Disleksi tanısı olan ve olmayan çocuklarda okuma becerileri ile binoküler koordinasyon arasındaki ilişkinin karşılaştırılarak değerlendirilmesi
Comparative examination of reading abilities and binocular coordination in dyslexic and non-dyslexic children
- Tez No: 929374
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BEYZA DOĞANAY, PROF. DR. ÖZGÜR AYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Disiplinlerarası Sinir Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Disleksi, ilkokul çağında oldukça sık görülen bir nörogelişimsel bozukluktur. Disleksi tanılı çocuklarda, dilsel olan ve olmayan görevler sırasında, sakkadik hareketlerin doğası disleksi tanısı almayan kontrollere göre farklılık göstermektedir. Bu çocukların sakkad sırasında ve sonrasında fiksasyon sırasında binoküler koordinasyon becerisinin, tanısı olmayanlara göre belirgin düzeyde daha zayıf olduğu ifade edilmektedir. Mevcut tez çalışmasının temel amacı, dislektik çocuklarda, okülomotor ve okuma görevlerde sakkadlar sırasındaki ve sakkad sonrası fiksasyon dönemindeki uyumsuzluk düzeylerini incelemektir. İlkokul 2.-4. sınıf arasındaki 7-9 yaşındaki 33 disleksi tanılı (DG: Disleksi grubu) ve 32 tipik gelişen çocuk (TGG: Tipik gelişen grup) çalışmaya dahil edilmiştir. İki grup sosyoekonomik düzey, yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş, işitme değerlendirmesi, görme keskinliği ve binoküler görme muayeneleri yapılmıştır. Her katılımcı rutin psikiyatrik değerlendirme ile birlikte Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği (WÇZÖ-IV), Özgül Öğrenme Bozukluğu Klinik Gözlem Bataryası (ÖÖB-KG), Sesli Okuma ve Okuduğunu Anlama Testi-II (SOBAT-II), Türkçe Fonolojik Farkındalık Tesi (FFT), Hızlı Otomatik İsimlendirme Testi (HOTİ) ile değerlendirilmiştir. Göz izleme deneyleri okülomotor, tek sözcük okuma ve metin okuma şeklinde tasarlanmış ve bu görevler sırasında sakkadik genlik, sakkad süresi, sakkad ortalama ve pik hızı, binoküler sakkadik ve sakkad sonrası uyumsuzluk düzeyleri hesaplanmıştır. Ayrıca nöropsikolojik değerlendirmeler ile binoküler koordinasyon arasındaki ilişki de karşılaştırılarak incelenmiş, okuma sırasında sözcük sıklığı ve ortografik benzerliğin sakkadik parametreler ve binoküler koordinasyon üzerine etkisi araştırılmıştır. DG'nin TGG'ye göre WÇZÖ-IV alt kümelerinden çalışma belleği ve sözel kavrama alanlarında, SOBAT-II, FFT ve HOTİ testlerinde anlamlı düzeyde daha düşük performans sergiledikleri bulunmuştur. Okülomotor görev sırasında DG ile TGG arasında bu sakkadik parametreler ve binoküler koordinasyon açısından anlamlı fark bulunmamış, ancak okuma görevlerinde TGG'de DG'ye göre tüm parametreler açısından anlamlı düzeyde daha yüksek değerler saptanmıştır. Ayrıca bu sakkadik ölçüm değerleri sözcük sıklığı ve ortografik benzerlik açısından farklılık göstermektedir. Dislekside kapsamlı nöropsikolojik değerlendirmelerle birlikte hem okülomotor hem de okuma görevleri sırasındaki sakkadik parametrelerin ve binoküler sakkad sırası ve sakkad sonrası koordinasyonun incelendiği, ayrıca dilbilimsel bileşenlerin (sözcük kullanım sıklığı ile ortografik benzerlik) bu göz izleme sonuçlarına olan etkisinin araştırılarak TGG ile karşılaştırıldığı ilk çalışmadır.
Özet (Çeviri)
Dyslexia is a neurodevelopmental disorder commonly observed in elementary school children. In children with dyslexia, the nature of saccadic movements during both linguistic and non-linguistic tasks differs compared to controls without dyslexia. It has been reported that these children exhibit significantly weaker binocular coordination skills during saccades and post-saccadic fixation periods compared to those without the diagnosis. The primary aim of the current thesis study is to examine the levels of disconjugacy during saccades and post-saccadic fixation periods in oculomotor and reading tasks in children with dyslexia. The study included 33 children with dyslexia (DG: Dyslexia group) and 32 typically developing children (TDG: Typically developing group) aged 7–9 years, in grades 2–4. The two groups were matched based on socioeconomic status, age, and gender, and their visual acuity and binocular vision examinations were conducted. Each participant underwent a routine psychiatric evaluation and was assessed using the Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC-IV), the Specific Learning Disorder Clinical Observation Battery (SLD-COB), the Oral Reading Skills and Comprehension Test-II (SOBAT-II), the Turkish Phonological Awareness Test (PAT), and the Rapid Automatized Naming Test (RAN). Eye-tracking experiments were designed in three categories: oculomotor tasks, single-word reading, and text reading. During these tasks, saccadic amplitude, saccade duration, average and peak saccadic velocity binocular saccadic, and post-saccadic disconjugacy levels were calculated. Additionally, the relationship between neuropsychological evaluations and binocular coordination was examined and compared, the effects of word frequency and orthographic similarity on saccadic parameters and binocular coordination during reading were also investigated. It was found that the DG group exhibited significantly lower performance in the working memory and verbal comprehension index scores of the WISC-IV, as well as in the SOBAT-II, PAT, and RAN tests compared to the TGG group. No significant difference was found between the DG and TGG groups in terms of these saccadic parameters and binocular coordination during the oculomotor task. However, during the reading tasks, significantly higher values were observed for all parameters in the TGG group compared to the DG group. Additionally, these saccadic measurement values differed in terms of word frequency and orthographic similarity. This is the first study that compares the DG and TGG groups, examining both oculomotor and reading tasks, saccadic parameters, and binocular saccadic and post-saccadic coordination, alongside linguistic components (word frequency and orthographic similarity) and their effect on eye-tracking results.
Benzer Tezler
- Okuma bozukluğu olan ve olmayan çocukların fonolojik farkındalık ve işitsel/görsel çalışma belleği başarımları açısından karşılaştırılması
Comparison of school-age children with dyslexia and typically developing school-age children in terms of phonological awareness and auditory/visual working memory
ZEYNEP ESRA ALBEYOĞLU
- Özgül öğrenme güçlüğü tanısı olan ve olmayan çocuklarda fonolojik farkındalık, morfolojik farkındalık, okuma ve sözel dil becerilerinin incelenmesi
Examination of phonological awareness, morphological awareness, reading and verbal language skills of children with and without spesific learning disorder
FERİT UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimHacettepe ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM ÇİĞDEM KİRAZLI
- Disleksi tanisi olan ve olmayan çocuklarda dil ve okuma becerilerinin i̇ncelenmesi
An examination of language and reading skills in children with and without a diagnosis of dyslexia
SENA GÜLFEM BÜYÜKÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Dil ve Konuşma TerapisiÜsküdar ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE AYDIN UYSAL
- Disleksili olan ve olmayan çocuklarda sözcük dağarcığı ve sözel akıcılık becerisinin okuma akıcılığı ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between vocabulary and verbal fluency skills and reading fluency in children with and without dyslexia
BEYZA NUR BALÇIK GELİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimÜsküdar ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EVRİM GERÇEK
- Otizm spektrum bozukluğu olan, disleksili ve tipik gelişim gösteren bireylerin ortak dikkat, yürütücü işlevler ve zihin kuramı becerilerinin göz izleme yöntemi ile karşılaştırılması
The comparison of the joint attention, executive functions, and theory of mind skills of individuals with autism spectrum disorder, dyslexia, and typical development using eye-tracking method
GÜLCE ALEV SAVTAK
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapistliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ TORUN