İsmail Gasprinski'nin Tercüman'ı: Sadakat ve Terakki (1883-1914)
Ismail Gasprinskii's Terjuman: Loyalty and Progress (1883-1914)
- Tez No: 913491
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KANLIDERE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 507
Özet
Kırımlı İsmail Mirza Gasprinski (1851-1914) tarafından Bahçesaray'da neşredilen Tercüman (1883-1918) gazetesi Rusya Türklerinin en uzun ömürlü ve yaygın süreli yayınıdır. Naşir ve muharriri İsmail Gasprinski'yi aşıp onun en büyük ve etkili eseri haline gelen Tercüman, bu araştırmanın hem öznesi ve çerçevesi hem de temel kaynağı olmuştur. Gazete, eğitimde modernleşmeyi simgeleyen ve başlangıçta eğitsel bir yöntem olarak ortaya çıkıp ardından“Ceditçilik”ismiyle kültürel ve politik bir harekete evrilen“Usul-i Cedid”in çok uzun yıllar en önemli propaganda aracı olduğu gibi hitap ettiği okur kitlesi için ortak, sade ve edebî bir dil oluşturma çabasının da somut bir örneğiydi. Çalışmanın içeriği de bu çerçevede şekillendi. Tercüman'ın amacı, yaygınlığı, faydaları gibi açılardan incelenip biçim özellikleri ile toplumsal etkisinin ortaya çıkarılmaya çalışıldığı birinci bölümü Gasprinski'nin Rusya Türkleri için tasarladığı“terakki”projesinin ana hatlarının ele alındığı ikinci bölüm takip etmektedir. Usul-i Cedid ile eğitimin modernleştirilmesi ve ortak edebî dil yaratma gayretinin anlatıldığı bölümlerden sonra Gasprinski'nin Rusya Türklerini yaşadıklarını ülkenin eşit yurttaşı haline getirme arzusu“sadakat”teması ekseninde incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The newspaper Terjuman/Perevodchik (1883-1918), published in Crimea/Bakhchysarai by the Crimean Ismail Mirza Gasprinskii (1851-1914), is the longest-lasting and most widespread periodical of the Turks of Russia. Terjuman/Perevodchik, which surpassed its editor and publisher Ismail Gasprinskii and became his greatest and most influential work, has been both the subject and framework of this research and its main source. The newspaper was the most important propaganda tool of the“Usul-i Jadid”, which symbolised modernisation in education and initially emerged as an educational method and then evolved into a cultural and political movement with the name“Jadidism”, for many years, and was also a concrete example of the effort to create a common, simple and literary language for the readership it addressed. The content of this study was shaped within this framework. The first part, in which Tercüman is analysed in terms of its purpose, prevalence and benefits and its social impact is tried to be revealed, is followed by the second part in which the main outlines of Gasprinskii's“progress”project for the Turks of Russia are discussed. After the chapters on the modernisation of education with Usul-i Jadid and the effort to create a common literary language, Gasprinskii's desire to make the Turks of Russia equal citizens of the country in which they lived is examined on the axis of the theme of“loyalty”.
Benzer Tezler
- Tercüman Gazetesinde Azerbaycan edebî ve fikrî muhiti
Azerbaijan literary and intellectual circles in Tercuman Newspaper
YILMAZ ÖZKAYA
- Ahmet Mithat Efendi ile İsmail Gaspıralı'nın edebiyatçı, eğitimci ve fikir adamı yönleriyle karşılaştırılması
Comparison of the author, educator and intellectual aspects of Ahmet Mithat Efendi and İsmail Gasprinski
ESİN ALÇİÇEK
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiTürk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAZLI GÖKÇEK
- Gaspıralı İsmail Bey'in dili ve üslûbu
IIsmail Gasprinskiy's language and style
YASEMİN YILMAZ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGEHAN ATSIZ GÖKDAĞ
- Türk Yurdu dergisinde milliyetçilik (1911-1931)
Nationalism in the Turkish Homeland magazine (1911-1931)
ÜMMET ERKAN
Doktora
Türkçe
2014
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİRDEVS GÜMÜŞOĞLU
- Molla Münir Hadiyev'in Başkurt Tarihi adlı eserinin çeviri ve incelenmesi
The translation and analysis of the work called Molla Münir Hadiyev's Bashkir History
ZAFER SEVER