Geri Dön

Öğretmenlerde dijital yeterlik, kariyer memnuniyeti ve motivasyon: bir karma desen çalışması

Digital competence, career satisfaction and motivation in teachers: a mixed design study

PDF İndir

  1. Tez No: 921276
  2. Yazar: ARZU ALTIN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ZÜHAL TOPCU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 242

Özet

Bu araştırmanın genel amacı, Milli eğitim Bakanlığına bağlı resmi ilkokul, ortaokul ve anadolu liselerinde görev yapan öğretmenlerin kariyer memnuniyet, dijital yeterlik ve mesleki motivasyon düzeylerinin belirlenmesi; mesleki motivasyonun öğretmenlerin dijital yeterlik düzeyleri ile kariyer memnuniyet düzeyleri arasında aracılık rolünün ortaya konulmasıdır. Araştırmada nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin beraber kullanılması ile tek bir yöntemin barındırdığı eksikliklerin giderilmesini sağlayan karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Ankara'nın dokuz ilçesindeki okullarda görev yapan öğretmenler oluşturmuştur. Araştırmaya Ankara'da Millî Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okullarında görev yapan 441 öğretmen gönüllü olarak katılmıştır. Araştırma örneklemi oranlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Örneklemdeki okulların evrene oranı %36.4'dür. Araştırmanın nicel kısmında belirlenen değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak amacıyla ilişkisel tarama (survey) yöntemi kullanılmıştır. Öğretmenlerin dijital yeterlik, motivasyon ve kariyer memnuniyeti değişkenleri arasındaki ilişkiyi test etmek amacıyla yapısal eşitlik modeli kurulmuş ve model test edilmiştir. Doğrudan etkilerin anlamlılık testi için t değerleri incelenmiştir. Değişkenlere ilişkin betimsel istatistikler, açımlayıcı faktör analizleri, güvenirlik katsayısı hesaplamaları, korelasyon ve varyans analizleri SPSS 27 programı, faktör analizleri ve araştırma modellerinin test edilmesi AMOS 24 programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan tüm analizler ,01 ve ,05 anlamlılık seviyeleri temel alınarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma amacına uygun olarak bir Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kurularak yol (path) analizi oluşturulmuştur. Araştırmanın nitel kısmında nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgubilim) deseni kullanılmıştır. Öğretmenlerin kariyer memnuniyetini ölçmek üzere Greenhaus, Parasuraman ve Wormley (1990) tarafından geliştirilen ve Türkçeye geçerlemesi Avcı ve Turunç (2012) tarafından yapılan beş maddeli“Kariyer Memnuniyeti Ölçeği”kullanılmıştır. Öğretmenlerin dijital yeterliklerinin ölçmek üzere Yılmaz Ergül ve Taşar (2023) tarafından çeşitli ülkelerdeki standartlar/politika raporlarından yararlanılarak oluşturulan ve 19 maddeden oluşan“Öğretmenlerin Dijital Yeterlilik Ölçeği”(TDiCoS) kullanılmıştır. Öğretmenlerin motivasyon düzeylerini ölçmek için Kılıç ve Yılmaz (2019) tarafından alanyazındaki öğretmenlerin iş motivasyonu ile ilgili kaynak taraması yapılarak oluşturulan içsel, dışsal ve yönetsel faktörler olmak üzere üç alt boyut ve 18 maddeden oluşan“Öğretmen Motivasyon Ölçeği”kullanılmıştır. Nitel araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 11 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden öğretmenlerin dijital yeterliklerine öncelik verecek biçimde maksimum çeşitlilik örneklemesine göre oluşturulmuştur. Araştırma verileri içerik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu sebeple öğretmenlerin yarı yapılandırılmış görüşme formuna sözlü olarak vermiş oldukları yanıtlar doğrudan alıntılama ve sıklık (n) değerleri yoluyla paylaşılmıştır. Araştırma nicel kısmından elde edilen sonuçlara göre, okullarda öğretmenlerin algıladıkları kariyer memnuniyeti, motivasyon ve dijital yeterlik düzeyleri yüksek bir seviyededir. Araştırmada dijital yeterlik, motivasyon ve kariyer memnuniyeti arasındaki ilişkilere yönelik yapılan analiz sonucu dijital yeterlik ile motivasyon ve kariyer memnuniyeti arasında düşük düzeyde, motivasyon ile kariyer memnuniyeti arasında orta düzeyde güçlü pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Araştırmada oluşturulan yapısal eşitlik modelinde kabul edilebilir seviyede uyum iyiliği değerlerine ulaşılmış; dijital yeterliğin kariyer memnuniyeti ve öğretmen motivasyonu üzerinde doğrudan pozitif etkilerinin bulunduğu; dijital yeterlik ile kariyer memnuniyeti arasında motivasyonun kısmi aracılık rolü olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel bulguları, öğretmenlerin mesleki başarı ve memnuniyetinde bireysel ve çevresel etkenlerin önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Öğretmenlerin motivasyon kaynaklarının başında öğrenci başarısı gelirken, mesleki doyum ve kuruma aidiyet duygusunun yönetim ve meslektaş desteğiyle güçlendiği görülmektedir. Ancak, özellikle dijital yeterliklerin artırılması ve desteklenmesi konusunda daha fazla çabaya ihtiyaç olduğu açıktır. Dijital araçların etkili kullanımı, öğretmenlerin hem mesleki gelişimlerini hem de öğrencilerle olan iletişimlerini güçlendirse de bu yeterliklerin desteklenmesi için daha kapsamlı hizmet içi eğitimler düzenlenmesi gereklidir. Ayrıca, yöneticilerin dijital teknolojiye dair bilgi ve farkındalığını artırmak, öğretmenlere daha fazla destek sağlayabilir. Öğretmenlik mesleğinin toplum nezdinde kariyer basamaklarına sahip bir meslek olarak algılanmaması, öğretmenlerin kariyer ilerlemesi konusundaki motivasyonlarını zayıflatmaktadır. Bu algının değiştirilmesi için eğitim politikalarının yeniden ele alınması ve öğretmenlik mesleğinin statüsünü yükseltecek uygulamalara öncelik verilmesi önerilmektedir.

Özet (Çeviri)

The main purpose of this study is to determine the levels of career satisfaction, digital competence, and professional motivation among teachers working in elementary, secondary, and Anatolian high schools affiliated with the Ministry of National Education. Additionally, the study aims to reveal the mediating role of professional motivation in the relationship between teachers' digital competence and career satisfaction. A mixed-method research approach was employed, combining qualitative and quantitative methods to address the limitations of using a single method. The population of the study consists of teachers working in schools across nine districts of Ankara during the 2023–2024 academic year. A total of 441 teachers from state schools under the Ministry of National Education in Ankara voluntarily participated in the study. The research sample was determined by the proportional sampling method. The ratio of schools in the sample to the universe is 36.4%. For the quantitative part, a relational survey model was used to examine the relationships between the variables. A structural equation model (SEM) was developed and tested to assess the relationships between teachers' digital competence, motivation, and career satisfaction. T-values were examined to test the significance of direct effects. Descriptive statistics, exploratory factor analyses, reliability coefficients, correlation, and variance analyses were performed using SPSS 27, while factor analyses and model testing were conducted using AMOS 24. All analyses were performed at significance levels of 0.01 and 0.05. Path analysis was used as part of the SEM to align with the study's objectives. To measure teachers' career satisfaction, the five-item“Career Satisfaction Scale”developed by Greenhaus, Parasuraman, and Wormley (1990) and validated into Turkish by Avcı and Turunç (2012) was used. In order to measure the digital competence of teachers, the“Teachers' Digital Competence Scale”(TDiCoS), consisting of 19 items and created by Yılmaz Ergül and Taşar (2023) by utilizing standards/policy reports from various countries, was used. In order to measure the motivation levels of teachers, the“Teacher Motivation Scale”consisting of 18 items and three sub-dimensions, namely internal, external and managerial factors, was used, which was created by Kılıç and Yılmaz (2019) by scanning the literature on teachers' work motivation. For the qualitative part, a phenomenological design was employed. The qualitative sample consisted of 11 teachers working in elementary, secondary, and high schools affiliated with the Ministry of National Education during the 2023–2024 academic year. The research group was created according to maximum diversity sampling, which is one of the purposeful sampling methods, giving priority to teachers' digital competencies. The research data were analyzed using the content analysis method. Teachers' responses to semi-structured interview forms were analyzed using direct quotations and frequency (f) values. The results indicate that teachers perceive their career satisfaction, motivation, and digital competence levels as high. Analysis revealed a low positive relationship between digital competence and both motivation and career satisfaction, while a moderately strong positive relationship was observed between motivation and career satisfaction. The SEM demonstrated acceptable goodness-of-fit values, showing that digital competence has a direct positive effect on career satisfaction and teacher motivation. Furthermore, motivation was found to play a partial mediating role in the relationship between digital competence and career satisfaction. The qualitative findings of the study show that individual and environmental factors play an important role in teachers' professional success and satisfaction. While student success is the primary source of motivation for teachers, it is seen that professional satisfaction and a sense of belonging to the institution are strengthened with the support of administration and colleagues. However, it is clear that more efforts are needed, especially in terms of increasing and supporting digital competencies. Although the effective use of digital tools strengthens both the professional development of teachers and their communication with students, more comprehensive in-service training should be organized to support these competencies. In addition, increasing the knowledge and awareness of administrators about digital technology can provide more support to teachers. The fact that the teaching profession is not perceived as a profession with career steps in the eyes of society weakens teachers' motivation for career advancement. In order to change this perception, it is recommended that education policies be reconsidered and practices that will increase the status of the teaching profession be prioritized.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    684359

    Sınıf öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerilerine yönelik yeterlilik algıları ile dijital okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Investigation of the relationship between classroom teachers' perceptions of 21st century skills and levels of digital literacy

    MERVE ÖZER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimFırat Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞENUR KULOĞLU

  2. Tez No

    851519

    Sınıf öğretmenlerinin 21. yy becerilerine yönelik yeterlik algıları ile dijital okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Investigation of the relationship between classroom teachers' perceptions of efficacy for 21st century skills and levels of digital literacy

    MERVE ÇAKANEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimPamukkale Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET UYGUN

  3. Tez No

    860839

    Matematik öğretmen adaylarının kitlesel açık çevrimiçi dersler (KAÇED) yoluyla öğretmenlik mesleğine yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi

    Examining pre-service math teachers'self_efficacy beliefs for the teaching profession via massive open online courses (MOOCs)

    ASLIHAN ÇETİNKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMRE EV ÇİMEN

  4. Tez No

    935290

    Kimya konuları odaklı stem uygulamalarının 10. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ve girişimcilik becerilerine etkisi

    The effect of stem implementations focused on chemistry topics on scientific process skills and entrepreneurship skills of 10th grade students

    ÇİĞDEM KARAKAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NUSRET KAVAK

  5. Tez No

    924603

    Dijital okuryazarlık, öz yeterlik ve teknostres ilişkisi

    The relationship between digital literacy, self efficacy and technostress

    RUKİYE ÇINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    İşletmeGümüşhane Üniversitesi

    İnsan Kaynakları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN KENEK

Geri Dön