öncesi döneminde ortaya çıkıp yüzyıllar boyunca gelişip değişik konuları işlemiştir. Yaratılış, Manas, Ergenekon gibi destanlara birden fazla ülkede rastlamak mümkünken; Köroğlu Destanı tüm Türk dünyasına mal olmuşrur. Pek çok destanlardaki gibi, Köroğlu destanı zamanla büyüyerek, kollara ayrılmıştır ve asırlarca devam eden ilgi sebebiyle, araştırmacılar tarafından incelenmiştir ve incelenmeye devam etmektedir. Destanın tarihi, literatür yapısı, stili, edebiyat analizi gibi açılardan devamlı çalışılırken, bu alanda müzikal analiz çalışmalarına pek rastlanmamaktadır. Türk ülkelerinde Köroğlu Destanı'nın kolları çoğunlukla yazıya alınmıştır. Ama kolların sayısı, olay çizgisi, kahraman isimleri, destan anlatıcıların icraları ülkeden ülkeye hep değişmektedir. Bu sebepten destanın versiyonlarının bütün kollarını kapsayan eserin literatürde olmadığı bilinmektedir. Türkmen Köroğlu Destanı'nın 40-60 kolu olup onlardan Köroğlu'nun Doğuşu, Köroğlu'nun Evlenişi, Köroğlu'nun Övez'i Kurtarışı, Övez Evlenmiş, Övez Küsmüş, Arap Reyhan, Kempir, Harmandeli, Köroğlu ve Bezirgen, Servican, Köroğlu'nun Ölümü adlı kollar Türkmenistan'da en popüler hikâyeleridir. Türkmen halkı arasında rağbet gören Arap Reyhan kolu çoğu anlatıcının tercih listesinde yer almaktadır. Destanın bu kolunda Köroğlu, oğlu Övez, eşi Agayunus ve Köroğlu'nun yiğitlerinin, Gürcistan padişahı Leke Paşa'ya ve olağanüstü güç sahibi Arap Reyhan'a karşı savaşından bahsedilmektedir. Türkmenistan'da destancı bahşı her icrasında ufak bir doğaçlama yapmaktadır. Yapılan doğaçlamalar destanın özünü, olay örgüsünü ve türkülerini hiçbir zaman etkilememelidir. Bahşı, performansını bulunduğu ortama göre değiştirebilir, fakat destanın temeli aynı kalmaktadır. Bu çalışma ünlü Türkmen bahşı Kerven Yovbasarov'un Köroğlu destanının Arap Reyhan kolu icrası üzerine yapılmıştır. Destanın kolunun tam metni Türkmence yazılmış ve orijinaline mümkün olduğu kadar yakın tutularak Türkçeye çevrilmiştir. Destanın bu koluna ait türkülerin tamamı notaya alınmıştır. Türkmenistan'ın farklı bölgelerindeki destancı bahşıların kullandıkları ses teknikleri ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiştir. Bununla birlikte çalışmada Türkmen müziği nazaryatına dair bilgiler aktarılmıştır.
Özet (Çeviri)
The cultural heritage of the Turkish World, which is an integral part of World culture, has been preserved for centuries. Epics are an importent part of this cultural heritage, wich are known among the public as the most common and largest form of folklore genre. Turkish World epics emerged in the Pre-Islamic period and developed over the centuries, in different topics. While Epics such as the Epic of Creation, Ergenekon, Manas are known as belonging to Turkish countries, the Koroglu epic is known all over the Turkish World, even outside of the Turkish World. Like many epics, the Koroglu epic grew and divided into branches over time. Due to the interest that has continued for centuries, it has been studied by researchers and continues to be examined. In due course, in terms of history of the epic, literature structure, style, literary analysis etc., constantly studied, but studies that analyze terms of music are rarely encountered. In Turkish countries, the branches of the Koroglu epic have mostly been written down. But numbers of the parts of the epics, the event flows, the names of the heroes, and the performanses of the epic tellers always vary from country to country. For this reason, there is no work in the literature that covers all branches of any version of the epic. There are 40-60 branches (subsections) of the Turkmen Koroglu epic. The Birth of Koroglu, Koroglu's Marriage, Koroglu's Saving of Ovez, Ovez Married, Ovez Resentful, Arab Reyhan, Kempir, Harmandeli, Koroglu and Bezirgen, Servidjan, Death of Koroglu are the most popular stories ın Turkmenistan. Arab Reyhan section quite popular among the Turkmen people and takes part on the preference list of most narrators. This branch of the epic mentions about the war between Koroglu, his brave men, his son Ovez and his wife Agayunus against Leke Pasha, the sultan of Georgia, and Arab Reyhan, who had exstraordinary power. İn Turkmenistan, bakhshi the epic performer makes a small improvisations in every performance but these improvizations should never affect the essence of the epic, its plot and folk songs. He may change his performance according to the environment, but the basis of the epic remains same. The work was performed by the famous Turkmen singer Kerven Yovbasarov based on the video recording of the Arab Reyhan part of the Koroglu epic. The full text of Arap Reyhan section was written in Turkmen and translated into Turkish, keeping it as close to the original as possible. All folk songs belongıng to this branch of the epic were notated. The vocal techniques used by epic singers in different regions of Turkmenistan has been analyzed in detail. This work conveyed knoweledce about the theory of Turkmen music.
Benzer Tezler
- Türk destanlarının yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılacak metne uyarlanması
The adaptations of the turkish epics to usable text for teaching Turkish language to foreigners
NAZLI NUR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- Özbek kahramanlık destanı Zülfizar
Zulfizar, a bravery epic of Uzbek
HALİL ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERİN KÖSE
- Özbek destanlarında at motifi üzerine bir inceleme
An analysis on horse motifs in Uzbek epics
ÖZLEM YELMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAİDBEK BOLTABAYEV
- Чагатайчанын акыркы дооруна таандык үч дастан: «көроглы», «жанчар хан падыша газалы», «кыз жибек» (транскрипция, тилдик анализ, индекс)
Çağataycanın son dönemine ait üç destan: 'Köroğlu', 'Cançar Han Padişah Gazalı', 'Kız Cibek' (Transkripsiyon, inceleme, dizin)
AYMİRA MARAT KIZI
Doktora
Kırgızca
2016
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADIRALI KONKOBAYEV