Kültür katmanları üzerinden kırsalı okumak; kapadokya bölgesi Ürgüp köyleri örneği
Reading the rural through cultural layers; cappadocia region Urgup villages case
- Tez No: 918043
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE PELİN ŞAHİN TEKİNALP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Sanat Tarihi, Architecture, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 513
Özet
Tarihsel süreklilikte farklı uygarlıklar tarafından yeniden inşa edilen alanlar tarihi deneyimlerini fiziksel çevreye aktarırlar. Bu yerleşimlerin belleklerinde biriken değerler toprak altı ve toprak üstünde ortaya çıkmış veya keşfedilmemiş bir tarihin belgelerini geleceğe iletirler. Bu açıdan yerleşimlerin geleceğe ışık tutan tarihi birikimlerinin ortaya çıkarılması ve belgelenmesi oldukça önemli bir konudur. Bu çalışma, Ürgüp kırsalının tarihsel özelliklerini ve geçmiş bağlarını, somut kültür kalıtları ve kırsal mekânın fiziksel özellikleri üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede, tarihsel süreçte geçmişe doğru gidildikçe uzun bir tarihin kültür kalıtlarını barındıran Ürgüp yerleşimi köyleri zengin bir içerik sunmaktadır. Tarih öncesi dönemden itibaren yerleşim alanı olarak kullanılan Ürgüp kenti, uzun tarihi boyunca görülen toplumsal, ekonomik ve siyasi değer izlerini kent dokusunun yanında kırsal dokusunda da barındırmaktadır. Bu bağlamda çalışma, Ürgüp kırsalının tarih öncesi dönemlerden başlayarak 1980 yılına kadar geçirdiği tarihsel süreçlere paralel olarak fiziksel yapısının nasıl şekillendiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bakış açısı ile tezde tarihsel araştırma ve alan incelemesi çalışma yöntemleri kullanılmıştır. Kırsal yerleşim, kırsal alan, kırsal mimari kavramları üzerinden literatür ve kaynak taraması yapılmıştır. Çalışmanın tarihsel araştırma bölümünde ise, Başbakanlık Osmanlı Arşivi, salnameler, vakıf kayıtları, seyahatnameler, görsel veriler incelenmiştir. Bu kaynaklardan elde edilen veriler ile alan çalışmasında elde edilen bulgular derlenerek halihazır haritalar üzerine işlenmiş ve görsel analizler yapılmıştır. Çalışmada günümüz idari sınırları içerisinde Ürgüp'e bağlı 23 köy yerleşim ölçeğinde, bu köyler içerisinde aynı aksta yer alan 3 köy ise mimari ölçekte incelenmiştir. Çalışma alanında incelenen yapılar içerisinde akademik çalışmaya konu olmamış ve tespiti yapılmayan çok sayıda tarihi değer tespit edilmiştir. Yapılan bu araştırmanın çıktısı olarak kırsal miras değeri taşıyan yapıların da belgelemesi yapılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda elde edilen tüm veriler derlenerek karşılaştırmalı bir değerlendirme yapılmış ve elde edilen tüm inceleme ve değerlendirmeler çerçevesinde araştırma sorularına cevap aranmış ve sonraki araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In historical continuity, areas rebuilt by different civilizations transfer their historical experiences to the physical environment. The values accumulated in the memory of these settlements transmit the records of unearthed or undiscovered history to the future. In this respect, revealing and documenting the historical accumulations of settlements that shed light on the future is of great importance. This study aims to examine the historical characteristics and past connections of rural Ürgüp through the tangible cultural heritage and physical characteristics of its rural spaces. In this context, the villages of the Ürgüp settlement, which embody the cultural heritage of a long past, offer rich content as we trace the historical process back in time. It is evident that the city of Ürgüp, which has been used as a settlement since ancient times, contains traces of the social, economic, and political values seen throughout its long history, not only in its urban fabric but also in its rural texture. Accordingly, the study aims to reveal how the physical structure of rural Ürgüp has been shaped in parallel with the historical processes it has undergone from prehistoric times until 1980. In this context, historical research and field study methods were employed. A literature review was conducted on the concepts of rural settlement, rural areas, and rural architecture. In the historical research section, documents from the Prime Ministry Ottoman Archives, salnames (yearbooks), foundation records, travelogues, and visual data were analyzed. The data obtained from these sources, along with the findings from the field study, were compiled and processed on existing maps, and visual analyses were conducted. In the study, 23 villages within the present administrative boundaries of Ürgüp were analyzed at the settlement scale, and 3 villages located on the same axis were analyzed at the architectural scale. Among the buildings examined in the study area, many historical structures have not yet been the subject of academic research or formally identified. Through this research, buildings with rural heritage value were documented. All the data obtained were compiled, and a comparative evaluation was made. Based on the examinations and evaluations, the study's results were presented, and suggestions for further research were made.
Benzer Tezler
- Yerin ruhu/genius loci kavramı bağlamında mimarın rolü ve bir tasarım yaklaşımı örneği: Yahşibey mahallesi, İzmir
The role of the architect in the context of the spirit of the place/genius loci and an example of a design approach: Yahşibey neighborhood, İzmir
AYŞE EZEL CAFEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkGebze Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDEF ÖZÇELİK GÜNEY
- 11.-14. yy. kı̇lı̇kya savunma yapılarının koruma sorunları
Conservation problems regardingthe 11th-14th century cilicia defense structures
DERYA SÖKMEN KÖK
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
- Revealing the semantic and spatial evolution of historical landscapes through the mixed-method approach: A case study of Alaca Höyük
Tarihsel peyzajların anlamsal ve mekansal evriminin karma yöntem yaklaşımıyla ortaya konulması: Alaca Höyük örneği
ARZU TÜRK
Doktora
İngilizce
2025
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ARIKAN
PROF. DR. SAM TURNER
- A long-neglected past between the Roman and Ottoman: A reassessment, valorization and re-presentation of Byzantine cultural heritage in Turkey
Roma ile Osmanlı arasında ihmal edilmiş bir geçmiş: Türkiye'deki Bizans kültür mirasının yeniden değerlendirilmesi, değer kazandırılması ve sunumu
SEDA NEHİR GÜMÜŞLÜ
- Metropolde çeşitlenen hanehalkları ve konut
Diversified households in metropolis and housing
NİLAY ÜNSAL GÜLMEZ
Doktora
Türkçe
2008
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN ULUSU URAZ