Nesnelerin interneti teknolojilerini kullanan tüketicilerin paylaşım ekonomisine katılma niyetlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma
A study on determining the intention of consumers using internet of things technologies to participate in the sharing economy
- Tez No: 920051
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT NEDİM BAYUK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
2008 yılında ABD'de başlayan küresel ekonomik krizin bir sonucu olarak ortaya çıkan paylaşım ekonomisi, geleneksel ticari ekonomiye alternatif bir model olarak düşünülmüş ve ürünlere sahip olmak yerine onlara erişimi merkezine koymuştur. Paylaşım ekonomisi bazı bireylerin genellikle âtıl durumdaki ürün, eşya ya da mekân gibi çeşitli varlıklarını çoğunlukla belli bir ücret karşılığında diğer insanların kısa süreli kullanımına açtıkları sistemi ifade eder. Bu sistemde sağlayıcı ve kullanıcı arasındaki tüm ilişki ve işlemler çevrimiçi platformlar sayesinde yürütülür. Bu platformlara Airbnb, Uber, BlaBlaCar, MartıTAG, Sahibinden, Armut ve Zipcar örnek olarak verilebilir. Paylaşım ekonomisinin kullanımı ve yaygınlaşmasında internet, mobil cihazlar ve özellikle de Nesnelerin İnterneti (IoT) adı verilen akıllı ve bağlantılı teknolojilerin payı büyüktür. Nesnelerin İnterneti (IoT) gündelik hayatta kullanılan cihaz ve nesnelerin başta internet olmak üzere bluetooth, GPS ve NFC gibi teknolojilerle birbirlerine bağlanıp iletişim kurabildiği ağı ifade eder. Bu ağ sayesinde uzaktan birçok cihaz yönetilebilir böylece özellikle günlük olarak kullanılan birçok ürün ve eşya akıllı hale gelir. Bu çalışma bu bağlamda IoT kullanımının paylaşım ekonomisine katılım niyetine etkisini ölçmeyi amaçlamaktadır. Ancak bu iki unsur arasında doğrudan bir ilişki öngörülmemiş, ilişkinin çeşitli aracı değişkenler vasıtasıyla ortaya çıkacağı düşünülmüştür. Bu aracı değişkenler, paylaşım ekonomisinde IoT kabiliyeti, sahiplik anlayışındaki değişim, paylaşım ekonomisine yönelik güven ve algılanan faydadır. Sonuçlar ise ilgili varsayımları desteklemiştir. Verilerin analizi için yapısal eşitlik modeli (AMOS 23) ve aracılık analizi (%95 yanlılığı düzeltilmiş güven aralığı yöntemi) kullanılmıştır. Analizler sonucunda IoT kullanımının, IoT kabiliyeti, sahiplik anlayışındaki değişim, güven ve algılanan fayda değişkenleri aracılığıyla paylaşım ekonomisine katılım niyetini olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, bireysel yenilikçiliğin düzenleyici bir değişken olarak IoT kabiliyetinin, paylaşım ekonomisine katılım niyeti üzerindeki olumlu etkisini artırdığı bulgusuna ulaşılmıştır. Son olarak bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü ANOVA'dan yararlanarak paylaşım ekonomisine katılım niyetiyle ilgili fark testlerine bakılmıştır. İlgili sonuçlar incelendiğinde; erkeklerin kadınlara göre, daha düşük eğitim düzeyindekilerin daha yüksek eğitim düzeyindekilere göre yine daha yüksek gelir grubunun daha düşük gelir grubuna göre ve daha çok akıllı ürüne sahip olanların daha az akıllı ürüne sahip olanlara göre paylaşım ekonomisine katılım niyetlerinin daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Bu sonuçların literatüre katkı sağlayacağı ve şirketler, araştırmacılar ve diğer paydaşlar için çeşitli düşünce ve yeniliklerin ortaya çıkmasına zemin hazırlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Emerging in 2008 due to the global economic crisis (Great Recession) that started in the USA, the sharing economy is considered an alternative model to the traditional commercial economy. It puts access to products at its center instead of owning them. The sharing economy refers to a system in which some individuals make their various assets such as products, goods or spaces, which are usually idle, available for short-term use by others for a certain fee. In this system, all relations and transactions between the provider and the user are carried out through online platforms. Airbnb, Uber, BlaBlaCar, MartıTAG, Sahibinden, Armut and Zipcar are examples of these platforms. The Internet, mobile devices and especially smart and connected technologies called the Internet of Things (IoT) have played a major role in the use and spread of the sharing economy. The Internet of Things (IoT) refers to the network where devices and objects used in daily life can connect and communicate with each other through technologies such as bluetooth, GPS and NFC, especially the Internet. Thanks to this network, many devices can be managed remotely, so many products and items, especially those used daily, become smart. In this context, this study aims to measure the effect of IoT usage on the intention to participate in the sharing economy. Howevera direct relationship between these two factors is not foreseen, and it is thought that the relationship will emerge through various mediating variables. These mediating variables are IoT capability in the sharing economy, change in the understanding of ownership, trust in the sharing economy and perceived benefits. The results supported the related assumptions. Structural equation modeling (AMOS 23) and mediation analysis (95% bias-corrected confidence interval method) were used to analyze the data. As a result of the analyses, it was concluded that the use of IoT positively affects the intention to participate in the sharing economy through the variables of IoT capability, change in understanding of ownership, trust and perceived benefit. In addition, it was found that personal innovativeness as a moderating variable increases the positive effect of IoT capability on the intention to participate in the sharing economy. Finally, independent sample t-test and one-way ANOVA were used to examine the difference tests related to the intention to participate in the sharing economy. When the relevant results are analyzed, it is observed that males have higher intention to participate in the sharing economy than females, those with lower education levels have higher intention to participate in the sharing economy than those with higher education level, those with higher income group have higher intention to participate in the sharing economy than those with lower income group and those with more smart products have higher intention to participate in the sharing economy than those with less smart products. It is thought that these results will contribute to the literature and pave the way for the emergence of various ideas and innovations for companies, researchers, and other stakeholders.
Benzer Tezler
- Gastronomi 4.0 uygulamalarının tüketicilerin yiyecek - içecek satın alma eğilimlerine etkisi: Teknoloji kabul modeli ile incelenmesi
The effects of gastronomy 4.0 applications on consumer's food and beverage purchase intentions: Examining the technology acceptance model
TANER ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
TurizmNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DUYGU EREN
- Toplum 5.0 kapsamında yapay zekaya dayalı reklamların tüketici temelli marka değerine etkisi üzerine bir araştırma
A study on the impact of ai-created advertisements on consumer-based brand equity in the scope of Society 5.0
ECE ERTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEVİN KARABIYIK YERDEN
- Blok zincir ve nesnelerin interneti teknolojilerinin kullanımının tedarik zinciri şeffaflığı aracılık rolü ile performans göstergelerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effects of the use of blockchain and internet of things technologies on performance indicators with the intermediary role of supply chain transparency
MUHAMMED FURKAN TAŞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilim ve TeknolojiAtatürk Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLŞAD GÜZEL
- Sera uygulamalarında bulanık mantık tabanlı uzaktan kontrol sistemi
Fuzzy logic based remote control system in greenhouse applications
ÖZLEM ALPAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolFırat ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBUBEKİR ERDEM
- A smart monitoring network for hybrid energy system by using iot
Iot kullanarak hibrit enerji sistemleri için akıllı bir izleme ağı
ANMAR YAHYA TAHER AL MIHYAWI
Doktora
İngilizce
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAltınbaş ÜniversitesiElektrik ve Bilgisayar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEFER KURNAZ