Dilkaya Höyük verileri ışığında Kura-Aras kültürü'nün Van Gölü Havzasındaki yayılımı
The expansion of the Kura-Aras Culture in the Van Region in the light of the Data from Dilkaya Mound
- Tez No: 923102
- Danışmanlar: PROF. DR. EŞREF ABAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 501
Özet
“Dilkaya Höyüğü Verileri Işığında Kura-Aras Kültürünün Van Bölgesindeki Yayılımı”başlıklı bu çalışmada Dilkaya Höyüğün Erken Tunç Çağ tabakalarında tespit edilen mimari ve seramikler incelenerek söz konusu dönemde Van Gölü Havzasında görülen Kura-Aras kültür etkileri araştırılmıştır. Bugüne kadar yapılan çalışmaların sonuçlarına göre Van Bölgesinde Kura-Aras kültürünün etkisinin Erken Tunç Çağ II evresinde başladığı söylenmektedir. Dilkaya Höyük seramik buluntularını incelemem sonucu söz konusu kültürün Van Bölgesine bilinenden daha erken Erken Tunç Çağ I evresinde ulaştığı görülmüştür. Bu kültürün bölgeye kültürel etkileşimle mi yoksa bir göç sonucumu geldiği çok iyi bilinmemektedir. Çünkü bölgede bugüne kadar Geç Kalkolitik ve Erken Tunç Çağlara ait kesintisiz bir tabakalanma veren yerleşim yeri kazılmamıştır. Fakat Geç Kalkolitik dönemde bölgedeki yerleşim sayısının azlığı ve yerleşim yerlerinin küçük boyutlu oluşu bunun aksine Erken Tunç Çağ'ın başlangıcında bölgede yerleşim sayısında artış olması dikkat çekicidir. Bu durum bölgeye dışarıdan bir göçün olduğu izlenimini artırmaktadır. Dilkaya yerleşimi de Van Gölü kıyısında MÖ 3. Bin yılın başında Erken Tunç Çağ I evresinde kurulmuş olup Erken Tunç Çağ sonuna kadar kesintisiz yerleşilmiştir. Yerleşimde tespit edilen Kuzey Mezopotamya seramik örnekleri Dilkaya yerleşiminin çevre bölgelerle olan ilişkilerini göstermektedir. Bilindiği gibi Tilkitepe III. tabaka verilerinin ortaya koyduğu gibi Van bölgesi Kalkolitik Dönemde Kuzey Mezopotamya Halaf Kültürü ile ilişki içindedir. Takip eden evrede bu ilişkilerin devam edip etmediği bilinmemektedir. Dilkaya verileri Erken Tunç Çağ'da da bu ilişkilerin devam ettiğini göstermektedir. Halaf Döneminde olduğu gibi söz konusu ilişkilerin oluşmasındaki etkenin Van Bölgesi'nin hammadde kaynakları olduğu düşünülebilir. Dilkaya seramik buluntularının incelenmesi ve çevre bölgelerle yapılan karşılaştırmalar sonucunda seramiklerin yapım teknolojisinin (hamur katkısı ve yüzey işlemleri) Erzurum-Kars Bölgesi ile benzer olduğu görülmüştür. Ayrıca Dilkaya seramikleri üzerinde yapılan petrografik ve mineralojik araştırmalar seramik üretiminde yerleşimin çevresindeki kil yataklarının kullanıldığı anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study titled“The Expansion of the Kura-Aras Culture in the Van Region in the Light of the Data from Dilkaya Mound”, the architectural and ceramics found in the Early Bronze Age levels of Dilkaya Mound were analyzed and the Kura-Aras cultural influences in the Van Lake Basin were investigated. According to the results of the studies conducted so far, the influence of the Kura-Aras culture in the Van Region is said to have started in the Early Bronze Age II period. As a result of my analysis of the ceramic finds from Dilkaya Höyük, it was observed that the culture in question reached the Van Region earlier than known in the Early Bronze Age I period. It is not well known whether this culture came to the region through cultural interaction or as a result of migration. Because no settlement with an uninterrupted stratigraphy belonging to the Late Chalcolithic and Early Bronze Age has been excavated in the region so far. However, it is noteworthy that the number of settlements in the region during the Late Chalcolithic period was low and the settlements were small in size; on the contrary, there was an excessive increase in the number of settlements in the region at the beginning of the Early Bronze Age. This situation increases the impression that there was an external migration to the region. The settlement of Dilkaya was also established on the shore of Lake Van in the Early Bronze Age I period at the beginning of the 3rd millennium BC and was inhabited uninterruptedly until the end of the Early Bronze Age. The North Mesopotamian ceramic samples found in the settlement show the relations of Dilkaya settlement with the surrounding regions. As it is known, as revealed by the data from Tilkitepe Level III, the Van region was in contact with the North Mesopotamian Halaf culture during the Chalcolithic Period. It is not known whether these relations continued in the following phase. The data from Dilkaya show that these relations continued in the Early Bronze Age. As in the Halaf Period, it can be assumed that the raw material resources of the Van Region were the factor in the formation of these relations. The analysis of Dilkaya ceramic finds and comparisons with the surrounding regions revealed that the production technology of the ceramics (paste additives and surface treatments) is similar to that of the Erzurum-Kars region. In addition, petrographic and mineralogical studies on Dilkaya ceramics revealed that the clay deposits in the vicinity of the settlement were used in ceramic production.
Benzer Tezler
- Doğu Anadolu bölgesi erken demir çağ çanak çömlek kültür bölgeleri: Gelişimleri, sınırları çanak çömlek grupları ve ilişkileri çerçevesinde değerlendirilmesi
Eastern Anatolia cultural regions of early iron age pottery: Evaluation in the frame of their developments, boundaries, pottery groups and connections
GULAN AYAZ
- Elazığ/Avşan Kale yakınçağ iskeletlerinin paleodemografik açıdan incelenmesi
Başlık çevirisi yok
OKŞAN ARMAN
- Elazığ/Tepecik Ortaçağ iskeletlerinin paleodemografik açıdan değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
AYLA SEVİM
Doktora
Türkçe
1993
AntropolojiAnkara ÜniversitesiFizik ve Paleoantropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKSİN GÜLEÇ
- Dilkaya (Van) populasyonunun diskriminant fonksiyon analizi ve Anadolu toplulukları arasındaki yeri
The Discriminant function analysis of Dilkaya (Van) medieval population and its place among other ancient Anatolian populations
İSMAİL ÖZER
Doktora
Türkçe
1999
AntropolojiAnkara ÜniversitesiFizik ve Paleoantropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKSİN GÜLEÇ