Stratejik liderlik ve örgüt kültürünün işletmelerin performansı üzerine etkisi: Malatya kayısı işleme işletmeleri üzerine bir araştırma
The effect of strategic leadership and organizational culture on business performance: A study on Malatya apricot processing enterprises
- Tez No: 923839
- Danışmanlar: PROF. DR. LUTFİYE ÖZDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Örgüt kültürü, Stratejik liderlik, Veri zarflama analizi, Performans, Meyve işleme sektörü, Tarımsal işletmeler, Yenilikçilik, Rekabet avantajı, Dönüşümcü liderlik, Organizational culture, Strategic leadership, Data envelopment analysis, Performance, Fruit processing sector, Agricultural enterprises, Innovation, Competitive advantage, Transformational leadership
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
Bu çalışma, Türkiye'nin kayısı üretim merkezi olan Malatya'daki meyve işleme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin performans düzeylerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın temel hedefi, bu işletmelerin örgüt kültürü ve stratejik liderlik yapılarını analiz ederek, bu faktörlerin işletme performansına olan etkilerini belirlemektir. Araştırmada kullanılan ana araçlar, Cameron ve Quinn'in (2011) OCAI modeli ile işletmelerin örgüt kültürü yapıları değerlendirilmiş ve Pisapia ve arkadaşlarının (2005) Stratejik Liderlik Modeli (SLQ) ile liderlik tarzları incelenmiştir. Ayrıca, işletmelerin performans düzeyleri Veri Zarflama Analizi (VZA) ile karşılaştırılmıştır. Bu yöntemle, işletmelerin girdileri (satın alınan hammadde miktarı, satılan ürün miktarı, sermaye) ve çıktıları (satılan mallar maliyeti, ciro, net kâr) analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, dört işletmenin etkin (performansı yüksek) olduğu, sekiz işletmenin ise etkin olmayan (performansı düşük) işletmeler olarak sınıflandırıldığı tespit edilmiştir. Etkin olmayan işletmelerin, kültürel ve liderlik yapılarındaki eksikliklerin performanslarını düşürdüğü gözlemlenmiştir. Bulgular, etkin (performansı yüksek) işletmelerde yenilikçilik (adhokrasi) ve pazar kültürü gibi yenilikçi ve rekabetçi yapılar ile dönüşümcü liderlik tarzlarının baskın olduğunu göstermektedir. Etkin olmayan (performansı düşük) işletmelerde ise klan ve hiyerarşi kültürlerinin eksik olduğu ve yönetimsel liderlik uygulamalarının zayıf kaldığı ortaya çıkmıştır. Etkin (performansı yüksek) işletmelerde daha esnek ve yenilikçi kültürlerin etkin olduğu, buna karşın etkin olmayan (performansı düşük) işletmelerde hiyerarşi kültürünün daha baskın olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen veriler, meyve işleme sektöründe performans sağlamak için örgüt kültürü ve stratejik liderlik yapılarına özel önem verilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the performance levels of enterprises operating in the fruit processing sector in Malatya, the apricot production hub of Turkey. The main objective of the research is to analyze the organizational culture and strategic leadership structures of these enterprises and determine the impact of these factors on business performance. The primary tools used in the research are Cameron and Quinn's (2011: 5-45) OCAI model to assess organizational culture structures, and Pisapia et al.'s (2005: 41-68) Strategic Leadership Questionnaire (SLQ) to examine leadership styles. Additionally, the performance levels of the enterprises are compared using Data Envelopment Analysis (DEA). This method analyzes the inputs (amount of purchased raw materials, quantity of products sold, capital) and outputs (cost of goods sold, revenue, net profit) of the enterprises. As a result of the analysis, four enterprises were classified as efficient (high performance), while eight were classified as inefficient (low performance). It was observed that the deficiencies in the cultural and leadership structures of inefficient enterprises contributed to their lower performance. The findings indicate that in efficient (high performance) enterprises, innovative and competitive structures such as innovation (adhocracy) and market culture, along with transformational leadership styles, are dominant. In inefficient (low performance) enterprises, on the other hand, clan and hierarchy cultures were found to be lacking, and managerial leadership practices were weaker. The study reveals that in efficient (high performance) enterprises, more flexible and innovative cultures prevail, whereas in inefficient (low performance) enterprises, hierarchy culture is more dominant. The data obtained from this study highlight the importance of giving special attention to organizational culture and strategic leadership structures in achieving performance in the fruit processing sector.
Benzer Tezler
- Algılanan örgüt sağlığı ve örgüt kültürünün örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Bir araştırma
Perceived organizational health and organizational cultureeffect on identification: A research
HALUK SAK
- Strateji sürecinin planlılık düzeyi, liderlik stilleri ve çevresel koşulların örgütsel uyumlanma üzerindeki etkisi: İSO'ya bağlı ışletmeler üzerinde bir araştırma.
The effect of strategy formation pattern, leadership styles and environmental conditions on organizational alignment: A research on the enterprises of İstanbul chamber of industry
ATA ÖZDEMİRCİ
- Örgüt kültürünün örgütlerin performans değerleme sistemlerini belirlemeleri ile ilişkisine yönelik bir araştırma
The relationship between the organizational culture and organisation's performance appraisal systems determination
EBRU SEVİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
İşletmeYıldız Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞULE ÇERİK
- Etik liderliğin çevresel performans üzerindeki etkisinde yeşil örgüt kültürünün aracılık rolü: Elazığ ilindeki imalat işletmelerinde bir uygulama
The mediation role of green organizational culture in the effect of ethical leadership on environmental performance: An application in manufacturing enterprises in Elaziğ province
HAKAN ÇETİNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İşletmeMunzur Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERAY EKİN SEZGİN
- Hava taşımacılığı işletmelerinde dönüşümsel emniyet liderliği, pozitif örgüt kültürü ve pilotların emniyet davranışları arasındaki ilişkilerin araştırılması
Investigation of the relationships between transformational safety leadership, positive organizational culture and pilots' safety behaviors in air transportation companies
HAKAN UÇAR
Doktora
Türkçe
2025
Sivil Havacılıkİstanbul Gelişim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İZZET GÜMÜŞ