Sürdürülebilir gıda politikaları açısından tüketicilerin bilinçli gıda satın alma kararlarının incelenmesi: İstanbul ili örneği
Examination of conscious food purchasing decisions of consumers in terms of sustainable food policies: The case of Istanbul province
- Tez No: 927922
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMA KONYALI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
Tüketicilerin, sürdürülebilirlik ve gıda güvencesi kapsamında gıda okuryazarlıklarının artırılması ile; etik ve sorumluluk bilinciyle gerçekleştirecekleri gıda satın alma kararları, sürdürülebilir gıda tüketimine ve böylece sürdürülebilir gıda politikalarına ciddi katkı sağlayabilir. Bu çalışmada, sürdürülebilirlik ve gıda güvencesi kapsamında gıda okuryazarlığının durumu, etik ve sorumlu gıda satın alma kararları, tüketicileri koruma ve bilgilendirmeden beklentiler, sürdürülebilir gıda tüketimi ve politikaları kapsamında araştırılmıştır. Araştırmanın verileri, ilgili literatürün incelenmesi ve İstanbul ilinde hanesinde gıda tüketimi kararlarında etkili olan 616 kişi ile gerçekleştirilen anket çalışmasıyla elde edilmiştir. Tüketiciler arasında kavramlar açısından, güvenilir gıdanın %44,00, gıda okuryazarlığının %30,20, gıda güvencesinin %23,10 oranında duyulduğu tespit edilmiştir. Tüketicilerin sadece %4,40'ı gıda hususunda bir eğitime katıldığını belirtmiştir. Gıda satın alma kararlarında uzman görüşünün önemsenme oranı %76,90, gıda alışveriş listelerinin edinilen bilgilere göre yenileyebilmesi %82,00, gıda satın alma kararlarının gıda konularını yönlendirebileceğinin düşünülmesi %67,20 olarak belirlenmiştir. Çalışmada, gıda satın alma kararlarında dikkat edilen faktörler ile tüketicileri koruma ve bilgilendirmeden beklentilerin öğrenilmesi amacıyla 2 farklı konuda faktör analizi yapılmıştır. Gıda satın alma kararlarında faktör analizi sonrası; çevrecilik, ekonomiklik, tutuculuk, yenilikçilik, özenlilik, bilgililik, ilgililik ve dönüşümcülük alt grupları oluşmuştur. Tüketicileri koruma ve bilgilendirmeden beklentilerin faktör analizi sonucuna göre ise; bilgilendirmecilik, denetimcilik, muhafazakârlık ve iyileştirmecilik alt grupları oluşmuştur. Faktör analizleri sonrasında, gıda satın alma kararlarında dikkat edilen faktörler ile tüketicileri koruma ve bilgilendirmeden beklentilerdeki farklılıklar ve benzerlikler cinsiyet için Mann Whitney U Testi ile; yaş dağılımı, eğitim durumu, hanehalkı gelir düzeyi ve SES grupları için Kruskal Wallis Testi ile analiz edilmiştir. Demografik özellikler ve SES grubunun 2 analizin sonucuna göre de farklılık oluşturduğu belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca, gıda satın alma kararlarında bilinçli tüketicilerin profillerinin belirlenmesi için Logit analizi uygulanmıştır. Tüketicilerin %51,00'inin gıda satın alma kararlarında bilinçli oldukları belirlenmiştir. Gıda satın almada kadınların erkeklere göre daha bilinçli oldukları; yaş ve eğitim durumunun yükselişine bağlı olarak bilincin arttığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, tüketicilerin sürdürülebilirlik ve gıda güvencesi kapsamında gıda okuryazarlıklarının artırılması ile; etik ve sorumluluk biliciyle sürdürülebilir gıda tüketimine özendirilmelerinin önemi ortaya konularak eğitim, koruma ve bilgilendirme çalışmaları için karar vericilere sürdürülebilir gıda politikaları açısından öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
By increasing the food literacy of consumers within the scope of sustainability and food security; food purchasing decisions to be made with ethical and responsible awareness can make a significant contribution to sustainable food consumption and thus sustainable food policies. In this study, the status of food literacy within the scope of sustainability and food security, ethical and responsible food purchasing decisions, expectations from consumer protection and information were investigated within the scope of sustainable food consumption and policy. The data of the research were obtained by analysing the relevant literature and a questionnaire survey conducted with 616 people who are influential in food consumption decisions in their households in İstanbul. In terms of concepts among consumers, it has been determined that 44,00% of consumers have heard of safe food, 30,20% of food literacy and 23,10% of food assurance. Only 4.40% of the consumers stated that they attended a training on food. The rate of importance of expert opinion in food purchasing decisions was determined as 76,90%, the ability to renew food shopping lists according to the information obtained was determined as 82,00%, and the belief that food purchasing decisions can direct food issues was determined as 67,20%. In the study, factor analyses were performed on 2 different topics in order to learn the factors considered in food purchasing decisions and expectations in consumer protection and information activities. After factor analysis in food purchasing decisions; environmentalism, economy, conservatism, attentiveness, innovation, knowledgeability, interest and transformativeness subgroups were formed. According to the results of the factor analysis of expectations in protecting and informing food consumers; informativeness, strict control, conservativeness and optimism subgroups were formed. After the factor analyses, the differences in the factors considered in food purchasing decisions and expectations from consumer protection and information activities were analysed by Mann Whitney U Test for gender and Kruskal Wallis Test for age distribution, education level, household income level and SES groups. In the study, Logit analysis was also applied to determine the profiles of careful consumers in food purchasing decisions. It was determined that 51,00% of the consumers were careful in their food purchasing decisions. It has been determined that women are more careful in food purchasing compared to men; and the attention increases with the increase in age and educational status. As a result, the importance of increasing the food literacy of consumers within the scope of sustainability and food security and encouraging them to consume sustainable food with ethical and responsible consciousness was revealed and recommendations were presented to decision makers in terms of sustainable food policy for education, protection and information activities.
Benzer Tezler
- Muğla kenti çevre eğitimi açısından sürdürülebilirliğin neresinde?: Menteşe örneği
What is the sustainability status of the city of Muğla in terms of the environmental education?: The case of Menteşe
EMEL DİKMENTEPE
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİlköğretim Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ ÖZDEMİR
- A framework for performance measurement in food supply chain sustainability
Gıda tedarik zinciri sürdürülebilirliğinde performans ölçümü için bir çerçeve
OURANIA ARETA
- AB tarım politikaları açısından Türk tarımında katılımcı bir model önerisi: TİGEM örneği
A participant model suggestion for Turkish agriculture in terms of EU agriculture poli̇cy: TİGEM case
HAYDAR ALBAYRAK
Doktora
Türkçe
2016
Kamu Yönetimiİnönü ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF KARAKILÇIK
- Serious games in urban planning: A comparative study for food games
Kent planlamada ciddi oyunlar: Gıda oyunları için karşılaştırmalı bir çalışma
İREM ÖZDARENDELİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELTEM ERDEM KAYA
- Collect earth metodolojisi kullanılarakİç Anadolu Bölgesi arazi kullanım değişimlerininbelirlenmesi
Determination of land use changes in the International Anatolian Region by using collect earth methodology
SAFFET YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Ormancılık ve Orman MühendisliğiBartın ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYHAN ATEŞOĞLU