Türkiye'de kadına yönelik şiddet konusunda algı ve tutumlar: TNSA 2003–2018 analizi
Perceptions and attitudes toward violence against women in Turkiye: An analysis of the TDHS 2003–2018
- Tez No: 920408
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAY ÖZGÜLNAR
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Kadına yönelik şiddet, Şiddet algısı, TNSA, Violence Against Women, Perceptions of Violence, Turkey Demographic and Health Survey (TDHS)
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Kadına yönelik şiddet, bireylerin fiziksel, ruhsal ve sosyal sağlığını ciddi biçimde zedeleyen, toplumsal eşitsizlikleri derinleştirerek halk sağlığını tehdit eden küresel bir sorundur. Kadınların şiddeti algılama ve kabul etme biçimleri ise toplumsal normlar ve cinsiyet rolleri doğrultusunda şekillenmekte, bu durum şiddetin yaygınlığını ve önlenmesini doğrudan etkilemektedir. Bu çalışanın amacı Türkiye'de; dolaylı olarak kadına yönelik şiddet biçimlerinin türlerini ve yaygınlığını, şiddet ile ilişkili faktörleri belirleyebilmek, kadınların eşleri tarafından uygulanabilecek fiziksel şiddete karşı algıları ve bu durumla ilişkili faktörleri belirlemek, kadınların eşleri tarafından uygulanabilecek fiziksel şiddete karşı algı değişimini belirlemektir. Bu çalışma, kesitsel araştırmalar olarak, Hacettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü ve paydaşları tarafından gerçekleştirilen, ülke genelini temsil eden Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları (TNSA) verilerinin ileri analizi olarak planlanmıştır. Çalışmanın örneklemini TNSA 2003, 2008, 2013 ve 2018 veri tabanlarında yer alan 15-49 yaş aralığındaki evlilik deneyimi olan kadınlar oluşturmaktadır. Analizlerde Ki-Kare ve farklı özellikleri dikkate alan 3 model ile Lojistik Regresyon Analizi kullanılmıştır. 2003 yılından 2018 yılına dek 15 yıllık süreçte kadınların şiddeti onaylama eğiliminde önemli bir değişim olmuştur. 2003 yılında hiçbir nedenle kadının fiziksel şiddet görmesini onaylamayan kadınların oranı %57,3'ten %89,7'ye yükselmiştir. Dolaylı olarak tespit edilen şiddet türlerinde yıllar içinde azalma olmuş, kadını kontrol etmeye yönelik davranışlarda ise anlamlı bir değişiklik olmamıştır. Şiddet algısı ile ilgili faktörlerin incelendiği lojistik regresyon analizi son modellerinde refah düzeyi, bölge, yerleşim yeri, yaş, eğitim düzeyi ve anadil, şiddet algısını şekillendirmede etkili bulunmuştur. Kadınların şiddetle ilişkilendirilen durumları yaşamasında ise, şiddet türüne göre farklı faktörler etkili olmuştur. Cinsel şiddet ile ilişkili durumların yaşanmasında eğitim düzeyi, çocuk sayısı ve anadil, ekonomik şiddet için bölge, yerleşim yeri, eğitim düzeyi, çocuk sayısı ve nikah türü, psikolojik şiddet için refah düzeyi ve eğitim düzeyi, kontrol edici davranışlara maruziyet için ise yerleşim yeri, refah düzeyi ve yaş önemli faktörler olarak saptanmıştır. Eğitim düzeyinin artırılması, kadın ve erkeklerin en az lise seviyesinde eğitim almaları teşvik edilmelidir. Şiddeti meşru gören toplumsal normların değiştirilmesi, yasal düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulanması ve kadının ekonomik bağımsızlığını ve güçlenmesini destekleyen sosyal programların yaygınlaştırılması, şiddetin önlenmesinde kritik bir rol oynamaktadır.
Özet (Çeviri)
Violence against women is a global issue that seriously harms individuals; physical, mental, and social well-being, deepening societal inequalities and posing a significant threat to public health. Women's perceptions and acceptance of violence are shaped by societal norms and gender roles, directly influencing the prevalence of violence and its prevention. The aim of this study is to indirectly determine the types and prevalence of violence against women, identify factors associated with such violence, assess women's perceptions of potential physical violence from their spouses, and analyze the factors influencing to these perceptions, along with any changes in women's perceptions of physical violence by their spouses over time. This study is designed as an advanced analysis of the data from the Turkey Demographic and Health Surveys (TDHS), conducted by Hacettepe Institute of Population Studies and its artners, which provide a nationally representative. The study sample includes women aged 15-49 with marital experience, drawn from the 2003, 2008, 2013, and 2018 TDHS datasets. The analyses employed Chi-square tests and Logistic Regression Analysis using three models that account for various characteristics. From 2003 to 2018, over a 15-year period, there has been a significant shift in women's tendency to approve violence. The proportion of women who disapproved of physical violence against women under any circumstances increased from 57.3% in 2003 to 89.7% in 2018. While there was a reduction in indirectly identified forms of violence over this period, no significant change was observed in controlling behaviors directed at women. In the final models of the logistic regression analysis assessing factors related to perceptions of violence, wealth, region, place of residence, age, education level, and native language were identified as significant determinants. Different factors were associated with women's experiences of various types of violence. For sexual violence, key factors included education level, number of children, and native language. In the case of economic violence, region, place of residence, education level, number of children, and type of marriage were influential. For psychological violence, wealth and education level were significant, while for exposure to controlling behaviors, place of residence, wealth, and age were identified as key determinants. Raising education levels and promoting the attainment of at least a high school education for both women and men are essential measures. Additionally, transforming societal norms that legitimize violence, enforcing legal regulations effectively, and expanding social rograms that promote women's economic independence and empowerment are critical strategies in the prevention of violence.
Benzer Tezler
- Questioning perceptions and suggestions about violence against women: The case of women representatives of political parties in GNATin 2021
Kadına yönelik şiddet algı ve önerilerinin sorgulanması: 2021'de TBMM'de temsil edilen partilere üye kadınlar örneği
ŞULE TAŞCIOĞLU ÖRS
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA UMUT BEŞPINAR
- Türkiye'de erkeklerin şiddet hakkında algı, düşünce ve deneyimleri
Men's perceptions, thoughts and experiences of violence in Turkey
ERMAN ÖRSAN YETİŞ
Doktora
Türkçe
2019
SosyolojiAnkara ÜniversitesiKadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF EKİN AKŞİT VURAL
- Kocaeli yerel basınında kadına yönelik şiddet haberlerinin söylemi
The violence of violence news for women in Kocaeli local press
GÜLŞAH YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
GazetecilikKocaeli ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. EMEL ŞERİFE AKCA
- Kadın düşmanlığı ve kuşaklararası farklılıklar üzerine nitel bir inceleme
Misogyny and intergenerational differences: A qualitative study
DENİZ DİLBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SosyolojiTrakya ÜniversitesiToplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELVİN DİNLER KISAÇTUTAN
- Malpraktis korku algısının hekimlerin tıbbi uygulamalarındaki tutum ve davranışlarına etkisinin değerlendirilmesi
Evaluating the impact of perceived fear of malpractice on physicians' attitudes and behaviors in medical practice
ŞERİF KÖKSAL
Doktora
Türkçe
2025
Sağlık Yönetimiİstanbul Okan ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİTHAT KIYAK