Sanal gerçeklik ortamında depresyona davranışsal aktivasyon müdahalesi: Yazılım geliştirme ve etkililik çalışması
Behavioral activation intervention for depression in virtual reality environment: Software development and effectiveness study
- Tez No: 929027
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET ŞAKİROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Bu çalışma, sanal gerçeklik tabanlı davranışsal aktivasyon müdahalesinin depresyon semptomlarını azaltmadaki etkisini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Depresyonun bireylerin günlük işlevselliğini olumsuz etkilediği göz önüne alınarak, sanal gerçeklik ortamında etkileşimli bir davranışsal aktivasyon müdahalesi geliştirilmiş ve bu müdahalenin etkililiği test edilmiştir. Çalışmada randomize kontrollü deneysel desen kullanılmıştır. Örneklem, depresyon düzeyi orta ve yüksek olan 50 katılımcıdan oluşmuştur (deney grubu = 25, kontrol grubu = 25). Deney grubuna 4 hafta boyunca sanal gerçeklik ortamında davranışsal aktivasyon müdahalesi uygulanırken, kontrol grubu bekleme listesine alınmıştır. Uygulama, sabah saatlerinde sanal gerçeklik gözlükleri aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Sanal gerçeklik ortamında, katılımcılara, sabah rutinlerini simüle edilerek uyanma, odayı toplama, kahvaltı hazırlama ve giyinme gibi aktiviteler yaptırılmıştır. Veri toplama sürecinde Davranışsal İnhibisyon Sistemi ve Davranışsal Aktivasyon Sistemi Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form 16, Sanal Gerçeklik Uygulamasına Yönelik Bulunuşluk Ölçeği ve Beck Anksiyete Envanteri kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında ise davranışsal aktivasyon ve davranışsal inhibisyon değişkenleri için Karma Desenli Tekrarlı Ölçümlerde ANOVA, depresyon ve duygu düzenleme değişkenleri için F1-LD-F1 desen analizler kullanılmıştır. Bulgular, depresyon belirti düzeyi için, zaman ve grup etkileşimi göz önüne alındığında, müdahale sonrası belirti düzeyinin azaldığı yönündedir (p < 0.01). Davranışsal aktivasyon puanları açısından, zaman ve grup etkileşimi göz önüne alındığında, müdahale sonrası katılımıcıların aktivasyon puanlarında yükselme tespit edilmiştir (p0.05) Sonuç olarak, sanal gerçeklik destekli davranışsal aktivasyon müdahalesinin depresyon belirti düzeyini azaltmada, davranışsal inhibisyon puanlarını düşürmede ve davranışsal aktivasyon puanlarını artırmada etkili olduğu bulunmuştur. Çalışma, depresyonun belirti düzeyini azaltmada sanal gerçeklik teknolojisinin potansiyel bir tamamlayıcı müdahale yöntemi olabileceğini göstermektedir. Gelecekte, sanal gerçeklilk destekli müdahale yaklaşımları üzerine daha geniş kapsamlı araştırmalar yapılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to evaluate the effect of a virtual reality-based behavioral activation intervention on reducing depression symptoms. Considering that depression negatively affects the daily functionality of individuals, an interactive behavioral activation intervention was developed in a virtual reality environment and the effectiveness of this intervention was tested. A randomized controlled experimental design was used in the study. The sample consisted of 50 participants with moderate to high levels of depression (experimental group = 25, control group = 25). The experimental group received a behavioral activation intervention in a virtual reality environment for 4 weeks, while the control group was placed on a waiting list. The intervention was delivered through virtual reality goggles in the morning. In the virtual reality environment, participants were made to simulate their morning routines, such as waking up, tidying the room, preparing breakfast and getting dressed. Behavioral Inhibition System and Behavioral Activation System Scale, Beck Depression Inventory, Difficulty in Emotion Regulation Scale-Short Form 16, Presence Scale for Virtual Reality Application and Beck Anxiety Inventory were used in the data collection process. In the data analysis phase, Mixed Design Repeated Measures ANOVA was used for behavioral activation and behavioral inhibition variables, and F1-LD-F1 design analysis was used for depression and emotion regulation variables. For depression symptom level, when the time and group interaction was taken into consideration, the symptom level decreased after the intervention (p < 0.01). In terms of behavioral activation scores, when time and group interaction were taken into consideration, an increase in the activation scores of the participants was found after the intervention (p0.05). In conclusion, virtual reality supported behavioral activation intervention was found to be effective in reducing depression symptom level, decreasing behavioral inhibition scores and increasing behavioral activation scores. The study suggests that virtual reality technology may be a potential complementary intervention method in reducing the symptom level of depression. In the future, it is recommended to conduct more comprehensive research on virtual reality-supported intervention approaches.
Benzer Tezler
- Bilişsel beceri odaklı geliştirilmiş sanal gerçeklik uygulamasının genç yetişkinlerin dikkat becerilerine olan etkisinin incelenmesi
Investigating the effect of cognitive skill-oriented virtual reality application on attention skills of young adults
MEHMET KAAN İLDİZ
Doktora
Türkçe
2024
NörolojiÜsküdar ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUMHUR TAŞ
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞÇE BALLI
- Nörolojik rehabilitasyon için sanal gerçeklik uygulama materyallerinin karma modelle geliştirilmesi
Development of a mixed model of virtual reality application materials for neurological rehabilitation
NEŞE ÖZKAN YILMAZ
Doktora
Türkçe
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGazi ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FECİR DURAN
DOÇ. DR. UĞUR FİDAN
- Sanal gerçeklik ortamında gerçekçi matematik eğitimi yaklaşımı kullanılarak yapılan matematik dersi etkinlikleri ile 7. sınıf öğrencilerine problem kurma ve çözme becerisi kazandırılması: Bir durum çalışması
Providing problem posing and solving skills to 7th grade students through mathematics lesson activities using realistic mathematics education approach in virtual reality environment: A case study
BURAK EFE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN ÖZDEMİR
- Sanal gerçeklik ortamında yapılan tenis eğitim faaliyetlerinin (AOS) antrenör oyun seviyesine etkisi
The effect of tennis tranining activities in virtual realityenvironment (AOS) on coach's level of play
EZGİ KÖKNAROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SporÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiAntrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZDEMİR ATAR
- Sanal gerçeklik ortamında postüral kontrol paradigması sırasında nöral aktivitenin izlenmesi
Tracking neural activity during vr-induced postural control paradigm
SÜMEYYE ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Biyofizikİstanbul Medipol ÜniversitesiSinir Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHAR GÜNTEKİN