Subject to Approval: Sanction and Censure in Ottoman Istanbul (1889-1923)
Onaya Tabi: Osmanlı İstanbulunda Tasdik ve Sansür (1889-1923)
- Tez No: 919772
- Danışmanlar: PROF. DR. MICHAEL SELLS
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: İngilizce
- Üniversite: University of Chicago
- Enstitü: Yurtdışı Enstitü
- Ana Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 382
Özet
Bu tez, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'daki entelektüel ve fiziki kamusal alanlarına yönelik on dokuzuncu yüzyılın sonları ve yirminci yüzyılın başlarındaki devlet düzenlemelerini ele almaktadır. Osmanlı imparatorluk yönetimi ve toplumunun sosyo-tarihi bir incelemesi olarak, imparatorluk devrinin son yıllarında, özellikle I. Dünya Savaşı sonrasında, imparatorluk devletinin İslami yayınları ve kamusal davranışları nasıl denetlediğini inceleyen kurumsal, düzenleyici ve hukuki mekanizmalar araştırılmaktadır. Bu kontrol çabaları, bazıları diğerlerinden daha başarılı olmak üzere, Tetkik-i Mesahif ve Müellefat-ı Şerʿiyye Meclisi ve Daru'l-Hikmeti'l İslamiye gibi iki idari organın kararları ve eylemleri aracılığıyla ele alınmaktadır. Bu organlar, Meşihat altında kurulmuş olup İslami yayınları denetlemek ve kamusal ahlakla ilgili olduğu düşünülen meseleleri yönetmekle görevlendirilmiştir. Her iki alandaki düzenlemeler, bir yandan onay, izin veya tasdik şeklinde, diğer yandan ise reddetme, yasaklama ve sansürleme biçiminde olmuştur. Bu çalışma, Osmanlı meclislerinin ve bakanlıklarının, İstanbul'un kentsel alanında nelerin yayınlanıp kamusal davranışın sınırlarının belirlenmesinde kritik aktörler olduğunu göstermektedir. Ayrıca devlet yetkililerinin karşılaştığı zorluklar, çeşitli hükümet organları ve idari birimler arasındaki çatışmalar ile devlet ajanları ve imparatorluk tebaası arasındaki çatışmalara da dikkat çekmektedir. Meşihat meclislerine ait arşiv materyalleri ve dönemin edebi, mizahi ve entelektüel ürünleri üzerine yapılan ayrıntılı tarihsel ve metinsel analiz, yayınlar (romanlar, karikatürler, dergi yazıları, basılı Kur'an metinleri ve diğer İslami kitaplar) ve kamusal davranış (alkol tüketimi, karma cinsiyetli etkileşimler, kadınların giyim ve davranışları) üzerine girift bir yaklaşım geliştirmektedir. Ayrıca, devlet yöneticilerinden, ulema ve entelektüellere, gazetecilerden imparatorluk tebaasına, genel okuyuculardan İstanbul sakinlerine kadar hem sansürcüler hem de sansürlenenlerin bakış açıları dikkate alınmıştır. Bir dizi karmaşık faktör (ekonomik, politik, dini, sosyal) rejimin yayınlar ve kamusal davranış üzerindeki yönetimini ve halkın tepkilerini etkilemiştir. Ancak, kamusal ahlakı koruma ve dini (bu durumda İslami) duygular ve genel ahlaki standartları tehdit edebilecek potansiyel tehlikelerden kaçınma, baskın bir hukuki kategori olarak öne çıkmıştır. I. Dünya Savaşı sonrasında pek çok ülkede yaygın olan bu kaygı, hem Osmanlı devlet aktörleri hem de imparatorluk tebaası tarafından, yayınlar ve kamusal davranışlar alanındaki sınırları belirlerken kaynak gösterilen bir unsur olmuştur.
Özet (Çeviri)
This dissertation focuses on late nineteenth-century and early twentieth-century state regulation of the intellectual and physical public spaces of Istanbul, capital of the Ottoman Empire. A sociohistorical investigation of the Ottoman imperial polity and society, it examines the institutional, regulatory, and legal mechanisms through which the imperial state oversaw Islamic publications and public conduct during the empire's final decades, especially following World War I. These efforts at control, some more successful than others, are examined here through the decisions and actions of Tetkik-i Mesahif ve Müellefat-ı Şerʿiyye Meclisi (Council on the Inspection of Printed Qurʾans and Islamic Religious Publications) and Daru'l-Hikmeti'l İslamiye (Abode of Islamic Wisdom), two administrative bodies established under the Meşihat (office of the Sheikh al-Islam) to inspect Islamic publications and to govern matters perceived as pertaining to public morality. Regulations in both realms took the form of authorization, permission, or approval, on one hand, or rejection, prohibition, and censorship, on the other. This study demonstrates that the Ottoman councils and ministries were crucial agents in determining what was published and in establishing the limits of permissible public behavior in Istanbul's urban space. It also illustrates the challenges faced by state authorities, paying close attention to the conflict between different governmental bodies and administrative units, as well as to that between state agents and imperial subjects. Close historical and textual analysis of archival material pertaining to the Meşihat councils and of the literary, satirical, and intellectual products of the time facilitates a unique approach to both publications (novels, cartoons, periodical essays, printed Qurʾan texts, other Islamic books) and public conduct (alcohol consumption, mixed-gender interactions, women's clothing and behavior). In addition, the perspectives of both the censors and the censored are considered: from state administrators, ulama, intellectuals, and journalists to imperial subjects, general readers, and residents of Istanbul. A complex range of factors (economic, political, religious, social) affected the regime's governance of and the public's response to publications and public behavior. But the concern to protect public morality from offense and to avert potential threats to religious (here, Islamic) sentiments, general moral standards, and decency prevailed as a dominant legal category. This concern, common in many countries after World War I, was cited by Ottoman state actors and imperial subjects alike in setting boundaries for either sanction or censure in the intertwined realms of publications and public conduct.
Benzer Tezler
- Ceza muhakemesinde pazarlık yöntemleri ve kovuşturmaya alternatif bir yöntem olarak seri muhakeme usulü
Plea bargaining methods in criminal procedure and the accelerated trial procedure as an alternative way of prosecution
YEŞİM YILMAZ
- Trabzon kenti 2002 yılı revizyon imar planı sonrası idari yargıya konu olan imar uyuşmazlıkları
After the 2002 master plan revision Trabzon city subject to administrative justice in conflict reconstruction
ESRA ÇEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKaradeniz Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK BEYAZLI
- Kooperatifler hukukunda çıkma ve çıkarılma
Discharge and exclusion in Cooperatives law
FATMA UYGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HukukGalatasaray ÜniversitesiTicaret Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOLGA AYOĞLU