An institutional framework model for cultural agencies in disaster management of endangered cultural heritage: The case of the Directorate General of Foundations, Türkiye
Tehlike altındaki kültürel mirasın afet yönetiminde kültürel kurumlar için kurumsal bir çerçeve modeli: Vakıflar Genel Müdürlüğü örneği, Türkiye
- Tez No: 920466
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE GÜLİZ BİLGİN ALTINÖZ, DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL YILDIRIM ESEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kültürel Mirası Koruma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 408
Özet
Afet ve acil durum anlarında kültürel mirasın korunması son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan birisidir.“Afetlerden Kaynaklanan Kayıpların Azaltılması On Yılı”olarak belirlenen 1990'ların başından bu yana, bu alana olan ilgi giderek artmaktadır. Son dönemde özellikle müze koleksiyonları gibi taşınabilir kültür varlıklarıyla ilgili, risk değerlendirmesi, acil durum müdahaleleri ve etkili kurtarma yöntemleri konularına değinen yayınlara ağırlık verilmektedir. Bu konuda yapılan çalışmaların büyük çoğunluğu kültürel mirasla ilgili belli başlı afet yönetimi faktörlerine odaklanırken, kültürel kurumlarca benimsenmesi gerekli temel kurumsal bileşenlere bütüncül olarak değinen çalışmaların mevcut literatürde az olduğu görülmüştür. Bu boşluğu gidermek için tezde,“Kültürel Mirasın Afet Yönetimi için Kurumsal Çerçeve Önerisi”başlıklı bir model önerilmektedir. Bu model, kültürel kurumlar için afet yönetimine kapsamlı bir yaklaşım sağlamayı amaçlamaktadır. Model, kapsamlı bir literatür taraması, yerleşik benimsenmiş uygulamaların, üretilmiş metodolojilerin, modellerin ve alanda görev yapan uluslararası kültürel kurumların araştırılmasını yanı sıra, çeşitli bağlamlarda uygulanmakta olan afet yönetim sistemlerinin değerlendirilmesini de içeren titiz bir çalışma metoduyla geliştirilmiştir. Çalışmada ayrıca, konuyla ilgili literatürde tekrar eden kilit konu ve kavramlar analiz ederek kurumsal afet yönetiminin kritik bileşenleri, alt bileşenleri ve bileşenlerin birbirleriyle olan ilişkileri tanımlanmıştır. Önerilen kurumsal çerçeve, Türkiye'deki önemli kültürel kurumlardan birisi olan Vakıflar Genel Müdürlüğü üzerinde test edilmiştir. Sonuçlar ve değerlendirmeler, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün güçlü finansal yapı ve personel açısından yeterli kaynağa sahip olmasına rağmen, kültürel mirasın acil durum yönetimi konusundaki farkındalığının düşük kaldığını, kurumlararası işbirliğinin çalıştırılamadığını ve afet sonrası kültürel mirası kurtarma operasyonlarına yönelik standart protokollerin bulunmağını ortaya koymuştur. Alınan mevcut önlemler, ciddi kültürel miras kaybına neden olabilecek büyük bir acil durumla başa çıkmakta yeterli bulunmamış olup, tez kapsamında gelişime açık yönlere ilişkin somut öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The conservation of cultural heritage in the face of disasters and emergencies has become an important topic in recent years. Since the early 1990s, designated as the“Decade for the Reduction of Losses Caused by Disasters,”there has been a growing interest in various concepts within this field. This evolving terminology has directed specialized research in risk assessment, emergency interventions, and effective recovery methods, particularly concerning movable cultural assets like museum collections. It has been observed that while much of the literature on this topic has focused on specific disaster management factors related to cultural heritage, few studies have explored the institutional requirements and essential components that cultural agencies must implement. To address this gap, a framework titled the“Institutional Framework Model for Cultural Heritage Disaster Management”is proposed in the thesis. This model aims to provide a comprehensive approach to disaster management for cultural institutions. It has been developed through comprehensive research that includes a literature review, assessments of established international practices, methodologies, and frameworks, as well as an evaluation of disaster management systems and institutions in different contexts. Additionally, the study identifies critical components of institutional disaster management by analyzing recurring concepts and issues revealed in the literature review. The proposed institutional framework is examined through the practices of Türkiye's Directorate General of Foundations, one of the most significant cultural institutions. Evaluation results indicate that although the agency has strong financial structure and adequate personnel, it lacks a comprehensive policy framework and an effective collaborative infrastructure. These limitations hinder the institution's ability to manage cultural heritage properly during disasters. As a result, the existing measures are insufficient to address significant emergencies that could lead to serious cultural heritage loss.
Benzer Tezler
- Sürdürülebilir bölgesel kalkınma amacında turizm eylemlerinin etkisi: Türkiye üzerine karşılaştırmalı bir araştırma
Başlık çevirisi yok
FERHAN GEZİCİ
Doktora
Türkçe
1998
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNDÜZ ATALIK
- Interregional Relations: Perspectives on the Summit of South American-Arab Countries 'New' patterns of engagement
Bölgelerarasi ilişkiler: Güney Amerika - Arap Ülkeleri zirvesindeki 'Yeni' angajman yapısı perspektifleri
MARSHA MARİE HALL
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA BENLİ ALTUNIŞIK
DOÇ. DR. DERYA GÖÇER AKDER
- İlişkisel mekansal pratikler ile mimarlığın görmezden geldiklerini düşünmek: İstanbul arkeoloji müzeleri üzerine bir deneme
Thinking about what architecture ignores through relational spatial practices: An attempt at the İstanbul archaeological museums
ESRA YÜKSEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- Türkiye'nin Covid-19 pandemisi ile mücadelesinde karantina yönetimi ve kolluğun rolü
The role of quarantine management and law enforcement in Turkey's fight against the covid-19 pandemic
SULTANGÜL ÖZSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kamu YönetimiJandarma ve Sahil Güvenlik AkademisiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEKİN AVANER