Geri Dön

Bacillus suşlarından elde edilen proteazlarla biyoaktif peptitlerin üretimi ve bazı özelliklerinin araştırılması

Production of bioactive peptides by using the proteases obtained from Bacillus strains and investigation of some properties of the bioactive peptides

PDF İndir

  1. Tez No: 917496
  2. Yazar: FİKRİYE ALEV AKÇAY
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE AVCI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Gıda Mühendisliği, Food Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sakarya Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 208

Özet

Bu çalışmada bitkisel proteinlerden enzimatik hidroliz ile biyoaktif peptit (BAP) üretimi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde, altı farklı bitkisel ürünün [siyez unu, kuru fasulye unu, sarı mercimek unu, karabuğday, beyaz kinoa ve Galya kavunu (çekirdek kısmı)] biyoaktif özellikte hidrolizat üretiminde protein öncülü olarak kullanım potansiyeli belirlenmiştir. Bitkisel protein izolatları alkali solvent yöntemi ile ekstrakte edilmiş ve dört farklı ticari proteaz (Alcalase, Flavourzyme, Neutrase, rTrypsin) ile uygun proteolitik tepkime koşullarında (50 °C, pH 7) hidroliz edilmiştir (%5 E/S h/h, 2 sa). Protein hidrolizatlarının antioksidan aktivitesi DPPH giderimi ile belirlenmiştir. İzolatların protein içeriği %24,7 (karabuğday) ve %76,7 (sarı mercimek), ekstraksiyon verimi %3,6 (karabuğday) ve %36,2 (sarı mercimek) arasında belirlenmiştir. Alcalase ve Flavourzyme ile daha fazla DPPH giderimi elde edilmiş, altı farklı bitkisel protein kaynağı arasında siyez protein hidrolizatları en yüksek aktiviteyi sergilemiştir (%30-73). Buna göre çalışmanın devamında BAP üretimi için siyez unu protein kaynağı olarak seçilmiştir. Siyez proteinlerinin ektraksiyon verimini arttırmak amacıyla pH (8-10) ve katı madde/çözgen oranının (%10-30 a/h) etkisi incelenmiştir. Buna göre pH 10 ve %10 koşulları optimum olarak belirlenmiştir (ekstraksiyon verimi: ~%23). Ayrıca, bakteriyel ham proteaz ile BAP üretilmiştir. Proteaz üretici bakteri izolatının seçilmesi için mikroorganizma tarama çalışması gerçekleştirilerek izolatların proteaz üretim yeteneği incelenmiştir. Bunun için sekiz farklı Bacillus suşunun süt tozu içeren katı besiyerinde proteolitik aktivitesi değerlendirilmiştir. Bacillus sp. EBTA7 suşundan elde edilen ham proteazın proteolitik aktivitesi en yüksek olmuştur. Seçilen bu suş için proteaz aktivitesi koşulları optimize edilmiş ve bunun için farklı pH (7-11) ve sıcaklık (50-80 °C) değerlerinde aktivite gerçekleştirilmiştir. Buna göre 60 °C ve pH 9 optimum aktivite koşulları olarak seçilmiştir (2056 U/mL). Seçilen Bacillus sp. suşu moleküler tanımlama sonucunda Bacillus mojavensis ile %99,86 oranında benzerlik göstermiştir. Çalışmanın devamında siyez unu ticari proteazlar (Alcalase, Flavourzyme, Neutrase, rTrypsin) ve Bacillus mojavensis sp. EBTA7 ham proteazı ile hidroliz edilmiştir. Hidroliz tüm proteazlar için iki farklı E/S oranında (h/a) gerçekleştirilmiştir (ticari proteazlar: %0,25 ve 1; ham proteaz: %50 ve 100). Hidroliz derecesi (HD) %6,0-35,6 arasında belirlenmiş, ham enzim için E/S oranındaki artışın HD'yi iyileştirdiği tespit edilmiştir. Proteinlerin SDS-PAGE profili genel olarak hidroliz derecesi bulgularıyla örtüşmüştür. Hidrolizatların biyoaktivitesi serbest radikallerin (DPPH ve ABTS) giderimi, demir (II) iyonu şelatlama aktivitesi ve toplam fenolik madde (TFM) içeriğinin incelenmesi ile değerlendirilmiştir. Hidrolizatların DPPH giderimi 17,7 ile 33,0 μmol troloks eş değeri (TE)/g, ABTS giderimi 107-190 μmol TE/g arasındadır. Demir şelatlama aktivitesi 0,09-3,08 mg EDTA/g, TFM miktarı 6,94-14,98 mg gallik asit eş değeri/g arasındadır. Ayrıca, hidrolizatların bazı teknofonksiyonel özellikleri incelenmiş, bunun için emülsiyon aktivite indeksi (EAİ), emülsiyon stabilite indeksi (ESİ), yağ tutma kapasitesi (YTK) ve köpürme özellikleri belirlenmiştir. Buna göre EAİ 28-61 m2/g, ESİ 11-227 dk, YTK 0,70-2,94 g/g, köpük genleşmesi %27-84 ve köpük stabilitesi %22-94 arasındadır. FTIR spektroskopisi ticari proteaz hidrolizatlarının ikincil yapısının ağırlıklı olarak β-plaka, ham proteaz hidrolizatlarının α-heliks olduğuna işaret etmiştir. Hidrolizatların zeta potansiyeli dağılımı -20,0 mV ile -3,19 mV arasında olup ham proteaz hidrolizatlarının zeta potansiyeli en yüksektir (-20 mV). Tüm hidrolizatların yüksek antioksidan kapasitede olduğu belirlenmiş, bununla birlikte Bacillus mojavensis sp. EBTA7 hidrolizatları çok daha yüksek YTK, emülsiyon ve köpük stabilitesi sergilemiştir. Çalışmanın son bölümünde, siyez protein izolatı (SPİ) ve ham proteaz ilk bölümde tespit edilen optimum üretim koşullarında ve yüksek kapasitede üretilmiştir. BAP üretimi ham proteaz ile gerçekleştirilmiş, substrat olarak SPİ (%67 protein) protein içeriği %5 olacak şekilde tampon çözeltide hazırlanmıştır (100 mM, pH 9). Hidroliz öncesi liyofilize ham proteaz 2056 U/mL aktivite değerine ayarlanmış ve hidroliz üç farklı E/S oranında (%30, 40 ve 50) gerçekleştirilmiştir (60 °C, 5 sa). Hidrolitik tepkime ortamı santrifüj edilerek sıvı üst faz toplanmış ve liyofilize edilmiş, ardından kurutulmuş hidrolizatların HD değeri belirlenmiştir. Buna göre %50 E/S ile istenilen HD değeri elde edilmiş (%19,9) ve çalışmanın devamında hidroliz bu oranda gerçekleştirilerek siyez protein hidrolizatı (SPH) aynı şekilde elde edilmiştir. Hidrolizat, farklı gözenek çapındaki (10 kDa, 5 kDa, 1 kDa) membranların kullanıldığı ultrafiltrasyon sisteminden geçirilerek moleküler ağırlığına (MA) göre ayrılmış ve ≤ 1 kDa, 1-5 kDa, 5-10 kDa ve > 10 kDa olmak üzere dört peptit fraksiyonu elde edilmiştir. MA fraksiyonlarının antioksidan ve antidiyabetik özellikleri in vitro spektrofotometrik analizler ile belirlenmiş ve %50 inhibe edici konsantrasyon (IC50) hesaplanmıştır. Ayrıca, fraksiyonların teknofonksiyonel özellikleri belirlenmiştir. Yüzey hidrofobisitesi (H0) ve amino asit kompozisyonu ile birincil yapı özellikleri, FTIR ve zeta potansiyeli ile ikincil yapı özellikleri ortaya konmuştur. Son olarak, MA > 10 kDa fraksiyonu hidrofobik etkileşim kromatografisi (HEK) ileri saflaştırılmıştır. Ultrafiltrasyon (UF) ile elde edilen peptit fraksiyonlarının protein içeriği %43,4-81,7 arasındadır. IC50 değerleri DPPH giderimi için 15,0-88,3 mg/mL, ABTS için 3,9-4,5 mg/mL ve demir (II) şelatlama için 0,17-0,34 mg/mL arasında belirlenmiştir. DPPH gideriminde peptit MA'sı ile aktivite arasında pozitif bir korelasyon tespit edilmiş, MA > 10 kDa ile en yüksek aktivite elde edilmiştir. ABTS giderimi için UF uygulamasının aktivite üzerinde anlamlı bir etki yaratmadığı gözlenmiştir. Demir (II) şelatlama kapasitesinin küçük boyutlu peptit fraksiyonları için (≤ 1 kDa ve 1-5 kDa) daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Demir iyonu indirgeyici antioksidan güç peptit konsantrasyonuna bağlı lineer olarak artmış ve hidroliz sonucunda zayıflamış, UF uygulaması ile (> 10 kDa için) önemli ölçüde iyileşmiştir. Hidroliz işlemi proteinlerin TFM içeriğini zenginleştirmiştir. Bununla birlikte TFM tüm fraksiyonlar için benzer düzeyde tespit edilmiştir. Fraksiyonların antidiyabetik özelliği α-amilaz inhibitör aktivitesi ile incelenmiş ve dikkate değer bir inhibitör aktiviteye rastlanmamıştır. Fraksiyonlar için EAİ 5,3-29,3 m2/g, ESİ 15,2-27,0 dk, YTK 0,32-9,21 g/g, köpük genleşmesi %11-77 ve köpük stabilitesi %1-87 aralığında tespit edilmiştir. MA > 10 kDa fraksiyonu EAİ, YTK ve köpürme genleşmesi ve stabilitesi açısından en iyi fraksiyon olarak belirlenmiştir. MA > 10 kDA için H0 değeri diğer fraksiyonlara kıyasla oldukça yüksek olup, bu durum amino asit kompozisyonun belirlenmesi sonucu bu fraksiyonun zengin hidrofobik amino asit içeriği ile doğrulanmıştır. FTIR spektrumu ile ikincil yapısı α-heliks belirlenen siyez proteinlerinin hidroliz sonrası bu yapısının korunduğu gözlenmiştir. UF ile elde edilen MA fraksiyonlarının ikincil yapısı ise > 5 kDa için ağırlıklı olarak α-heliks, < 5 kDa için β-plaka olarak belirlenmiştir. Peptit fraksiyonlarının zeta potansiyeli -14,1 ile -27,7 mV arasında tespit edilmiştir. Toplam amino asit kompozisyonunun belirlenmesiyle hidroliz ve UF uygulaması sonrası hidrofilik ve hidrofobik amino asitlerin sayısının arttığı ve daha çok hidrofilik özellikteki amino asitlerin açığa çıktığı gözlenmiştir. Asp, Glu, Ser, Gly, Tyr, Trp, Leu ve Lys miktarı MA > 10 kDa fraksiyonunda yüksek tespit edilmiş ve bu fraksiyonun Met hariç bütün esansiyel amino asitleri içerdiği belirlenmiştir. MA > 10 kDa fraksiyonunun HEK ile saflaştırılması sonucunda iki farklı hidrofobik karakterde ileri fraksiyon elde edilmiştir. İleri fraksiyonların kütle spektrometresi analizi sonucu içeriğinde yüksek molekül ağırlıklı glütenin (88 kDa) proteinlerine rastlanmıştır. Özetle, çalışmanın ikinci bölümünde laboratuvar ortamında üretilen ham proteazın enzimatik hidroliz ile BAP üretiminde kullanılabilirliği gösterilmiş, elde edilen peptit fraksiyonlarının genel olarak gelişmiş antioksidan özellikte olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, ultrasiltrasyon işleminin peptit antioksidan ve fonksiyonel özelliklerini iyileştirdiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, çeşitli bitkisel proteinlerden BAP üretiminin gerçekleştirildiği bu çalışmada siyez proteinlerinin enzimatik hidroliz ile biyoaktif ve teknofonksiyonel özelliklerinin yüksek ölçüde iyileştirildiği belirlenmiştir.

Özet (Çeviri)

In this study, bioactive peptide (BAP) production from plant-based proteins was carried out through enzymatic hydrolysis. In the first part of the study, the potential use of six different plant products [einkorn flour, dry bean flour, yellow lentil flour, buckwheat, white quinoa, and Galia melon (seed part)] as protein precursors for producing bioactive hydrolysates was determined. Plant protein isolates were extracted using the alkaline solvent method and hydrolyzed under suitable proteolytic reaction conditions (50 °C, pH 7) with four different commercial proteases (Alcalase, Flavourzyme, Neutrase, rTrypsin) at a 5% E/S ratio (v/v, 2 h). The antioxidant activity of the protein hydrolysates was determined by DPPH scavenging. The protein content of the isolates was found to range from 24.7% (buckwheat) to 76.7% (yellow lentil), and the extraction yield ranged from 3.6% (buckwheat) to 36.2% (yellow lentil). The highest DPPH scavenging was obtained with Alcalase and Flavourzyme, and among the six different plant protein sources, einkorn protein hydrolysates exhibited the highest activity (30-73%). Based on these results, einkorn flour was chosen as the protein source for BAP production in the continuation of the study. To increase the extraction yield of einkorn proteins, the effect of pH (8-10) and solid-to-solvent ratio (%10-30 w/v) was investigated. Accordingly, pH 10 and 10% solid content were determined as the optimal conditions (extraction yield: ~23%). Additionally, BAP was produced using bacterial crude protease. A microorganism screening study was conducted to select the protease-producing bacterial isolate, and the protease production ability of the isolates was examined. For this, the proteolytic activity of eight different Bacillus strains was evaluated on a solid medium containing milk powder. The highest proteolytic activity was observed with crude protease obtained from Bacillus sp. EBTA7 strain. The protease activity conditions for this selected strain were optimized, and the activity was tested under different pH (7-11) and temperature (50-80 °C) values. The optimum conditions were determined to be 60 °C and pH 9 (2056 U/mL). The selected Bacillus sp. strain was identified as Bacillus mojavensis based on molecular identification, with 99.86% similarity. In the continuation of the study, einkorn flour was hydrolyzed with commercial proteases (Alcalase, Flavourzyme, Neutrase, rTrypsin) and Bacillus mojavensis sp. EBTA7 crude protease. Hydrolysis was performed for all proteases at two different E/S ratios (w/v) (commercial proteases: 0.25% and 1%; crude protease: 50% and 100%). The degree of hydrolysis (DH) was determined to range from 6.0% to 35.6%, and it was found that increasing the E/S ratio for crude enzyme improved the DH. The SDS-PAGE profile of the proteins generally matched the DH findings. The bioactivity of the hydrolysates was evaluated by measuring the scavenging of free radicals (DPPH and ABTS), iron (II) ion chelation activity, and total phenolic content (TPC). The DPPH scavenging activity of the hydrolysates ranged from 17.7 to 33.0 μmol Trolox equivalent (TE)/g, and ABTS scavenging activity ranged from 107 to 190 μmol TE/g. The iron chelation activity was between 0.09 and 3.08 mg EDTA/g, and the TPC was found to be between 6.94 and 14.98 mg gallic acid equivalent/g. Additionally, some techno-functional properties of the hydrolysates were examined, including emulsion activity index (EAI), emulsion stability index (ESI), oil binding capacity (OBC), and foaming properties. The EAI ranged from 28 to 61 m²/g, ESI from 11 to 227 minutes, OBC from 0.70 to 2.94 g/g, foam expansion from 27% to 84%, and foam stability from 22% to 94%. FTIR spectroscopy indicated that the secondary structure of the commercial protease hydrolysates was predominantly β-sheet, while the crude protease hydrolysates exhibited an α-helix structure. The zeta potential of the hydrolysates ranged from -20.0 mV to -3.19 mV, with the crude protease hydrolysates having the highest zeta potential (-20 mV). All hydrolysates were found to have high antioxidant capacity, with Bacillus mojavensis sp. EBTA7 hydrolysates demonstrating significantly higher OBC, emulsion, and foam stability. In the final part of the study, einkorn protein isolate (EPI) and crude protease were produced under the optimum conditions identified in the first part and in high capacity. BAP production was carried out with crude protease, and EPI with 67% protein content was prepared at a 5% concentration in a buffer solution (100 mM, pH 9). Prior to hydrolysis, the lyophilized crude protease was adjusted to an activity value of 2056 U/mL, and hydrolysis was performed at three different E/S ratios (30%, 40%, and 50%) at 60°C for 5 hours. The hydrolytic reaction mixture was centrifuged, and the supernatant was collected, lyophilized, and the DH value of the dried hydrolysate was determined. The desired DH value of 19.9% was obtained at the 50% E/S ratio, and in the continuation of the study, hydrolysis was performed at this ratio to obtain the einkorn protein hydrolysate (EPH) in the same manner. The hydrolysate was separated into four peptide fractions (≤ 1 kDa, 1-5 kDa, 5-10 kDa, and > 10 kDa) using an ultrafiltration system with membranes of different pore sizes (10 kDa, 5 kDa, 1 kDa). The antioxidant and anti-diabetic properties of the molecular weight (MW) fractions were determined through in vitro spectrophotometric analyses, and the 50% inhibitory concentration (IC50) was calculated. Additionally, the techno-functional properties of the fractions were evaluated. The primary structure was determined through surface hydrophobicity (H0) and amino acid composition, while the secondary structure was determined through FTIR and zeta potential analyses. Finally, the MW > 10 kDa fraction was further purified by hydrophobic interaction chromatography (HIC). The peptide fractions obtained through ultrafiltration (UF) had protein contents ranging from 43.4% to 81.7%. The IC50 values for DPPH scavenging ranged from 15.0 to 88.3 mg/mL, for ABTS from 3.9 to 4.5 mg/mL, and for iron (II) chelation from 0.17 to 0.34 mg/mL. A positive correlation was found between the activity and peptide MW for DPPH scavenging, with the highest activity observed for the MW > 10 kDa fraction. For ABTS scavenging, UF application did not significantly affect the activity. It was found that smaller peptide fractions (≤ 1 kDa and 1-5 kDa) had higher iron (II) chelation capacities. The reducing antioxidant power for iron ions increased linearly with peptide concentration and weakened after hydrolysis, but significantly improved with UF application (> 10 kDa). The hydrolysis process enriched the TPC content of the proteins, with similar levels of TPC found across all fractions. The anti-diabetic properties of the fractions were investigated through α-amylase inhibition, with no significant inhibitory activity observed. The EAI for the fractions ranged from 5.3 to 29.3 m²/g, ESI from 15.2 to 27.0 minutes, OBC from 0.32 to 9.21 g/g, foam expansion from 11% to 77%, and foam stability from 1% to 87%. The MW > 10 kDa fraction was identified as the best fraction in terms of EAI, OBC, foam expansion, and stability. The H0 value of the MW > 10 kDa fraction was significantly higher than the other fractions, which was confirmed by its rich hydrophobic amino acid composition. FTIR spectra showed that the secondary structure of einkorn proteins was maintained after hydrolysis, with the MW > 10 kDa fraction exhibiting α-helix and the < 5 kDa fractions exhibiting β-sheet structures. The zeta potential of the peptide fractions ranged from -14.1 to -27.7 mV. Analysis of the total amino acid composition revealed that after hydrolysis and UF treatment, the number of hydrophilic and hydrophobic amino acids increased, with more hydrophilic amino acids being exposed. The MW > 10 kDa fraction was found to contain all essential amino acids except methionine. Further purification of the MW > 10 kDa fraction by HIC resulted in two advanced fractions with distinct hydrophobic characteristics. Mass spectrometry analysis of these advanced fractions revealed high molecular weight glutenin (88 kDa) proteins. In summary, the second part of the study demonstrated the feasibility of using crude protease produced in the laboratory for enzymatic hydrolysis in BAP production. The peptide fractions obtained were generally found to exhibit enhanced antioxidant properties. Furthermore, ultrafiltration was shown to improve the antioxidant and functional properties of the peptides. In conclusion, this study successfully produced BAPs from various plant-based proteins and determined that the enzymatic hydrolysis of einkorn proteins significantly improved their bioactive and techno-functional properties.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    166336

    Partial purification and characterization of alkaline proteases from isolated Bacillus strains

    İzole edilen Bacillus türlerinde alkalin proteaz enziminin kısmi saflaştırılması ve karakterizasyonu

    HALE ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2005

    Biyoteknolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İleri Teknolojiler Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. HAKAN BERMEK

  2. Tez No

    45733

    Alfa-Amilaz, üreten bazı bacıllus suşlarının gelişme parametreleri, enzim özellik ve üretim koşullarının optimizasyonu

    Optimization of growth parameters, enzyme characteristics and production conditions of some alpha-amylase producing bacillus strains

    ELİF SARIKAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    BiyolojiAnkara Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VELİTTİN GÜRGÜN

  3. Tez No

    505853

    Çeşitli substratlardan proteolitik Bacillus cinsi üyelerinin izolasyonu, karakterizasyonu ve alkali proteaz aktivitelerinin belirlenmesi

    Isolation, characterization and determination of alkaline protease activity of Bacillus genus from the various proteolytic substrates

    UMUT KOVANCILAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    MikrobiyolojiManisa Celal Bayar Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDURRAHMAN ÜSAME TAMER

  4. Tez No

    352458

    Türkiye'den izole edilen alkalifilik Bacillus cinsi izolatların taksonomik sınıflandırması ve alkalen proteaz üretim kapasiteleri

    Taxonomic classification and alkaline protease production capacities of the alkaliphilic isolates belonging to genus Bacillus isolated from Turkey

    NİLGÜN TEKİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    BiyolojiAnkara Üniversitesi

    Temel Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CUMHUR ÇÖKMÜŞ

  5. Tez No

    284487

    Bacillus suşlarından elde edilen proteaz enziminin optimizasyonu ve saflaştırılması

    Optimization and prufication of protease enzyme from Bacillus. spp

    NİHAL GÜNGÖR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    BiyolojiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM EREN KIRAN

Geri Dön