Türk siyasi hayatında bağımsız milletvekilliği (1923-1960)
Independent members of parliament in Turkish political life (1923-1960)
- Tez No: 926049
- Danışmanlar: PROF. DR. FEVZİ ÇAKMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 485
Özet
Temsili demokrasilerde halk, iktidarı kullanma yetkisini seçimler aracılığı ile onu temsil edecek milletvekillerine devrederler. Hukuk sistemleri halkın temsilcisi olacak milletvekili adaylarının tespit edilmesi için siyasi partilere, seçmen gruplarına aday belirleme yetkisi verirken kişilere de bağımsız olarak adaylıklarını koyma hakkını tanımıştır. Bu yöntemlerle belirlenen adaylardan seçimlerde yeterli oyu alanlar halkı temsil edecek yetkiye sahip olurlar. Osmanlı devlet düzeninde, 1876'da anayasal sisteme geçilmesi ile birlikte genel seçimler yapılmaya başlanmıştır. Fakat parti/cemiyet gibi oluşumların meydana gelmesi ise 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanı ile gerçekleşmiştir. Parti/cemiyet gibi oluşumlar, seçimlerde mevcut partilerin kendi adaylarını belirlemelerini gerekli kılmıştır. Partilerin kendi adaylarını belirlemesi bağımsız adaylığın da yolunu açmıştır. Bağımsız adaylar seçilmeleriyle birlikte bağımsız milletvekili olma sıfatını kazanarak halkı temsil etme hakkını elde etmiştir. Böylece II. Meşrutiyet Dönemi ile birlikte bağımsız adaylık ve bağımsız milletvekilliği gibi kavramlar siyasal yaşamın bir parçası haline gelmiştir. II. Meşrutiyet Dönemi itibarıyla siyasal yaşamın bir parçası haline gelen bağımsız milletvekilliği, 1923-1960 yılları arasındaki süreçte Türk siyasi hayatının doğurduğu ihtiyaçlara göre şekillenmiştir. Bu noktada Tek Parti Dönemi'nde, bağımsızların seçilmesine engel herhangi bir hukuki düzenleme bulunmamasına rağmen, bu tarz siyasi sistemlerde bağımsız adayların mevcut partiye muhalif olarak değerlendirilmeleri, iki dereceli seçim sisteminin kullanılması ve bunlara bağlı olarak seçilebilme oranlarının oldukça düşük olması gibi nedenlerle önemli bir gelişme sağlayamamıştır. Yalnızca mecliste bir denetim mekanizması oluşturulması için dönemin tek partisi CHP tarafından başvurulan bir yöntem olmuştur. Çok partili hayata geçilmesi ise Tek Parti Dönemi'ne oranla, bağımsızların seçilebilmeleri için daha serbest bir ortam yaratmıştır. Bunda da çok partili siyasal sisteme geçilmesinin sağladığı avantajlarla birlikte siyasi hayatta ortaya çıkan yumuşamanın ve tek dereceli seçim sistemine geçilmesinin önemli etkisi olmuştur. Çok partili siyasi yaşamın bağımsızlara sağladığı bu serbest ortam, Demokrat Parti iktidarının 1957 seçimleri öncesinde seçim kanununda yaptığı bir dizi değişiklikle birlikte büyük ölçüde ortadan kaldırılmıştır. Böylece bağımsızların meclisteki temsil oranları çok zayıf bir hâl almıştır.
Özet (Çeviri)
In representative democracies, the people delegate the authority to exercise power to the deputies who will represent them through elections. To determine the parliamentary candidates who will represent the people, legal systems have authorized political parties and electoral groups to nominate candidates and have also granted individuals the right to run as independent candidates. Those who receive enough votes in the elections among the candidates determined by these methods are authorized to represent the people. With the transition to the constitutional system in the Ottoman State in 1876, general elections started to be held. However, the emergence of formations such as parties/societies was realized with the declaration of the Second Constitutional Monarchy in 1908. Formations such as parties/societies made it necessary for existing parties to nominate their own candidates in elections. The parties' nomination of their own candidates paved the way for independent candidacy. Independent candidates gained the right to represent the people by gaining the title of independent deputy upon their election. Thus, with the Second Constitutional Monarchy Period, concepts such as independent candidacy and independent deputies became a part of political life. Having become a part of political life as of the Second Constitutional Monarchy Period, independent parliamentary seats were shaped according to the needs of Turkish political life in the period between 1923 and 1960. At this point, in the Single Party Period, although there were no legal regulations preventing the election of independents, it did not achieve a significant development due to reasons such as the fact that independent candidates were considered as opponents of the existing party in such political systems, the use of a two-tier electoral system, and the very low rates of election due to these reasons. It was a method used only by the Republican People's Party, the one party of the period, to create a control mechanism in the parliament. The transition to multi-party life created a freer environment for independents to be elected compared to the One-Party Period. The advantages of the transition to a multi-party-political system, the softening in political life and the transition to a single-tier electoral system had a significant impact on this. This free environment provided to independents by the multi-party-political life was largely eliminated with the series of amendments made by the Democrat Party government in the electoral law before the 1957 elections. Thus, the representation of independents in the parliament became very weak.
Benzer Tezler
- Türk siyasal hayatında bağımsız milletvekilleri ve meclis faaliyetleri (1923-2002)
Independent deputies and their parliamentary activities i̇n Turkish political life between 1923 and 2002
MAHMUT KOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Siyasal BilimlerGaziantep ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET BİÇİCİ
- Yerel basın ışığında: 27 Mayıs askeri müdahalesinden Adalet Partisi iktidarına Konya'da yapılan seçimler (1961-1963-1965)
Elections held in Konya in the light of local press: From 1960 military coup to the goverment of Justice Party (1961-1963-1965)
OSMAN NAZIM KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
GazetecilikKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALAATTİN UCA
- Necmettin Erbakan'ın siyasi hayatının Türk siyasi tarihindeki yeri ve önemi
The importance and place of Necmettin Erbakan in Turkish political life
IŞIL TUNA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Siyasal BilimlerMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULVAHAP KARA
- Orgeneral Cevat Çobanlı'nın askeri ve siyasi faaliyetleri
Military and political deeds of General Cevat Çobanlı
NURDAN BAŞ