Geri Dön

Askerî vesayet ve Türkiye

Mi̇li̇tary tutelage and Turkey

PDF İndir

  1. Tez No: 922613
  2. Yazar: MURAT SABAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. REMZİ FINDIKLI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Public Administration, Political Science
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Aksaray Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 311

Özet

Demokrasi, toplumu ilgilendiren kararların halk tarafından alındığı bir yönetim modelidir. Ancak bu süreç, ordu tarafından yapılan müdahalelerle kesintilere uğrayabilmekte ve demokrasinin gelişimi problemli bir sürece dönüşebilmektedir. Ordunun siyaset ile bu yöndeki etkileşimi, siyasi literatürde askerî vesayet olarak tanımlanmaktadır. Türk siyasal hayatında kronik bir rahatsızlığa dönüşen bu problem; sosyal, kültürel, ekonomik, siyasal ve hukuki alanlarda birbiriyle ilintili bir dizi bileşene bağlı olarak ortaya çıkmakta ve millî menfaatlerin gözetilmesi, temel hak ve özgürlüklerin korunması gibi gerekçelere yaslandırılmaktadır. Çok partili hayata geçiş sonrasında, bu gerekçelere Cumhuriyet kazanımlarının korunması hususu da eklenmiştir. Dolayısıyla hem halkın hem de rejimin koruyuculuğunu ilke edinen ordu, siyasal hayatın aktif bir aktörü hâline dönüşmüştür. Ordunun edinmiş olduğu bu misyon, 27 Mayıs müdahalesi ile siyasal hayatı kuşatan otonom bir sisteme dönüştürülmüştür. 1961 Anayasası ile ortaya çıkan ve vesayetin kurumsallaşması olarak algılanan yeni siyasal sistemin aksayan yönleri, 1971 ve 1973 anayasa değişiklikleriyle giderilmeye çalışılmış, 1982 Anayasası ile vesayetin varlığı pekiştirilmiştir. Ancak koruyucu bir misyonla hareket eden ordunun siyasal hayat ile etkileşiminin neden olduğu sonuçlar beklendiği gibi gelişmemiştir. Demokratik sürecin askerî müdahalelerle kesintilere uğratılması halk iradesini anlamsızlaştırmış, eğitim ve sosyal alanlardaki ideolojik yaklaşımlar kendi karşıtlığını oluşturmuş, yaşanan hak ihlalleri adalete olan inancı sarsmış ve gelir dağılımında zaten var olan uçurum daha da derinleşmiştir. Türk siyasal hayatında, 1889 ila 2017 yılları arasındaki asker-siyaset ilişkisini, nitel araştırma metodu kullanarak nedenler ve sonuçlar bağlamında inceleyen bu çalışmada, siyasal sistem üzerindeki vesayet sorunlarının çözülebilmesi için orta sınıfın güçlendirilmesi ve demokrasinin bir devlet politikası hâline dönüştürülmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

Democracy is a governance model in which decisions concerning society are made by the people. However, this process can be interrupted by interventions made by the army, and the development of democracy can turn into a problematic process. The interaction of the army with politics in this direction is defined as military tutelage in political literature. This problem, which has become a chronic disorder in Turkish political life, emerges due to a series of interrelated components in social, cultural, economic, political and legal areas, and is based on justifications such as the protection of national interests and the protection of fundamental rights and freedoms. After the transition to multi-party life, the issue of protecting the achievements of the Republic was added to these justifications. Therefore, the army, which adopted the principle of protecting both the people and the regime, became an active actor in political life. This mission acquired by the army was transformed into an autonomous system surrounding political life with the intervention of May 27. The failing parts of the new political system, which emerged with the 1961 Constitution and was perceived as the institutionalization of tutelage, were attempted to be resolved with the 1971 and 1973 constitutional amendments, and the existence of tutelage was reinforced with the 1982 Constitution. However, the results caused by the interaction of the military, which acted with a protective mission, with political life did not develop as expected. The interruptions of the democratic process with military interventions rendered the will of the people meaningless, ideological approaches in education and social areas created their own opposition, rights violations experienced shook the belief in justice, and the already existing gap in income distribution deepened even more. This study, which examines the military-political relationship in Turkish political life between 1889 and 2017 in the context of causes and effects using the qualitative research method, has reached the conclusion that in order to solve the tutelage problems in the political system, the middle class must be strengthened and democracy must be transformed into a state policy.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    965256

    Türkiye'de AK Parti hükümetleri dönemlerinde askeri vesayet ve sivilleşme

    Military tutelage and civilianization during the AK Party government periods in Turkey

    ŞERİFE OLUÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Kamu YönetimiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDAL BAYRAKCI

  2. Tez No

    366442

    Türk Silahlı Kuvvetleri'nin özerkliği ve Türkiye'de askeri reform süreci: 1999-2013

    The autonomy of armed forces and the process of military reform in Turkey: 1999-2013

    ENES SEZGİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Kamu YönetimiAnkara Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. BARIŞ ÖVGÜN

  3. Tez No

    724731

    Askeri sosyoloji bağlamında Morris Janowitz'in ve Samuel P. Huntington'ın sivil–asker ilişkileri modellemesine göre Türkiye sivil–asker ilişkilerinin sosyolojik analizi

    Sociological analysis of civil-military relations in Turkey according to the civil-military relations modeling of Morris Janowitz and Samuel P. Huntington in the context of military sociology

    ŞEYDA NUR KOCA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    SosyolojiAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYSEL ERSÖZ GÜNİNDİ

  4. Tez No

    443312

    Arjantin demokratikleşme deneyimleri ışığında; 2007 sonrası Türkiye'sinde yapılması planlanan yeni anayasalarda, temel hak ve hürriyetler, vatandaşlık, insan hakları ve hakikat komisyonu tartışmaları

    Discussions fundamental rights and freedoms, citizenship, human rights and truth commission in the new constitutions planned to be adopted in post-2007 Turkey in the light of argentina's democratization experiences

    YURDAĞER VAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Siyasal BilimlerBahçeşehir Üniversitesi

    Küresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE NİLÜFER NARLI

  5. Tez No

    528931

    Türkiye'de otoriteryanizm: Parti devleti iktidarlarının kurulması (1908-1960)

    Authoritarianism in Turkey: The establishment of the party state government (1908-1960)

    ENGİN YETKİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    TarihMarmara Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ KARACA

Geri Dön