Çocuk kitapları, Maarif modeli ortak metni ve hayat bilgisi öğretim programlarının (2018-2024) bilinçli tüketicilik bağlamında incelenmesi
Examination of children's books, the common text of the Maarif model and life studies curri̇culum (2018-2024) in the context of conscious consumption
- Tez No: 929054
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM TEZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Bu çalışmanın amacı, ilkokul düzeyindeki çocukların okuyabileceği çocuk kitaplarında bilinçli tüketicilik konusunun hangi kategoriler altında yer aldığı ve aynı kategorilerin 2024 Maarif Modeli Ortak Metin ve Hayat Bilgisi Öğretim Programında farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Nitel araştırma türünde desenlenen bu çalışmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 43 çocuk kitabı ve 2024 Maarif Ortak Metin ve Hayat Bilgisi öğretim programları (2018-2024) oluşturmaktadır. Alanyazın incelenerek bilinçli tüketicilik kavramına yönelik olarak tasarruf/sorumluluk, çevresel farkındalık, geri dönüşüm/sürdürülebilirlik, tüketici haklarına yönelik farkındalık, reklam ve pazarlama bilinci ve sağlıklı yaşam olmak üzere altı alt tema belirlenmiş ve temalar üzerinden hem çocuk kitapları hem de ilgili dokümanlar betimsel analize tabi tutulmuştur. Çocuk kitaplarının analizinde en çok tasarruf/sorumluluk, çevresel farkındalık ve geri dönüşüme yönelik ifadeler yer alırken en az reklam/ pazarlama bilinci ve sağlıklı yaşama yönelik ifadelere yer verildiği görülmektedir. Türkiye Yüzyılı Maarif Programı ortak metninde“duyarlılık, tasarruf, temizlik ve vatanseverlik”gibi değerlerin somut eylemlerle ilişkilendirilmesi, bireylerin bu değerleri yalnızca öğrenmekle kalmayıp günlük yaşamlarında da uygulamalarına zemin hazırladığı söylenebilir. 2024 Maarif programında yer alan öğrenme çıktılarının hem sayısal açıdan hem de içerik açısından daha sadeleştirilmiş olduğu söylenebilir. Tüketici haklarına yönelik farkındalık ve reklam ve pazarlama bilinci temalarında iki öğretim programında da herhangi bir ifadeye rastlanmadığı; sağlıklı yaşam temasında da maarif model öğretim programı ile belirgin bir sadeleşmeye gidildiği, 2018 programında yer alan dengeli beslenme, mevsimine uygun beslenme gibi ifadelerin 2024 hayat bilgisi programında yerini genel ifadelere bıraktığı görülmüştür. Bu sonuçlar doğrultusunda özellikle çocukların tüketim davranışlarını doğrudan etkileyen pazarlama ve medya sektörüne yönelik daha güçlü bir farkındalık oluşturacak ifadelere ihtiyaç duyulduğu söylenebilir. Özellikle Hayat bilgisi gibi çocukları hayata hazırlayan bir derste bu bilgilere yer verilmesi, çocuklara bilinçli bir VI tüketicinin sahip olması gereken özelliklerin kazandırılması konusunda rol model olan ve bilinçli öğretmenler yetiştirilmesi gerektiği önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine under which categories the subject of conscious consumerism is included in children's books that can be read by primary school level children, and to determine whether the same categories differ in the 2024 Maarif Model Common Text and Life Studies Curriculum. In this study, which was designed in qualitative research type, document analysis method was used. The study group of the research consisted of 43 children's books and 2024 Maarif Common Text and Life Studies Curriculum (2018-2024). Through literature review, six sub-themes were identified for the concept of conscious consumerism: savings/responsibility, environmental awareness, recycling/ sustainability, consumer rights awareness, advertising and marketing awareness, and healthy living. Both children's books and related documents were subjected to descriptive analysis. In the analysis of children's books, it is seen that the most common expressions are about saving/responsibility, environmental awareness and recycling, while the least common expressions are about advertising/marketing awareness and healthy living. It can be said that the association of values such as 'sensitivity, saving, cleanliness and patriotism' with concrete actions in the common text of the Education Programme for the Turkish Century prepares the ground for individuals not only to learn these values but also to apply them in their daily lives. The learning outcomes in the 2024 Education Programme for the Turkish Century are simplified both in terms of number and content. It was observed that the themes of awareness of consumer rights and awareness of advertising and marketing were absent in both curricula, that the theme of healthy living was significantly simplified in the MAARIF model curriculum, and that statements such as balanced nutrition and seasonal nutrition in the 2018 curriculum were replaced by general statements in the 2024 Education Programme. In line with these findings, it can be said that there is a need for expressions to create a stronger awareness of the marketing and media sector, which directly influences children's consumption behaviour. It was suggested that this information should be included in a course that prepares children for life, such as Life Studies, VIII and that role models and conscious teachers should be trained to teach children the qualities of a conscious consumer.
Benzer Tezler
- Konya dergilerinde eğitim (1909-1950)
Education in Konya magazines (1909-1950)
ERHAN KAYA
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN KOÇER
- Millî eğitim bakanlığı tarafından yayımlanan 365 gün öykü kitaplarındaki matematik kavramlarının incelenmesi
Examination of mathematics concepts in 365 days storybooks published by the ministry of national education
BÜŞRA GÜNDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEYMA ŞENGİL AKAR
- Güzin Öztürk'ün çocuk hikâye ve romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi
An investigation of Güzin Öztürk's stories and novels for children in terms of values
ELANUR AKTI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAYRAM ÇETİNKAYA
- Türkiye'de Türkçe eğitimi açısından çocuk şiirinin tarihsel gelişimi (1980-2002)
The development of children's poetry in terms of Turkish education in Türkiye (1980-2002)
ÖZEN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAMIK KEMAL ŞAHBAZ
- Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde çocuk kitaplarındaki metinlerin çocuğa görelik ilkesine göre incelenmesi
Investigation of texts in children's books according to the principle of relativitiy to children in teaching Turkish as a foreign language
SEHER GÜLERYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUNDA UZDU YILDIZ