Karabük üniversitesi eğitim ve araştırma hastanesi aile hekimliği poliklinığine başvuran hastalarda sağlık algısı ile kanser taraması farkındalığı arasındaki ilişki
The relationship between health perception and awareness of cancer screening in patients applying to family medicine outpatient clinic of Karabük University education and research Hospital
- Tez No: 912894
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HABİBE İNCİ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Kanser, KETEM, kanser taraması, farkındalık, Sağlık Algısı Ölçeği, Aile Hekimliği, Cancer, KETEM, cancer screening, awareness, Health Perception Scale, Family Medicine
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bakanlığı
- Enstitü: Karabük Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Amaç: Çalışmamızın amaçları, sağlık algısı ile kanser taraması farkındalığı arasındaki ilişkiyi değerlendirmek, kişilerin sağlık algısı düzeyini etkileyen unsurları incelemek, kişilerin kanser tarama programları hakkında bilgisini ölçmek, anketin uygulanması esnasında kanser taramaları hakkında kişilerin farkındalık düzeyini arttırmaktır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, 15.06.2024-15.09.2024 tarihleri arasında Karabük Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Polikliniğine başvuran 320 hastada sağlık algısı ile kanser taraması farkındalığı arasındaki ilişkiyi araştıran kesitsel bir çalışmadır. Araştırmaya katılmayı kabul eden hastalardan yazılı onam alınarak yüz yüze anket formu uygulandı. 18 yaşından küçük olanlar, soruları algılayıp cevaplayabilecek yeterli bilişsel kapasitede olmayanlar, yabancı uyruklular, araştırmaya katılmaya gönüllü olmayanlar, gebe olanlar çalışma dışında bırakılmıştır. Anket formu toplam 21 soru ve Sağlık Algısı Ölçeği'nden oluşmaktadır. Araştırma sonuçları SPSS yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Katılımcıların ortanca yaşları 42 olarak bulundu. Katılımcıların %50'si evli, %60,31'i il merkezinde yaşıyor, %39,38'i sigara içiyor, %11,56'sı alkol kullanıyordu. Düzenli egzersiz yapanların oranı %31,25 olarak bulundu. Katılımcıların %23,75'i lise, %30,94'ü üniversite mezunuydu; %20,31'i işçi, %26,25'i memurdu. Katılımcıların %11,56'sı sağlık çalışanıydı, %45'i gelirinin giderinden fazla olduğunu belirtti. Sağlıklı beslenmeye dikkat edenlerin oranı ise %65,31 idi. Kronik hastalığı olanların %32,19'u hipertansiyon hastasıydı. Katılımcıların %6,88'inde kanser tanısı, %43,13'ünde ise yakın çevrede kanser tanısı vardı. Katılımcıların %60,62'si ulusal tarama kapsamında kanser taraması yapıldığını bildiğini belirtti. Bunu belirten kişilerden %84,54'ü meme, %78,87'si serviks, %52,58'i kolon kanseri taramalarının yapıldığını bildiğini bildirdi. Katılımcıların kanser taraması ile ilgili bilgiyi %43,3'ü aile hekiminden aldığını belirtti. Katılımcıların %24,38'i KETEM hakkında bilgiye sahipti. Katılımcıların %35,63'ü kanser taraması yaptırmıştır. Kanser taraması yaptıranların %50'si PAP Smear/HPV-DNA, %47,37'si mammografi taraması yaptırmıştı. Kanser taraması yaptırmayan kişilerin %48,54'ü kanser taraması yapıldığını bilmediği için, %37,86'sı kötü bir hastalığı olmasından korktuğu için kanser taraması yaptırmamış olduğunu belirtti. Katılımcıların Sağlık Algısı Ölçeğinin toplam ölçek ortanca değeri 48 olarak hesaplandı. Katılımcılardan dul/boşanmış olanların SAÖ puanı evli ve bekar olanlardan istatistiksel anlamlı düzeyde düşük saptandı. Lise ve üstü eğitim düzeyine sahip olanların SAÖ puanı lise altı eğitim düzeyine sahip olanlardan istatistiksel anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Köyde yaşayanların SAÖ puanı il merkezi ve ilçe merkezinde yaşayanlardan istatistiksel anlamlı düzeyde düşüktü. Çalışmada sağlık çalışanı olanların, sigara içmeyenlerin, düzenli egzersiz yapanların, sağlıklı beslenmeye dikkat edenlerin SAÖ puanı istatistiksel anlamlı düzeyde yüksek tespit edildi. Katılımcıların kronik hastalığa sahip olma durumu, kanser tanısı alma durumu ve yakın çevresinde kanser tanısı alma durumuyla SAÖ puanı arasında istatistiksel anlamlı bir ilişki saptanmadı. Ülkemizde ulusal tarama kapsamında kanser taraması yapıldığını bilgisi olduğunu ifade edenlerin SAÖ puanı bilmediğini ifade edenlerden istatistiksel anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Hayatında en az bir kanser taraması yaptırma durumuyla SAÖ puanı arasında istatistiksel anlamlı bir ilişki saptanmadı. Çalışmaya dahil edilen katılımcıların ülkemizde ulusal tarama kapsamında hangi kanserlerin taramasının yapıldığını (meme, kolon, serviks) doğru bilenlerin oranı %23,44'tür. Ülkemizde yapılan kanser taramalarını doğru bilenlerin SAÖ puanı bilmeyenlerden istatistiksel anlamlı düzeyde yüksek bulundu. KETEM hakkında bilgisi olanların SAÖ puanı bilmeyenlerden istatistiksel anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Katılımcıların yaşları ile SAÖ puanı arasında negatif yönlü zayıf düzeyde korelasyon saptandı. Sonuç: Ulusal kanser taramaları ve KETEM hakkında bilgi sahibi olan bireylerin sağlık algısı puanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Ancak, sağlık algısı ile kanser taraması yaptırma davranışı arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bu durum, bilgi sahibi olmanın bireylerin algısını geliştirdiğini, ancak bunun davranışa dönüşmesinin farklı etkenlere bağlı olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Objective: The aims of our study were to evaluate the relationship between health perception and awareness of cancer screening, to examine the factors affecting the level of health perception, to measure the knowledge of people about cancer screening programs, and to increase the level of awareness of people about cancer screening during the implementation of the questionnaire. Materials and Methods: The study was a cross-sectional study investigating the relationship between health perception and cancer screening awareness in 320 patients who applied to the Family Medicine Outpatient Clinic of Karabük University Training and Research Hospital between 15.06.2024-15.09.2024. Written informed consent was obtained from the patients who agreed to participate in the study and a face-to-face questionnaire was applied. Patients under 18 years of age, those who did not have sufficient cognitive capacity to perceive and answer the questions, foreign nationals, those who did not volunteer to participate in the study, and pregnant women were excluded from the study. The questionnaire consists of a total of 21 questions and the Health Perception Scale. The results of the study were analyzed using SPSS software. Results: The median age of the participants was 42 years. Fifty percent of the participants were married, 60.31% lived in the city center, 39.38% smoked, and 11.56% drank alcohol. The rate of regular exercise was 31.25%. 23.75% of the participants were high school graduates, 30.94% were university graduates; 20.31% were workers and 26.25% were civil servants. 11.56% of the participants were health workers, 45% stated that their income was higher than their expenses. The rate of those who paid attention to healthy nutrition was 65.31%. Among those with chronic diseases, 32.19% had hypertension. Of the participants, 6.88% had a diagnosis of cancer and 43.13% had a diagnosis of cancer in their immediate environment. 60.62% of the participants stated that they were aware of the national cancer screening program. Of those who indicated this, 84.54% reported that they were aware of breast, 78.87% cervix and 52.58% colon cancer screenings. Of the participants, 43.3% stated that they received information about cancer screening from their family physicians. 24.38% of the participants had information about KETEM. 35.63% of the participants had undergone cancer screening. Of those who had cancer screening, 50% had PAP Smear/HPV-DNA screening and 47.37% had mammography screening. Among those who had not undergone cancer screening, 48.54% stated that they had not undergone cancer screening because they did not know that cancer screening was available, and 37.86% stated that they had not undergone cancer screening because they were afraid of having a bad disease. The median value of the total scale of the Health Perception Scale was calculated as 48. The Health Perception Scale score of widowed/divorced participants was statistically significantly lower than that of married and single participants. The Health Perception Scale score of those with high school and above education level was statistically significantly higher than those with less than high school education level. The Health Perception Scale score of those living in the village was statistically significantly lower than those living in the provincial and district centers. In the study, the Health Perception Scale score of those who were health workers, non-smokers, exercised regularly, and paid attention to healthy nutrition was statistically significantly higher. There was no statistically significant correlation between the Health Perception Scale score and the participants' chronic disease status, cancer diagnosis status and cancer diagnosis status in their close relatives. The Health Perception Scale score of those who stated that they were aware of cancer screening within the scope of national screening in our country was statistically significantly higher than those who stated that they did not know. There was no statistically significant correlation between having at least one cancer screening in life and Health Perception Scale score. Among the participants included in the study, 23.44% correctly knew which cancers (breast, colon, cervix) were screened in our country within the scope of national screening. The Health Perception Scale score of those who knew the cancer screenings performed in our country correctly was statistically significantly higher than those who did not know. The Health Perception Scale score of those who knew about KETEM was statistically significantly higher than those who did not know. There was a weak negative correlation between the age of the participants and the Health Perception Scale score. Conclusion: Individuals who were informed about national cancer screenings and KETEM had higher health perception scores. However, no significant relationship was found between health perception and cancer screening behavior. This shows that having information improves individuals' perception, but its transformation into behavior depends on different factors.
Benzer Tezler
- Karabük Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Polikliniğine başvuran Subklinik Hipotiroidi hastalarında kan lipid düzeylerinin değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
AHMET SAİD DEMİREL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU KORKUT
- Aile hekimliği polikliniğine başvuran 18-65 yaş aralığındaki kadınların meme kanseri taraması hakkında bilgi düzeyleri, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of the level of knowledge, attitudes and behaviors of women between the ages of 18-65 applying to the family medicine outpatient clinic about breast cancer screening
GÜLŞEN BULUT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık BakanlığıAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HABİBE İNCİ
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU KORKUT
- Esansiyel hipertansiyon tanılı hastaların ruhsal bozukluklar ve kişilik bozuklukları açısından değerlendirilmesi
The assessment of patients with essential hypertension in terms of mental disorders and personality disorders
TANJU KAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriKarabük ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEFİSE DEMİR
- Aile hekimliğine başvuran 18-49 yaş arası evli kadınların aile planlaması hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
An evaluation on the knowledge, attitude and behavior of married women aged 18-49 admitted to family practice about family planning
AYŞEGÜL TARAKÇI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık BakanlığıAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HABİBE İNCİ
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU KORKUT
- COVİD-19 pandemisi sürecinde bir pandemi hastanesindeki Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastaların sosyodemografik ve klinik özelliklerinin bir önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırılması
Comparison of sociodemographic and clinical characteristics of the patients admitted to the family medicine clinic in a pandemic hospital before and after the COVID-19
FEHMİ ALİBEKİROĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiKarabük ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HABİBE İNCİ