Altın Orda Devleti askeri teşkilatı
Military organization of the Golden Horde
- Tez No: 910820
- Danışmanlar: PROF. DR. İLYAS KEMALOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 281
Özet
Bu tez, Cengiz Han'ın temellerini attığı Büyük Moğol İmparatorluğu'nun bir parçası olarak tarih sahnesinde yerini alan Altın Orda Devleti'nin askerî teşkilâtına odaklanmaktadır. Orta Çağın en güçlü siyasi aktörlerinden olan Altın Orda Devleti, kuruluş sürecinde devlet ve askerî teşkilâtları bakımından Cengiz Han'ın temellerini attığı ve ardılları tarafından geliştirilen geleneği sürdürmekteydi. Bu gelenek temelinde oluşan askerî teşkilât; oldukça sistemli, güçlü ve bir o kadar da karmaşık idi. Evvela ordunun temel insan unsurunu oluşturan Moğol ve Türk boylarının çoğunluğu, bozkır geleneği çevresinde şekillenen bir hayat tarzına sahipti. Bu hayat tarzı sayesinde, Altın Orda ordusunun insan kaynağı da savaş için gereken birçok niteliğe sahip olmaktaydı. Böylece oldukça geniş alanları hâkimiyet altında tutabilen ve aynı oranda sınırları ötesine seferler düzenleyebilen bir orduya sahip olmak mümkün oluyordu. Tabii olarak, sahip olunan bu güçlü ordu iyi bir komuta kademesine de sahipti. Kadim Türk geleneğinin bir ürünü olarak onlu sistem esasına göre teşkilatlanan Altın Orda ordusu, yıkılışına dek bu geleneği sürdürdü. Kuruluş sürecinden 14. Asrın ikinci yarısına kadar genel itibariyle hanlar ve oğlanlar gibi Cuci Hanedanı mensupları tarafından komuta edilen ordu, bu dönemden itibaren ulus beyleri ya da karaçi beyler olarak bilinen boy beylerinin kontrolüne geçmeye başladı. Askeri gücün kontrolünü ele alan boy beylerinin kendi çıkarlarını gözeterek, askeri gücü mahdut olan hanedan mensuplarından dilediklerini tahta çıkarmaya çalışmaları sonu gelmez hâkimiyet mücadelelerinin oluşmasına da ortam hazırladı. Bu durum toplam askeri gücün kişiler arasında savrulmasına yol açtığı gibi, Altın Orda ordusunun seferberlik kabiliyetinin zayıflamasına da sebep oldu. Ancak 14. Asra kadar Altın Orda Devleti, sahip olunan askeri teşkilat sayesinde uzunca bir zaman diliminde, hâkimiyet alanlarını koruduğu gibi birçok bölgeye de seferler düzenleyerek ses getiren askeri başarılara imza attı. Elbette bunu mümkün kılan durum, ordunun sahip olduğu savaş nizamı ve muharebe kabiliyetini üst düzeye çıkaran stratejik ve taktik becerileriydi. Nitekim Altın Orda'nın sahip olduğu askeri teşkilat, mirasçıları olan Kırım, Kazan, Astrahan, Sibir ve Kazak hanlıklarının da ordu organizasyonlarının temelini oluşturdu.
Özet (Çeviri)
This thesis focuses on the military organization of the Golden Horde, which took its place in history as a part of the Great Mongol Empire, the foundations of which were laid by Genghis Khan. The Golden Horde, one of the most powerful political actors of the Middle Ages, continued the tradition laid by Genghis Khan and developed by his successors in terms of state and military organizations during its establishment. The military organization formed on the basis of this tradition; It was quite systematic, powerful and also complex. First of all, the majority of the Turkish-Mongol tribes that constituted the basic human element of the army had a lifestyle shaped around the steppe tradition. Thanks to this lifestyle, the human resources of the Golden Horde army had many of the qualities required for war. Thus, it was possible to have an army that could dominate large areas and organize expeditions beyond its borders at the same rate. Naturally, this powerful army also had a good command level. The Golden Horde army, which was organized on the basis of the decimal system as a product of the ancient Turkic tradition, continued this tradition until its collapse. The army, which was generally commanded by members of the Jochi Dynasty such as khans and oghlans from its founding until the second half of the 14th century, began to come under the control of clan lords, known as ulus beys or karachi beys, from this period onwards. The clan lords who took control of the military power, considering their own interests, tried to enthrone whomever they wanted from the members of the dynasty whose military power was limited, which also paved the way for endless struggles for dominance. This situation not only caused the total military power to be dispersed among individuals, but also caused the mobilization ability of the Golden Horde army to weaken. However, until the 14th century, the Golden Horde State, thanks to its military organization, not only protected its areas of dominance for a long time, but also achieved resounding military successes by organizing expeditions to many regions. Of course, what made this possible was the army's war order and strategic and tactical skills that maximized its combat capability. As a matter of fact, the military organization of the Golden Horde, formed the basis of the army organizations of its heirs, the Crimean, Kazan, Astrakhan, Sibir and Kazakh khanates.
Benzer Tezler
- 13. ve 15. yüzyıl deşt-i kıpçak sahasında askerî yapı ve silahlar
Military structure and weapons in the dasht-i qipchaq region between the 13th and 15th centuries
PERİHAN KARADEMİR
- Osmanlı Ordusu içerisinde Kırım Hanlığı kuvvetlerinin mahiyeti ve ehemmiyeti
Characteristics and importance of military forces of Crimean Khanate in Ottoman Army
BATUHAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI MURAT ARABACI
- Selçuklu ilm-i inşasının Osmanlı kuruluş diplomatikasına etkisi
The effect of the Seljukid ilm al-ensha on Ottoman diplomatic institution
TANJU ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihNecmettin Erbakan ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA AKKUŞ
- Moğol Devletlerin'de müslüman ve Türk devlet adamları
Musli̇m and Turki̇sh statesmen i̇n Mongoli̇an States
BETÜL SÜMEYRA TAHTALI