Merkezileşme-yerelleşme tartışmaları bağlamında Türk kamu yönetimindeki reform çalışmaları
Reform efforts in Turkish public administration within the context of centralization-decentralization debates
- Tez No: 925810
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET AKİF ÖZER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 472
Özet
“Bu tez çalışması, Türkiye'deki kamu yönetimi reformlarını merkezileşme ve yerelleşme bağlamında ele alarak, yönetim yapısının değişen dinamiklerini kapsamlı bir şekilde analiz etmektedir. Tezde, özellikle merkez-çevre teori esas alınarak, Türkiye'de uygulanan reform politikalarının tarihsel arka planı ve güncel hali incelenmiş, kamu hizmetlerinin sunumunda merkezi ve yerel yönetimlerin rollerinin nasıl şekillendiği ortaya konmuştur. Türkiye'de uygulanan reform süreçlerinde, kentsel politikaların merkeziyetçilik ve yerelleşme anlamında nasıl ele alındığı ve burada yaşanan yetki karmaşalarının ve yönetimde meydana gelen ikiliklerin nasıl bir sorun oluşturduğu ortaya konmuştur. Büyükşehir belediyelerinin ve il belediyelerinin ve kırsal bölgelerin yetki alanları, finansman yapısı ve hizmet sunumundaki etkinlik düzeyi analiz edilerek, 6360 sayılı kanunun yerel yönetimler ve merkezileşme üzerindeki etkileri ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Çalışmada, siyasetin, kamu yönetiminin ve yerel yönetimlerin yetki alanlarının sınırları irdelenirken, genel devlet harcamaları içinde merkezi devlet ve mahalli idare harcamalarının payları üzerinden de bir değerlendirme yapılmıştır. Tezde ayrıca, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin merkezi yönetim ve yerel yönetimler üzerindeki etkileri değerlendirilmiş, sistemin kamu yönetimi üzerindeki merkezileşme eğilimleri bağlamında getirdiği yeni düzenlemeler tartışılmıştır. Bununla birlikte, yeni kamu yönetimi ve ötesi anlayışlar doğrultusunda oluşturulan yeni kurumların, yapısal düzenlemelerin parlamenter sistemden farklı olarak neler getirdiği gibi konular da incelenmiştir. Reform süreçlerinin şekillenmesinde etkili olan raporların, kalkınma planlarının ve siyasetçilerin reformlara bakış açısı da değerlendirilerek, reformların karar alma süreçlerine olan etkisi analiz edilmiştir. Reform süreçlerinde, özellikle 2000'li yıllardan sonra Türkiye'de reformları etkileyen dış dinamikler önemli bir rol oynamıştır. Avrupa Birliği (AB) müktesebatına uyum sürecinde gerçekleştirilen reform çalışmalarında AB'nin belirgin bir etkisi göze çarpmaktadır. Bununla birlikte, küreselleşme sürecinin ve küresel sermayenin yerel yönetimlere olan ilgisi, reformların gerçekten yerel yönetimleri güçlendirmek için mi yoksa yerel alanlardaki rantları kontrol etmek için mi yapıldığı sorusunu gündeme getirmiştir. Bu çerçevede, reformların yerelleşme amacına yönelik olduğu kadar, ekonomik ve politik çıkarların bir aracı olarak da değerlendirilebileceği, dolayısıyla bu soruya hem evet hem de hayır cevabının verilebileceği ortaya konmuştur. Âdem-i merkeziyetçi ve merkeziyetçi reform yaklaşımları karşılaştırmalı olarak ele alınmış, bu bağlamda Tiebout'un âdem-i merkeziyetçi metropolitan yaklaşımı ile merkeziyetçi metropolitan reform yaklaşımının Türkiye'deki uygulamalar da düşünülerek karşılaştırması yapılmıştır. Türkiye'de merkezileşmenin ve yerelleşmenin sınırlarını belirleyen düzenlemeler ve uygulamalar karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Sonuç olarak, bu tez çalışması, Türkiye'de kamu yönetimindeki merkezileşme ve yerelleşme süreçlerini hem teorik hem de pratik düzeyde inceleyerek, özellikle yerel yönetimlerin karşılaştığı zorlukları, yetki devri süreçlerini ve reform önerilerini bütüncül bir yaklaşımla ortaya koymaktadır.”
Özet (Çeviri)
“This thesis provides a comprehensive analysis of public administration reforms in Turkey within the context of centralization and decentralization. Using the center-periphery theory as a foundation, the study examines the historical and contemporary dynamics of reform policies, focusing on how the roles of central and local governments in public service delivery have evolved. The research highlights the challenges of jurisdictional conflicts and governance dualities in urban policies and explores how centralization and decentralization have been addressed during reform processes. It particularly analyzes the scope of authority, financial structures, and service efficiency of metropolitan and provincial municipalities, as well as rural areas, with an in-depth examination of the impact of Law No. 6360 on local governments and centralization. The thesis also evaluates the distribution of general government expenditures between central and local administrations, providing insights into the financial balance of governance. Additionally, the effects of the Presidential Government System on central-local relations are critically assessed, focusing on the system's centralization tendencies and the structural changes it introduced compared to the parliamentary system. New Public Management and post-NPM approaches, along with the institutions and structural adjustments they brought, are also examined to understand their impact on public administration. The analysis further considers the role of reports, development plans, and political perspectives in shaping decision-making processes during reforms. External dynamics, particularly after the 2000s, played a significant role, with the European Union (EU) harmonization process emerging as a key driver of reform initiatives. At the same time, globalization and the interest of global capital in local governments raised questions about whether these reforms genuinely aimed to empower local authorities or served political and economic interests. In this context, the thesis explores the dual purpose of reforms—strengthening decentralization while also accommodating broader economic and political agendas. Comparative analyses of decentralist and centralist approaches, including Tiebout's metropolitan model and its centralist counterpart, are conducted within the framework of Turkey's implementation. Legal and practical boundaries defining centralization and decentralization are also examined comparatively. Ultimately, this thesis provides a holistic examination of centralization and decentralization processes in Turkey's public administration, offering critical insights into the challenges faced by local governments, the dynamics of authority delegation, and reform proposals aimed at improving governance.”
Benzer Tezler
- Merkezileşme-yerelleşme tartışmaları bağlamında 6360 sayılı kanun sonrasında ilçe belediyelerinin mali değerlendirmesi
Analysis of municipal finances in the aftermath of metropolitan municipal law no: 6360 in the context of centralization- decentralisation debates
BERAT ERYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kamu YönetimiBandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKHAN ORHAN
- Decentralization policy of Turkey in the process of accession to the EU: The new Metropolitan Municipality Law
AB'ye katılım sürecinde Türkiye'nin yerelleşme politikası: Yeni Büyükşehir Belediye Yasası
KÜBRA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Kamu YönetimiMarmara ÜniversitesiAvrupa Birliği Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK GENÇKAYA
- Yerelleşme-merkezileşme tartışmaları bağlamında Türkiye'de mahalleye dönüşen köy yönetimlerinin mevcut durumu: Hatay örneği
Decentralization-centralisation discussions in the context current state managements of village while transform neighborhood in turkey: example of hatay
ARİFE SAĞIREKMEKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kamu YönetimiMustafa Kemal ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAKUP BULUT
- Neoliberal kentleşmenin farklı tezahürleri olarak Fikirtepe ve Çukurambar örnekleri
Fikirtepe and Çukurambar cases as different manifestations of neoliberal urbanization
ZARİF SONGÜL GÖKSEL
Doktora
Türkçe
2024
Kamu YönetimiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL GÖRMEZ
- 6360 sayılı kanunun mahalleye dönüşen köylerde muhtarlığa etkisi (Muğla deneyimi)
The impact of law no.6360 in the neighborhoods which transformed from villages (Muğla experience)
MESUT KOÇ
Doktora
Türkçe
2018
Kamu YönetimiMarmara ÜniversitesiYerel Yönetimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL DEMİRKAYA