Geri Dön

Şanlıurfa'nın tarihi kültürel peyzaj alanları ve koruma önerileri

Historical cultural landscape areas of Şanlıurfa andconservation recommendations

PDF İndir

  1. Tez No: 920908
  2. Yazar: ŞEYDA GAYBERİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NESLİHAN DALKILIÇ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dicle Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Restorasyon Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 314

Özet

Tarihi kültürel peyzaj alanları, kültürel peyzaj kavramının 1990'lı yıllarda resmi olarak tanımlanmasıyla önemli bir dönüm noktasına ulaşmıştır. Bu çalışmada, kültürel peyzaj kavramının koruma literatürüne dâhil edilmeden önceki gelişim sürecinden başlayarak, kavramın uluslararası koruma gündemine alınmasının ardından geçirdiği evrim geniş bir perspektiften ele alınmaktadır. Özellikle XX. yüzyılın ortalarından itibaren kültürel peyzaj alanlarının korunmasına yönelik artan ilgi, uluslararası kuruluşların yayımladığı bildiriler, tüzükler ve tavsiye kararları çerçevesinde incelenmiştir. Bu kapsamda, kültürel peyzaj kavramının gelişimi detaylı bir şekilde değerlendirilmiştir. Cumhuriyetin ilanından günümüze kadar geçen süreçte, tarihi kültürel peyzaj alanlarının korunmasına yönelik yaklaşımlar, Şanlıurfa'nın tarihi kültürel-kentsel peyzaj alanlarına yansımasıyla birlikte analiz edilmiştir. Bu alanlar; Türkiye ve dünya genelindeki politik durumlar, teknolojik gelişmeler ve kültürel peyzaj kavramının evriminden etkilenmiş, 1950'li yıllardan sonra tahribata uğramaya başlamıştır. Şehrin kuruluşundan 1940'lı yıllara kadar surlarla çevrili bir alanda gelişen tarihi kent dokusu, bu çalışmada ele alınan kültürel-kentsel peyzaj alanlarının da sınırlarını oluşturmaktadır. Geçmişte kent surlarıyla sınırlandırılmış olan ve bu sınırlar içerisinde şekillenen tarihî kent dokusu, Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar bu sınırlarını büyük ölçüde korumuştur. Çalışmada, bu sınırlar içerisindeki dört ana bölge (Balıklıgöl ve çevresi, Haleplibahçe ve çevresi, Saray Meydanı ve çevresi, Belediye Parkı ve çevresi) en fazla değişim ve dönüşüme uğramış alanlar olarak belirlenmiş ve bu odak noktaları üzerinden analizler gerçekleştirilmiştir. Bu alanlar, Şanlıurfa'nın tarihi kültürel-kentsel peyzaj alanları içindeki konumu, karşılaştıkları değişim baskıları ve sahip oldukları özel değerler göz önüne alınarak seçilmiştir. Çalışma sürecinde, Harita Genel Müdürlüğü tarafından temin edilen farklı yıllara ait hava fotoğrafları kullanılarak söz konusu bölgelerin zaman içerisindeki kullanım dinamikleri ve mekânsal değişimleri detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Bu analizler, peyzaj alanlarının değişim süreçlerini anlamak ve bu süreçlerin korunmaya yönelik stratejiler geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla yürütülmüştür. Bu analiz, alanların kullanım dinamiklerine dair önemli veriler sunmuş ve elde edilen bu veriler doğrultusunda, incelenen bölgeler için sürdürülebilirlik perspektifinde çeşitli öneriler geliştirilmiştir. Hava fotoğraflarının analizi ile paralel olarak, uzmanlarla gerçekleştirilen Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi ve bölgedeki uzun süreli yerleşik halkla yapılan alan gezileri ile rehberli gezi yöntemi, bu tarihi kültürel peyzaj alanlarının dönüşüm ve değişim süreçlerinde etkili olan unsurlar hakkında detaylı bilgi sağlamıştır. Bu yöntemler ile ikili bir bakış açısı geliştirilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde, Şanlıurfa'nın tarihi kent merkezindeki kültürel peyzaj değerlerinin korunmasına yönelik tehditler belirlenmiş ve bu tehditlere karşı alınabilecek çeşitli koruma stratejileri önerilmiştir. Bu öneriler, Şanlıurfa'nın tarihi kültürel peyzaj alanlarının sürdürülebilirliği açısından önemli katkılar sunmaktadır.

Özet (Çeviri)

Historical cultural landscape areas reached a significant turning point with the official definition of the cultural landscape concept in the 1990s. This study examines the evolution of the cultural landscape concept from its developmental process prior to its inclusion in conservation literature, to its subsequent incorporation into the international conservation agenda. Particularly, the growing interest in the protection of cultural landscape areas since the mid-20th century is analyzed within the framework of declarations, regulations, and recommendations published by international organizations. In this context, the development of the cultural landscape concept is evaluated in detail. From the proclamation of the Republic to the present, the approaches to the protection of historical cultural landscape areas have been analyzed in conjunction with their reflection on Şanlıurfa's historical cultural-urban landscape areas. These areas have been influenced by the political situations both in Turkey and globally, technological advancements, and the evolution of the cultural landscape concept, with degradation beginning to occur after the 1950s. The historical urban fabric, which developed within a walled area from the establishment of the city until the 1940s, delineates the boundaries of the cultural-urban landscape areas addressed in this study. Historically bounded by city walls, this urban fabric largely preserved its limits until the early years of the Republic. The study identifies four main regions within these boundaries (Balıklıgöl and its surroundings, Haleplibahçe and its surroundings, Saray Meydanı and its surroundings, and Belediye Parkı and its surroundings) as areas that have undergone the most significant changes and transformations, conducting analyses based on these focal points. These areas were selected considering their position within Şanlıurfa's historical cultural-urban landscape, the pressures of change they face, and their unique values. Throughout the research process, various aerial photographs from different years obtained from the General Directorate of Mapping were utilized to analyze the usage dynamics and spatial changes of these regions over time. These analyses were conducted to understand the change processes of landscape areas and contribute to the development of protection strategies. This analysis provided important data regarding the usage dynamics of the areas, and based on these findings, various recommendations were developed with a sustainability perspective for the examined regions. In parallel with the analysis of aerial photographs, the Analytical Hierarchy Process (AHP) method, conducted with experts, and field trips with long-standing local residents using guided tour techniques offered detailed information about the factors influencing the transformation and change processes of these historical cultural landscape areas. These methods facilitated the development of a dual perspective. In the conclusion of the study, threats to the preservation of cultural landscape values in Şanlıurfa's historical city center are identified, and various conservation strategies are proposed to counter these threats. These recommendations provide significant contributions to the sustainability of Şanlıurfa's historical cultural landscape areas.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    850357

    Sosyal bilgiler derslerinde yerel tarihi mekân Göbeklitepe'nin kültürel miras eğitiminde kullanımı

    The use of local historical space Göbeklitepe in cultural heritage education in social studies lessons

    MEKİYE YOLAÇAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimSinop Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KİBAR AKTIN

  2. Tez No

    847121

    Tarihi ve kültürel gezi rota planlamasının metasezgisel algoritmalarla oluşturulması: Şanlıurfa ili örneği

    Creation of historical and cultural travel route planning using metaheuristic algorithms: An example of Şanlıurfa province

    MEHMET YETKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolHarran Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM BERKAN AYDİLEK

  3. Tez No

    720453

    Şanlıurfa tarihi bedesteninin (Kazaz Pazarı) restorasyon ve koruma çalışması

    The historical bedestine of Şanlıurfa (Kazaz Market) restoration and conservation study

    HAKAN DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkDicle Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATMA MERAL HALİFEOĞLU

  4. Tez No

    601938

    Şanlıurfa (Merkez) ili halk hekimliği araştırması

    Şanlıurfa (Central) city folk medicine research

    MEHMET DAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Halk Bilimi (Folklor)Çukurova Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYHAN KARAKAŞ

  5. Tez No

    908015

    Kültürel miras turizmi kapsamında unutulmaz turizm deneyimi ile davranışsal niyetler ve ziyaretçi memnuniyeti arasındaki ilişki: göbeklitepe örneği

    The relationship between unforgettable tourism experience and behavioural intentions and visitor satisfaction within the scope of cultural heritage tourism: the case of göbeklitepe

    AYDIN ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    TurizmDüzce Üniversitesi

    Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUAMMER MESCİ

Geri Dön