Sınıf öğretmeni adaylarının sayı hissi ve matematiksel savunma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between pre-service primary school teachers' number sense and mathematical justification levels
- Tez No: 922344
- Danışmanlar: PROF. DR. TUBA AYDOĞDU İSKENDEROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Sayı hissi, bireylerin sayıların anlamlarını kavraması, sayılar arası ilişkileri tanıması, büyüklükleri karşılaştırması ve matematiksel işlemleri esnek bir şekilde gerçekleştirme becerilerini kapsayan temel bir matematiksel yeterliliktir. Bu beceri, matematiksel problemlerin hızlı ve etkili bir şekilde çözülmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Matematiksel savunma ise, bireylerin kendi şüphelerini ortadan kaldırmak amacıyla bir matematiksel çözüm veya iddiayı desteklemek için bilişsel bir düzeyde kullandıkları stratejileri ifade eder. Bu stratejiler, matematiksel düşüncenin derinleştirilmesi ve bağımsız problem çözme becerilerinin geliştirilmesi açısından büyük önem taşır. Sınıf öğretmeni adayları, matematik öğretiminde temel bilgi ve becerilerin kazandırılmasında önemli bir role sahip oldukları için bu araştırmada hedef grup olarak seçilmiştir. Özellikle, öğretmen adaylarının sahip olduğu sayı hissi düzeylerinin ve matematiksel savunma stratejilerinin, sınıf içindeki öğretim uygulamalarına doğrudan yansıması beklenmektedir. Bu nedenle, öğretmen adaylarının bu iki temel beceriye yönelik düzeylerinin tespit edilmesi ve bu becerilerin geliştirilmesine yönelik ihtiyaçların belirlenmesi, matematik eğitiminin etkililiği açısından kritik öneme sahiptir. Bu tez çalışması, sınıf öğretmeni adaylarının sayı hissi düzeylerini belirleyerek, bu düzeylere göre matematiksel savunma stratejilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın temel hedefleri sırasıyla; öğretmen adaylarının sayı hissi becerilerinin mevcut durumunu analiz ederek sayı hissi düzeylerini belirlemek, öğretmen adaylarının matematiksel savunma stratejilerini tanımlamak ve bu stratejilerin düzeylerini belirlemek, öğretmen adaylarının sayı hissi düzeyleri ile matematiksel savunma stratejileri arasında nasıl bir etkileşim olduğunu ortaya koymaktır. Çalışma, karma yöntem yaklaşımına göre, nicel ile nitel yöntemlerin sırasıyla kullanıldığı açıklayıcı sıralı desen temel alınarak yürütülmüştür. Araştırmada, öncelikle araştırmacı tarafından geliştirilen Sayı Hissi Testi (SHT) uygulanarak öğretmen adaylarının sayı hissi düzeyleri belirlenmiş, ardından SHT analizine göre belirlenen gruplarla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilerek matematiksel savunma düzeyleri belirlenmiştir. SHT verileri istatistiksel analiz için kullanılan paket programlar, görüşme verileri ise betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. SHT'den elde edilen bulgular, sınıf öğretmeni adaylarının sayı hissi düzeylerinin genel olarak ortalamanınaltında olduğunu göstermektedir. Görüşmelerden elde edilen bulgular ise, adayların matematiksel savunma stratejilerinde Düzey 0 ve Düzey 1 gibi alt düzeylerde yoğunlaştığını; üst düzey stratejiler olan Düzey 3 ve Düzey 4 için düşük bir temsil oranı sergilediklerini ortaya koymuştur. Bu bulgular, öğretmen adaylarının bağımsız matematiksel düşünme ve tümdengelimsel akıl yürütme becerilerini geliştirme ihtiyacını vurgulamaktadır. Çalışma kapsamında elde edilen veriler, sayı hissi ve matematiksel savunma stratejilerinin birbirini tamamlayan önemli matematiksel beceriler olduğunu ve eğitim sürecinde daha sistematik bir şekilde ele alınmaları gerektiğini göstermektedir. Araştırmada ayrıca, sayı hissi düzeyleri düşük olan bireylerin matematiksel savunma stratejilerinde üst düzey performans gösteremedikleri, bu durumun kavramsal bilgi eksiklikleri ve bağımsız düşünme alışkanlıklarının yetersizliği ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu tez çalışması, hem öğretmen yetiştirme programlarına hem de matematik eğitimi literatürüne önemli katkılar sunma gayesindedir. Elde edilen sonuçlar, sayı hissi ve matematiksel savunma becerilerinin gelişimi için daha fazla yapılandırılmış ve derinlemesine bir öğretim sürecine ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, matematik öğretim programlarının, öğretmen adaylarının sayı hissi ve savunma becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlikleri daha fazla içermesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Number sense is a fundamental mathematical competence encompassing individuals' ability to comprehend the meanings of numbers, recognize relationships between numbers, compare magnitudes, and perform mathematical operations flexibly. This skill plays a critical role in solving mathematical problems efficiently and effectively. Mathematical justification, on the other hand, refers to the strategies individuals use at a cognitive level to support a mathematical solution or claim to eliminate their doubts. These strategies are essential for deepening mathematical thinking and fostering independent problem-solving skills. Pre-service primary school teachers were chosen as the target group for this study due to their significant role in imparting fundamental knowledge and skills in mathematics education. Specifically, the number sense levels and mathematical justification strategies of teacher candidates are expected to have a direct impact on their instructional practices in the classroom. Therefore, identifying their proficiency in these two fundamental skills and determining the needs for their development is critical to enhancing the effectiveness of mathematics education. This thesis aims to identify the number sense development levels of pre-service primary school teachers and examine their mathematical justification strategies based on these levels. The main objectives of the research are as follows: to analyze the current state of pre-service teachers' number sense skills and determine their number sense development levels, to define their mathematical justification strategies and identify the levels of these strategies, and to explore the interaction between their number sense development levels and mathematical justification strategies. The study was conducted using an explanatory sequential design within the mixed-methods approach, integrating quantitative and qualitative methods in sequence. In the study, the Number Sense Test (NST) developed by the researcher was first administered to determine the number sense levels of pre-service teachers. Subsequently, semi-structured interviews were conducted with groups determined based on the NST analysis to assess their mathematical defense levels. The NST data were analyzed using statistical software packages, while the interview data were analyzed through descriptive analysis. Findings from the NST indicate that the number sense levels of pre-service primary school teachers are generally below average. Results from the interviews reveal that candidates predominantly concentrated on lower levels, such as Level 0 and Level 1, in their mathematical justification strategies, while higher-level strategies, like Level 3 and Level 4, were represented to a minimal extent. These findings highlight the need to enhance teacher candidates' independent mathematical thinking and deductive reasoning skills. Data obtained within the study demonstrate that number sense and mathematical justification strategies are complementary mathematical skills that require a more systematic approach in educational settings. The research also identifies that individuals with low number sense levels fail to exhibit high-level performance in mathematical justification strategies, a situation linked to deficiencies in conceptual knowledge and a lack of independent thinking habits. This thesis aims to contribute significantly to both teacher education programs and the mathematics education literature. The results underscore the need for a more structured and in-depth instructional process to foster the development of number sense and mathematical justification skills. In this context, it is recommended that mathematics teacher training programs incorporate more activities aimed at enhancing teacher candidates' number sense and justification abilities
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmeni adaylarının sayı hissinin incelenmesi
Examination the number sense of primary scholl teacher candidates
CEREN YARIMKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KORAY SERİN
- Türkiye'de sayı hissi üzerine hazırlanmış lisansüstü tezlerin incelenmesi
Examination of graduate theses prepared on number sense in Turkey
SEMA KÜÇÜKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜRŞAT YENİLMEZ
- Preservice primary teachers' mental computation strategies in structurally-related addition and subtraction problems
Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının yapısal olarak ilişkili toplama ve çıkarma problemlerindeki zihinden işlem stratejileri
ECEM ÇELİKKOL
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞERİFE SEVİNÇ
- Ortaöğretim matematik öğretmen adaylarının sayı duyusu stratejilerinin incelenmesi
Investigation of pre-service secondary school mathematics teachers' number sense strategies
AYSU İREM SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM SARI
- Bdmö yoluyla sınıf öğretmeni adaylarının denklemler ve grafikleri konusundaki öğrenme ürünlerinin incelenmesi
Pre service classroom teachers learning out puts' investigations about equations and its graphics via the CBMT
ALİ TÜRKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ADNAN BAKİ