Hâkim el-Cüşemî'nin usul anlayışı
Hâkim El-Juşemî's understanding of procedure
- Tez No: 920059
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET BİRSİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Al-Hakem, Al-Joshame n, Mutazilites, opinions of fundamentalists, Eyoun Amasaile
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 285
Özet
Bu tez, klasik Mu'tezile ilmi geleneğinin son halkası olması bakımından önemli bir şahsiyet olan Hâkim el-Cüşemî'nin usul ilmindeki yöntemini incelemektedir. el-Cüşemî, tefsir, hadis, tarih gibi İslâmî ilimlerin çoğunda önemli çalışmalar yapmış bir isimdir. Özellikle öne çıktığı kelâm ilminde, görüşlerini delilleriyle savunmuştur. Muhaliflerinin görüşlerini sert bir dille eleştirmesi, sonunda öldürülmesine neden olmuştur. Bu tezde, el- Cüşemî'nin fıkıh usulü alanındaki görüşleri bir araya getirilmiş, genel usul yaklaşımlarıyla karşılaştırılmış ve Mutezili gelenek içerisindeki yeri gösterilmiştir. Tez, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, el-Cüşemî'nin şahsî hayatı, doğumundan ölümüne kadar olan ilmî hayatı, yaşadığı dönemin siyasi, sosyal ve dini durumu, fıkhi ve itikadi mezhebi incelenmiştir. İkinci bölümde, el-Cüşemî'nin İslâm fıkhının ittifak edilen kaynakları kabul edilen Kur'ân, sünnet, icmâ ve kıyas hakkındaki usûlî görüşleri yer almaktadır. Bölümün sonunda, ihtilaf edilen kaynaklar hakkındaki görüşleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise el-Cüşemî'nin lafızların delaletleriyle ilgili görüşleri (âm ve has, emir ve nehiy, mücmel ve mübeyyen, nasih ve mansuh, icithad, müfti ve müstafti sıfatları, te'aruz ve deliller arasında tercih) incelenmiştir. Çalışma, ulaşılan önemli tespitlerin yer aldığı sonuç bölümüyle tamamlanmıştır. Anahtar kelime: el-Hâkim, el-Cüşemî, Fıkıh, Fıkıh Usûlü, Mu'tezile, Uyûnu'l-mesâil.
Özet (Çeviri)
This thesis focused on studying the fundamentalist approach of Al-Hakem Al-Joshame, a distinguished scholar who had a great influence on most Islamic sciences, including the interpretation of the Qur'an, Hadith, and history. He excelled in the science of speech, was strong in debate, and bold in presenting his ideas. His tongue was like a sword in belittling the opinions of opponents, which led to his killing at the hands of his opponents. Therefore, I collected his fundamentalist views in this letter, and divided it into three chapters. In the first chapter . I studied the personality of Al-Hakem Al-Joshame and his academic life from his birth to his death, and I studied the political, social and religious reality of his era and his school of jurisprudence and belief. In the second chapter, Al-Hakim Al-Joshame's basic opinions were presented regarding the agreed-upon sources of Islamic jurisprudence (the Qur'an, the Sunnah of the Prophet, consensus, and analogy). At the end of the second chapter, I mentioned his opinions on disputed sources. At the end of the second chapter, I mentioned his opinions on disputed sources. In the third chapter, I talked about Al-Hakem Al-Joshame's views on fundamentalist semantics (general and specific, command and prohibition, similar and clear, abrogated and abrogated, ijtihad and description of the mufti and the questioner, and conflict and weighting between evidence) and I concluded the research by mentioning the most important results that I reached.
Benzer Tezler
- Hâkim el-Cüşemî'nin fırka tasnifi ve mezheplere bakışı
Hakim al-Jushemi's classification of denominational groups and his views on the sectarian divisions
ERDEM AKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHYETTİN İĞDE
- Hâkim el-Cüşemî'nin et-Tehzî'b fi't-Tefsî'r adlı eseri çerçevesinde Mu'tezilenin Kur'ân tasavvuru
The Mu'tazila's perception of the Qur'an in the framework of Hakim al-Jushami's Work, al-Tahzib fi' al-Tafsir
FATİH PAMUK
Doktora
Türkçe
2023
DinBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL GÖKKIR
- Hâkim el-Cüşemî'nin et-Tehzîb fi't-Tefsîr adlı eserinin Mu'tezilî kaynakları
Mu'tazılah Sources of Ḥākim al-Jushamī's work Called al-Tahdhīb fī al-Tafsīr
HALİL SARI
Doktora
Türkçe
2025
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. FERİHAN ÖZMEN
- أثر الاعتزال عند الحاكم الجشمي في تفسيره( سورة البقرة أنموذجا )
Hâkim el-Cüşemî'nin tefsirinde Mu'tezilenin etkisi (Bakara Sûresi örneğinde)
AZZAM ALGHARIB
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ZÜLFİ CENNET
- Hâkim el-Cüşemî'nin et-Tehzîb fi't-Tefsîr eserinde peygamberlerin ismeti anlayışı
The concept of the ismah of prophets in Hâkim al-Jushami's al-Tahdhîb fî al-Tafsîr
MUCHAMMAD ABDUR ROCHMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EMİN GÜNEL