1970-1980 yılları arası Türk sinemasında din ve dindarlık temsilleri üzerine sosyolojik bir analiz
A sociological analysis of the representation of religion and religiosity in Turkish cinema between 1970-1980
- Tez No: 922654
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YUNUS NAMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Sinema ve Din, Türk Sineması, Dindarlık, Sinema ve Temsil, Filmlerle Sosyoloji, Cinema and religion, Turkish cinema, religiosity, cinema and representation, sociology with films
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İletişim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
ÖZET 1970-1980 YILLARI ARASI TÜRK SİNEMASINDA DİN VE DİNDARLIK TEMSİLLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR ANALİZ Volkan TOKGÖZ Yüksek Lisans Tezi FIRAT ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimleri Enstitüsü İLETİŞİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI İletişim Programı Şubat 2025, Sayfa: X + 72 Türk sinemasında din, dindarlık ve din adamı temsillerinin konu edinildiği bu çalışma, 1970-1980 yılları arasındaki Türk sinemasında din ve dindarlığın nasıl temsil edildiğini ve bu temsillerin toplumsal, siyasi ve kültürel bağlamlarda nasıl inşa edildiğini sosyolojik bir analizle ortaya koymayı amaçlamaktadır. 1970-1980 yılları arası Türk sineması, hem toplumsal hem de siyasal değişimlerin derinden hissedildiği bir dönemi yansıtarak, din ve dindarlığın temsilinde çeşitli tartışmaların odağı haline gelmiştir. Dönemin siyasi atmosferi, artan toplumsal çatışmalar ve ekonomik buhranlar, sanat üretiminde belirleyici bir rol oynarken, din, dindarlık ve din adamı temsilleri de bu dinamiklerin bir parçası olarak sinemada öne çıkmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak 'din', 'dindarlık' ve 'din adamı' kavramlarını barındıran filmler araştırılmış ve olasılıksız örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme göre 1970-1980 yılları arasında çekilmiş olan Türk sinemasından üç film seçilmiştir. Aynı Yolun Yolcusu (1972), Vurun Kahpeye (1973) ve Hazal (1979) adlı yapımlar örnekleme dahil edilmiş, Stuart Hall'ün temsil kavramı çerçevesinde, din ve dindarlık temsillerinin ideolojik ve toplumsal bağlamları çözümlenmiştir. Filmler ayrıca“dışlanmış, daraltılmış ve kabullenilmiş din adamı tiplemeleri”kavramsallaştırması üzerinden de tahlil edilmiş, din adamı temsil biçimlerinin genel itibariyle“çıkarcı, yobaz ve gerici”karakterler aracılığıyla sunulduğu gözlenmiştir. Aynı zamanda, bu temsillerin modernleşme ve sekülerleşme ideolojilerinin bir yansıması olarak da okunabileceği dile getirilmiştir. Aynı Yolun Yolcusu filminde“daraltılmış din adamı”, Vurun Kahpeye ve Hazal filmlerinde ise“dışlanmış din adamı”tiplemelerinin ağırlıklı olarak tasvir edildiği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT A Sociological Analysis of The Representation of Religion And Religiosity in Turkish Cinema Between 1970-1980 Volkan TOKGÖZ Master Thesis FIRAT UNIVERSITY Graduate School of Social Sciences COMMUNICATION SCIENCES Communication Program Fabruary 2025, Page: X + 72 This study, which focuses on the representation of religion, religiosity and clergy in Turkish cinema, aims to show, through a sociological analysis, how religion and religiosity were represented in Turkish cinema between 1970-1980 and how these representations were constructed in social, political and cultural contexts. Turkish cinema between 1970-1980, reflecting a period in which both social and political changes were profoundly felt, was at the centre of various debates on the representation of religion and religiosity. While the political atmosphere of the period, the increasing social conflicts and the economic depressions played a crucial role in art production, the representations of religion, religiosity and clergy in cinema came to the fore as part of this dynamic. In line with the aim of the study, films containing the terms 'religion', 'religiosity' and 'clergy' were examined. Three films from Turkish cinema made between 1970-1980 were randomly selected from non-random sampling procedures. The films, namely Aynı Yolun Yolcusu (1972), Vurun Kahpeye (1973) and Hazal (1979), were included in the sample and the ideological and social contexts of the representations of religion and religiosity were analysed within the framework of Stuart Hall's concept of representation. The films were also analysed using the concept of 'excluded, constricted and accepted clerical typologies' and it was found that clerical representations are generally presented through 'manipulative, bigoted and reactionary' characters. At the same time, it was found that these representations can also be read as a reflection of modernization and secularisation ideologies. It can be said that the 'constricted religious person' is mainly portrayed in the same film Yolun Yolcusu and the 'excluded religious person' is mainly portrayed in the films Vurun Kahpeye and Hazal.
Benzer Tezler
- 1970-1980 Yılları Arası Türk Sineması'nda 'Aile' Kavramı
The Concept of 'Family' in Turkish Cinema Between 1970-1980
İSMAİL TOLUYAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İletişim BilimleriÇankırı Karatekin ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKHAN DEMİRKOL
- 1960-1980 yılları arası Türk sinemasında köylüler
Peasants in Turkish cinema between 1960-1980
ALİ GENÇOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLCAN SEÇKİN
- 1969-1973 yılları arası Türk filmlerinin mitolojik ve göstergebilimsel çözümlemesi: Tarkan filmi örneği
The mythological and semiological analysis of Turkish movies between the years of 1969-1973: Tarkan movie sample
FATİH GENÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıSelçuk ÜniversitesiRadyo Televizyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULGANİ ARIKAN
- 1970-2000 yılları arası Türk sinemasında arabesk kültür üzerine bir inceleme
A survey on arabesque culture in Turkish cinema between the years 1970?2000
SERDAR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnadolu ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DAVUT ALPER ALTUNAY
- Title sequence designs in fantastic Turkish cinema between 1950-1985
1950-1985 arası Türk fantastik sinemasında jenerik sekansları tasarımları
GÜRKAN MARUF MIHÇI
Doktora
İngilizce
2022
Güzel SanatlarÖzyeğin ÜniversitesiTasarım Teknoloji ve Toplum Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN ÇAVUŞ