Fakhr al-dīn al-rāzī: The problem of knowledge and metaphysical skepticism
Fahreddin el-râzî: Bilgi problemi ve metafizik şüphecilik
- Tez No: 915360
- Danışmanlar: PROF. DR. JOHN WALBRİDGE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Indiana University Bloomington
- Enstitü: Yurtdışı Enstitü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 391
Özet
Fahreddīn el-Rāzī: Bilgi Problemi ve Metafizik Şüphecilik Bu çalışma genel anlamda bilgi, özelde ise metafizik bilgi meselesini, Eşʻarī kelamının öncülerinden olan Fahreddīn el-Razī (1150-1210) üzerinden incelemektedir. Rāzī'nin kelam ve felsefeye karşı eleştirel tutumu, İslam entellektüel tarihinde önemli bir dönüşüme işaret eder. Özellikle Muḥaṣṣal'da Rāzī, sonraki ilmi geleneği önemli ölçüde etkileyecek yeni bir kelam takdim eder. Öte yandan ise, kelamī meselerin rasyonalist açıklamalarına karşı geliştirdiği eleştirel tutumu ağırlıklı olarak Muʻtezile'ye ve Müslüman filozoflara karşı akılla metafizik yakīne ulaşmanının imkansızlığı şeklinde katı bir metafizik bilinmezcilik olarak yorumlanabilir. Her ne kadar metafizik yakīne ulaşılabilirlik noktasındaki Rāzī'nin argümanları belirsizliğini sürdürse de bu tez, onun eleştirel yaklaşımının ve şüpheciliğinin katı bir metafizik bilinmezcilik olarak anlaşılmaması gerektiğini savunmaktadır. Bu bağlamda tezin ilk bölümü, Rāzī'nin eleştirel tutumunun Eşʻarī kökenlerini incelemektedir. Bu bölümün odak noktası iki meşhur düşünürdür: el-Cüveyni ve el-Gazzālī. Bu düşünürler kelamī bilgide naẓar eleştirisi yaparken, salt akılcılık ve katı nakilcilik arasında mutedil bir kelam geliştirmekteler. Bu sebeple, kelamī bilgide onların naẓar eleşirisi hala naẓara başvurdukları için bir metafizik bilinmezcilik olarak anlaşılmamalıdır. İkinci bölüm duyu bilgisi ve zorunlu bilgi ile alakalı Eşʻarī bilgi anlayışındaki temel boşlukları Rāzī'nin nasıl doldurduğunu göstermektedir. Üçüncü bölüm, Rāzī'nin Nihāyetü'l-'Ukūl adlı eserinde sistemli bir şekilde ele aldığı ve kelamī bilgi için gerekliliğini savunduğu naẓarın en dakik formunu nasıl geliştirdiğini serimlemektedir. Son bölüm ise Rāzī'nin kendi bilgi ve nazar teorilerini pratiğe nasıl uyguladığını analiz etmektedir.
Özet (Çeviri)
Fakhr al-Dīn al-Rāzī: the Problem of Knowledge and Metaphysical Skepticism This study examines the problem of knowledge in general and metaphysical knowledge in particular, focusing on one of the greatest Ashʻarī theologians, Fakhr al-Dīn al-Rāzī (1150- 1210). Rāzī's critical approach to theology and philosophy marks a significant turn in the intellectual history of Islam. Especially in his Muḥaṣṣal, he offers a new theology that significantly influenced subsequent scholarship. Nonetheless, his critical approach toward the rationalist accounts of theological issues, primarily those of the Muʻtazila and the Muslim philosophers, may seem to suggest an extreme metaphysical agnosticism, such that the intellect cannot attain certain knowledge (yaqīn) in theology. Despite the opacity of his arguments regarding whether certainty in metaphysical knowledge can be obtained, this dissertation argues that Rāzī's critical thinking and skepticism should not be understood as extreme metaphysical agnosticism. The first part of the dissertation investigates the Ashʻarī origins of Rāzī's critical approach. The focal point here are two prominent Ashʻarī scholars, al-Juwaynī and al-Ghazzālī, who offer a critique of naẓar (speculative reasoning) concerning theological knowledge and develop a moderate theology, which is not merely rationalist or exclusively traditionalist. Thus, their criticism of naẓar in theological knowledge should not be understood as metaphysical agnosticism as they still appeal to naẓar. Part two shows that Rāzī fills the major gaps in the Ashʻarī understanding of knowledge, primarily issues concerning necessary knowledge and sensible knowledge. Part three explains how he offers the finest version of the Ashʻarī account of naẓar, systematically addressed in Nihāyat al-'Uqūl, while defending its importance in theological knowledge. The final part analyzes how Rāzī implements his theory of knowledge and naẓar in practice.
Benzer Tezler
- Sadrüşşerîa'nın fıkıh usûlü düşüncesinde lafızların kesinliği problemi
The problem of the linguistic certainty in Sadr al-Sharīa's legal methodology
SELMA ÇAKMAK
Doktora
Türkçe
2020
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM ÖNDER
PROF. DR. ŞÜKRÜ ÖZEN
- Seyyid Şerif Cürcânî'de zihnî varlık
Al-Sayyid al-Sharif al-Jurjânî on mental existence
MURAT KAŞ
Doktora
Türkçe
2017
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ŞEVKİ YAVUZ
- Hikmetü'l-ʻayn ve şerhleri bağlamında nedensellik sorunu
The problem of causality in the context Hikmat al-'ayn and its commentari̇es
ZEYNELABİDİN HÜSEYNİ
Doktora
Türkçe
2022
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
- Abdülhakim es-Siyalkȗti'nin Fi'l-İlmi'l-İlâhi adlı risalesinin tahkik ve tahlili
A critical edition and on analysis of abd al-Hakim es-Siyalkȗti's work Fi'l-İlmi'l-İlâhi
MESUT EMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİKMET YAMAN
- Fahreddin er-Râzî düşüncesinde bilinç
Consciousness in Fakhr al-Dīn al-Rāzī's thought
SULTAN ALTUNTAŞ
Doktora
Türkçe
2025
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER TÜRKER