16. ve 17. yüzyıl Erzurum camilerinin kültürel sürdürülebilirlik analizleri
Cultural sustainability analysis in 16th and 17th century mosques in Erzurum
- Tez No: 913151
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FİRDEVS KULAK TORUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Kültürel Sürdürülebilirlik, Cami Tipolojisi, Restorasyon, Erzurum Camileri, Tarihi Cami, Cultural Sustainability, Mosque Typology, Restoration, Erzurum Mosques, Historical Mosque
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 229
Özet
Bu çalışmada Erzurum ili kent merkezinde konumlanan 16. ve 17. yüzyılda inşa edilen camilerin kültürel sürdürülebilirliklerinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. 16. yüzyılda Ayaspaşa Cami, Lalapaşa Cami, Alipaşa Cami, Boyahane Cami, Muratpaşa Cami; 17. yüzyılda Yukarı Mumcu Cami, Kemhan Cami, Gürcükapı Cami, Hacı Cuma Cami, Caferiye Cami, Gürcü Mehmet Paşa Cami, Yeğenağa Cami, Kasımpaşa Cami, Cedid Cami, Kurşunlu Cami, Vani Efendi Cami, Aşağı Mumcu Cami olmak üzere toplamda 17 adet tescilli tarihi cami çalışma kapsamının alanı olarak belirlenmiştir. Erzurum'da kent merkezinde inşa edilmiş, çalışma kapsamına alınmış olan camiler hakkında literatür taraması, arşiv araştırması yapılmış, yapıların güncel durumları ile restorasyon ve dönemsel müdahaleleri açıklanmıştır. Elde edilen veriler kendi aralarında kıyaslanmış ve camilerin, plan özellikleri, dış mekân elemanları ve yardımcı yapılar, iç mekan elemanları, taşıyıcı sistem elemanları, yapı malzemeleri, cephe elemanları özellikleri bağlamlarında değerlendirmeler yapılarak camilerin tipolojileri saptanmıştır. Saptanan tipolojiler ışığında yapıların ve yapıların maruz kaldığı müdahalelerin, kültürel sürdürülebilirlik ilkesine uygunluğu; yapı varlığı ve işlevinin devamlılığı, plan tiplerinin sürdürülmesi, özgün dış mekan elemanlarının varlığının korunması, özgün iç mekan elemanların varlığının korunması, özgün plan ve cephe organizasyonlarının devamlılığı, özgün yapı malzemelerinin korunması, değişmişliklerin geri döndürülme durumları bağlamlarında her cami için bireysel olarak değerlendirilip birbirleri ile kıyaslamaları grafikler ve sayısal veriler yardımı ile yapılmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında değerlendirme bölümünde hazırlanan grafik değerlerinin analiz edilmesi ile kültürel sürdürülebilirliğin çalışma kapsamına dahil edilen camiler ölçeğinden faydalanarak tüm şehir camileri ölçeğine sağlanma ölçütü açıklanmış, yapı bünyesinde kültürel süreklilik ilkesine uygun olmadığı tespit edilen durumların düzeltilmesi ve onarılması için öneriler yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to analyze the cultural sustainability of mosques built in the 16th and 17th centuries located in the city center of Erzurum. The scope of the study includes of 17 registered historical mosques, including Ayaspaşa Mosque, Lalapaşa Mosque, Alipaşa Mosque, Boyahane Mosque, Muratpaşa Mosque in the 16th century; Yukarı Mumcu Mosque, Kemhan Mosque, Gürcükapı Mosque, Hacı Cuma Mosque, Caferiye Mosque, Gürcü Mehmet Paşa Mosque, Yeğenağa Mosque, Kasımpaşa Mosque, Cedid Mosque, Kurşunlu Mosque, Vani Efendi Mosque, Aşağı Mumcu Mosque in the 17th century. A comprehensive literature review and archive research have been conducted on the mosques built in the city center of Erzurum and included in the scope of the study and the current status of the structures, restoration and periodic interventions were explained. The obtained data were compared with each other and the typologies of the mosques were determined by evaluating them in terms of plan features, exterior elements and auxiliary structures, interior elements, structural assistance system elements, building materials and facade elements. Based on the identified typologies the suitability of the structures and the interventions they subjected to regarding the principle of cultural sustainability were individually evaluated for each mosque and compared with each other using graphs and numerical data. These evaluations focused on the continuity of the structures and their functions, the preservation of plan types, preservation of original exterior elements and auxiliary structures, preservation of original interior elements, continuity of original plan and facade organizations, the use of original building materials reversibility of variables were evaluated individually for each mosque and their comparisons were made with the help of graphics and numerical data. In the conclusion section the study provides an analysis of the graphical values and explains the measure by which cultural sustainability can be achieved at the scale of all city mosques based on the mosques included in the scope of the study. Recommendations have been made for correcting and restoring the conditions within the structures that were identified as not being in accordance with the principle of cultural continuity.
Benzer Tezler
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Keşfü'l-keşf (İnceleme-transkripsiyonlu metin)
Keşfü'l-keşf (Review-transcribed text)
DERYA DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıErzurum Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİME ÇAVUŞOĞLU
- 16. ve 17. yüzyıl sâki-nâmelerinde mûsikî unsurlar (İnceleme)
Musical factors in the saki-names of the 16th and 17th centuries (Examination)
ÖZLEM PINARBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBeykent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT KAPLAN
- 16. ve 17. yüzyıl Osmanlı saray sanatındaki karanfil motifleri ile çatma ve kemhalardaki karanfil motiflerinin karşılaştırılması
The comparison of carnation motifs in the Ottoman palace art in 15th-17th century with the carnation motifs in çatma and kemha
NAGEHAN ÖĞSÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. NESRİN ÖNLÜ