Sağlıklı yetişkinlerin anlatı örneklerinde doğal akıcısızlıkların dilbilimsel ve söylem düzeyinde incelenmesi
Linguistic and discourse level investigation of natural disfluencies in narrative samples of healthy adults
- Tez No: 924525
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE SAVAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dil ve Konuşma Terapisi, Language and Speech Therapy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Atlas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 57
Özet
Sözcük bulma güçlüğü, Alzheimer hastalığı ve primer progresif afazi gibi demans türlerinin en erken klinik belirtilerinden biri olarak kabul edilmekte ve sağlıklı bireylerdeki doğal akıcısızlıklarla benzer bir klinik görünüme sahip olmaktadır. Bu nedenle, doğal akıcısızlıklardaki yaşa bağlı değişimlerin incelenmesi, sağlıklı yaşlanma ile nörodejenerasyonu ayırt edebilmek açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, 20-25 yaş aralığındaki 30 sağlıklı bireyin anlatı örneklerinde sıkça karşılaşılan doğal akıcısızlıkların hangi bağlamlarda ortaya çıktığı analiz edilmiştir. Katılımcıların bilişsel olarak sağlıklı bireyler olduklarını göstermek için MoCA-TR uygulanmıştır. Anlatı örnekleri,“Kurbağa Neredesin?”hikayesi kullanılarak toplanmış ve SALT-TR programı ile suprasegmental parametreler ve mikroyapısal özellikler analiz edilmiştir. Araştırmada mikro yapısal özellik olarak '-(y)I','-(y)A','-DA','-DAn' durum ekleri ve eylemsi kullanımı; suprasegmental parametrelerden zenginleştirme, tonlama, konuşturma, ünlem kullanım sıklığı incelenmiştir. Çalışmada incelenen tüm mikroyapısal ve suprasegmental elementlerin varlığında, ortaya çıkan doğal akıcısızlık sayılarının istatistiksel olarak birbirlerinden farklı olduğu (p < .001) görülmüştür. Bulgularda, '-(y)A' eki en yüksek doğal akıcısızlık gereksinimine sahipken (Sıra Ortalama = 7.22), ünlem ve konuşturma bağlamları en düşük doğal akıcısızlık davranışlarının ortaya çıktığı durumlar olarak (Sıra Ortalama = 3.33) dikkat çekmektedir. Türkçe'de durum ekleri konum ve yön bildirdiği için bilişsel yükü arttırarak doğal akıcısızlığın ortaya çıkışını arttırır. Suprasegmental unsurların, doğal akıcısızlık davranışlarını azaltıcı bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Word-finding difficulties are considered to be one of the earliest clinical manifestations of dementias such as Alzheimer's disease and primary progressive aphasia and have a similar clinical appearance to natural disfluencies in healthy individuals. Therefore, the study of agerelated changes in natural disfluencies is of great importance to distinguish healthy aging from neurodegeneration. This study analyzed the contexts in which natural disfluencies frequently occur in the narrative samples of 30 healthy individuals between the ages of 20-25. MoCATR was applied to show that the participants were cognitively healthy individuals. Narrative samples were collected using the story“Frog, Where are you?”and analyzed for suprasegmental parameters and microstructural features using SALT-TR software. In the study, the use of '-(y)I','-(y)A','-DA','-DAn' case suffixes and the use of verbs as microstructural features; and the frequency of enrichment, intonation, speech, and interjections as suprasegmental parameters were examined. In the presence of all microstructural and suprasegmental elements analyzed in the study, the number of natural disfluencies was statistically different (p < .001). In the findings, the suffix '-(y)A' has the highest natural disfluency requirement (Rank Mean = 7.22), whereas exclamation and speech contexts have the lowest natural disfluency behaviors (Rank Mean = 3.33). In Turkish, case suffixes increase the cognitive load and increase the occurrence of natural disfluency behaviors because they indicate position and direction. It was concluded that suprasegmental elements have a reducing effect on natural disfluency behaviors.
Benzer Tezler
- 40 yaş üstü sağlıklı bireylerde verbal fragmantasyonların gramatik karmaşıklıkla ilişkisi
The relationship between verbal fragmentation and grammatical complexity in healthy individuals over 40
AYŞE BETÜL GÜNGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Dilbilimİstanbul Atlas ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE SAVAŞ
- Sağlıklı yetişkinlerin anlatılarında metafor kullanımlarının incelenmesi
Analyzing the internal state terms in the narratives of young and elderly individuals
EMİNE KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Dil ve Konuşma Terapisiİstanbul Atlas ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE SAVAŞ
- 20-30 yaş arası sağlıklı yetişkinlerde fabl ile elde edilen anlatı örneklerinin analizi: Pilot çalışma
Analysis of narrative examples obtained through fables in healthy adults aged 20-30: Pilot study
MURAT BERK HORZUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dilbilimİstanbul Atlas ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapistliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE SAVAŞ
- Anadili türkçe olan sağlıklı yetişkinlerin söylemlerinde ana kavram analizinin kullanılması ve güvenilirliği
The use and reliability of main concept analysis in the discourses of healthy adults whose native language is turkish
VİLDAN TOPRAK MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapistliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKEM KARA
- Beliren yetişkinlerin evlilik ve eş seçimine ilişkin algılarının incelenmesi
Examining the perceptions of emerging adults about marriage and mate selection
BERNA ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiAile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA EBRU İKİZ