Hz. Ömer Dönemi devlet bürokrasisi
The state bureaucracy during the era of Umar
- Tez No: 929148
- Danışmanlar: PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 438
Özet
Hz. Ömer dönemi, tarihî, siyasî ve sosyo-kültürel açılardan günümüzde pek çok çalışmaya konu olmaktadır. Bu çalışmalar genellikle Hz. Ömer'in halifelik dönemi ve uygulamaları üzerine yoğunlaşmakta, ancak onun yönetim başarısını doğrudan etkileyen insan faktörüne dair araştırmalar sınırlı kalmaktadır. Bu durum, Hz. Ömer döneminde görev yapan devlet adamlarının kapsamlı bir şekilde incelenmesini gerekli kılmaktadır. Bu amaçla, Hz. Ömer döneminde İslâm devletinin idarî yapısının nasıl şekillendiğinin belirlenmesi ve devletin kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan kişilerin ayrıntılı bir şekilde ele alınması için“Hz. Ömer Dönemi Devlet Bürokrasisi”tez konusu olarak belirlenmiştir. İslâm tarihinde merkezi otoritenin güçlenmeye başladığı bu dönemde, Hz. Ömer'in devlet yönetimi ve atama politikaları kritik bir rol oynamıştır. Bu bağlamda, Hz. Ömer döneminde uygulanan bürokratik sistemin genel yapısı ele alınarak, bu sistemde görev yapan devlet adamlarının liyakatları, görev süreleri ve etkileri analiz edilmiştir. Fetihlerin yoğunlaştığı bu süreçte, devlet mekanizmasının işleyişine odaklanılarak Hz. Ömer'in atamalarında benimsediği ilkeler incelenmiştir. Özellikle valiler, maliye görevlileri, askerî idareciler ve adalet mekanizmasını yürüten kadılar gibi devletin kilit pozisyonlarında bulunan görevlilerin tespiti ve bu görevlere getirilmelerinde etkili olan siyasî, sosyal ve ekonomik unsurlar ele alınmıştır. Tezin birinci bölümünde, Hz. Ömer'in merkezi yönetiminde yer alan kurmay kadrosu incelenmiş; bu kadrodaki devlet adamlarının yetkinlikleri ve sorumlulukları detaylandırılmıştır. İkinci bölümde, idarî bürokrasi ele alınarak bölge valileri ve atama süreçleri üzerinde durulmuştur. Valilerin yetki alanları, görev tanımları ve merkezi yönetime bağlılıkları değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde, mali bürokrasi incelenmiş; divan sistemi, beytülmâl yönetimi ve devletin gelir-gider dengesi ele alınmıştır. Dördüncü bölümde, askerî bürokrasiye odaklanılmış; ordunun organizasyonu, komutan atamaları, istihbarat faaliyetleri ve askerî yapının işleyişi değerlendirilmiştir. Beşinci bölümde, adlî ve ilmî bürokrasi ele alınmış; kadı atamaları, kadıların görev süreçleri ve bu dönemdeki ilmî faaliyetler incelenmiştir. Sonuç olarak, Hz. Ömer döneminde İslâm devletinin kurumsallaşma süreci, atamalar ve bürokratik yapıların işleyişi çerçevesinde ele alınarak çok yönlü bir analiz gerçekleştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The period of Caliph Umar (Hz. Ömer) has been the focus of many studies from historical, political, and socio-cultural angles. Most of these studies concentrate on his time as caliph and his policies. However, research on the role of the people who directly influenced his success as a leader remains limited. This gap highlights the need for a thorough examination of the statesmen who served during his rule. To address this, the thesis topic“The State Bureaucracy During the Era of Umar”was chosen to explore how the Islamic state's administrative structure was formed during this time and to study the individuals who contributed to its institutional development in detail. This era, in which central authority began to strengthen in Islamic history, saw Umar's state organization and appointment strategies play a key role. The thesis examines the overall structure of the bureaucratic system during Umar's reign, analyzing the skills, terms of office, and influence of the statesmen who were part of this system. Special attention is given to the principles Umar followed in his appointments, particularly during the period of rapid conquests, by focusing on how the state operated. The study identifies key officials, such as governors, financial officers, military leaders, and judges, and explores the political, social, and economic factors that influenced their appointments. The first chapter examines Umar's central leadership team, outlining the qualifications and responsibilities of the officials in this group. The second chapter discusses the administrative bureaucracy, focusing on regional governors and their appointment processes, analyzing their authority, duties, and loyalty to the central government. The third chapter looks into the financial bureaucracy, including the management of the treasury (Bayt al-Mal), the divan system, and the balance of state income and expenses. The fourth chapter explores the military bureaucracy, addressing the organization of the army, the appointment of commanders, intelligence operations, and how the military functioned. The fifth chapter covers the judicial and scholarly bureaucracy, investigating the appointment of judges, their tenure, and the scholarly activities during this period. In conclusion, this thesis provides a comprehensive analysis of the institutionalization process of the Islamic state during Umar's rule, focusing on appointments and the workings of the bureaucratic system.
Benzer Tezler
- Kamu yönetimi ilkeleri açısından Hz. Ömer Dönemi devlet idaresi
Başlık çevirisi yok
BEKİR GEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELAL YENİÇERİ
- Hz. Ömer ve devlet idaresi
Omar and his state administration
NADİR KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
TarihSelçuk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ KAPAR
- Hz. Ömer dönemi vali azilleri
Hz. Umar period governor dismissals
DİLARA KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEVKET YILDIZ
- Hz. Ömer Dönemi fetihlerinin İslam'ın yayılışına etkisi
Başlık çevirisi yok
NAİM ERYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihMardin Artuklu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZİYA POLAT
- Hz. Ömer Dönemi fetihleri'nde asabiyetin rolü
İn the conquests of Hz. Ömar the role of asabiyah
İSMAİL KÖKSAL