Bilişsel davranışçı yaklaşım temelli müdahalenin menopoz sürecinde olan kadınların bilişsel durumu, yaşam kalitesi, depresyon, anksiyete ve stres düzeyine etkisi: karma yöntem çalışması
The effect of cognitive behavioral approach based intervention on cognitive situation, quality of life, depression, anxiety and stress levels of menopausal women: mixed method study
- Tez No: 929586
- Danışmanlar: PROF. DR. FAHRİYE OFLAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Psikiyatri, Nursing, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Koç Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hemşirelik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Amaç: Menopoz dönemi kadınlarda fizyolojik, bilişsel ve psikolojik değişikliklere neden olmakta ve kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı; bilişsel davranışçı yaklaşım temelli hemşirelik müdahalesinin menopoz sonrasında kadın ların yaşadıkları bilişsel değişimlere, yaşam kalitesine, anksiyete, depresyon ve stres düzeyine etkisinin karma yöntem araştırması ile incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Araştırma, üç aşamadan (nicel, nitel ve müdahale) oluşan karma yöntem araştırması olarak, Mart 2022 Ağustos 2023 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın nicel aşaması, 80 katılımcı (deney=27, kontrol=53) ile tamamlanmıştır. Nicel veriler müdahale öncesi ve sonrasında Sosyodemografik Veri Formu, Montreal Bilişsel Değerlendirme Testi, Menopoza Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği, Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın nitel aşamasında hermenötik olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmış, nitel veriler çevrimiçi Zoom kullanılarak, odak grup görüşmesi tekniği ile toplanmıştır. Nitel aşamada üç odak grup görüşmesi (n=17) yapılmıştır. Müdahale aşamasında; beş grup ile, altı oturumluk, Bilişsel Davranışçı Yaklaşım temelli hemşirelik müdahalesi, çevrimiçi Zoom kullanılarak uygulanmıştır. Araştırmanın nitel verileri, Tematik Analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Nicel verilerin analizinde; tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma, ortanca, minimum ve maksimum değerler, sayı, yüzde), Bağımsız Gruplarda t testi, Mann Whitney U Testi, bağımlı gruplarda t testi ya da Wilcoxon eşlenik/işaret testi kullanılmıştır. p 0,05). Kadınların menopoza dair temaları; kayıp, stigma, tek başınalık, anlaşılmama, yaşlanma, sağlığın kaybı, cinsellik, kabul, kendilik bilinci ve baş etme gücü şeklinde belirlenmiştir. Müdahale çalışması sonrasında kadınların menopoza dair algılarının çoğunlukla işlevsel olarak değiştiği bulunmuştur. Sonuçlar ve Öneriler: Araştırmanın bulguları, bilişsel davranışçı yaklaşım temelli hemşirelik müdahalesinin kadınların bilişsel değişimleri ve menopoz sürecinde yaşadıkları psikososyal değişikler üzerinde iyileştirici etkileri olduğunu göstermiştir. Menopozdaki kadınlarla çalışan hemşireler, bilişsel davranışçı yaklaşım temelli hemşirelik müdahalesini menopozun ortaya çıkardığı değişiklikleri kadınların etkili yönetmelerinde kullanabilirler. Bu konuyla ilgili yapılacak çalışmalarda müdahale süresinin daha uzun olmasının diğer değişkenler açısından da fark yaratacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Aim: Menopause causes physiological, cognitive, and psychological changes in women and negatively affects women's quality of life. It was aimed to examine the effects of cognitive behavioral approach based nursing intervention on the cognitive changes, quality of life, anxiety, depression, and stress experienced by women after menopause with a mixed method research. Materials and Methods: The research was carried out between March 2022 and August 2023 as a mixed method research consisting of three stages (quantitative, qualitative, and intervention). The quantitative phase was completed with 80 participants (experiment=27, control=53). Quantitative data were collected before and after the intervention using The Sociodemographic Data Form, The Montreal Cognitive Assessment Test, The Menopause Specific Quality of Life Scale, and The Depression Anxiety Stress Scale. In the qualitative phase, the hermeneutic phenomenology design was used, and the qualitative data were collected using the online Zoom and focus group interview technique. At the qualitative stage, three focus group interviews (n=17) were conducted. In the intervention phase; a six session, cognitive behavioral approach based nursing intervention was conducted with five groups using online Zoom. The qualitative data of the research were evaluated by the Thematic Analysis method. In the analysis of quantitative data; descriptive statistics (mean, standard deviation, median, minimum and maximum values, number, percentage), Independent Samples Groups t test, Mann Whitney U Test and Wilcoxon Test were used. p 0 05). Women's themes regarding menopause; loss, stigma, loneliness, not being understood, aging, loss of health, sexuality, acceptance, self awareness and coping ability.It was found that women's perceptions of menopause changed mostly functionally after the intervention study. Conclusions: The findings of the research showed that cognitive behavioral approach based nursing intervention had curative effects on women's cognitive changes and the psychosocial changes they experienced during menopause.Nurses working with menopausal women can use the cognitive behavioral approach based nursing intervention to effectively manage the changes brought about by menopause. It is thought that a longer intervention period will make a difference in terms of other variables in studies to be conducted on this subject.
Benzer Tezler
- Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı müdahale programının ergenlerin sosyal görünüş kaygı düzeylerine etkisi
The Effect of a Cognitive Behavioral Approach-Based Intervention Program on Adolescents' Social Appearance Anxiety Levels
SİBEL EYÜBOĞLU YILMAZ
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ALTUN KOBUL
- Otizm spektrum bozukluğu tanısı konmuş çocuklarda fiziksel aktivite müdehalesinin beyin ve bilişsel gelişim üzerindeki etkileri: bir EEG çalışması
Effects of physical activity intervention on brain and cognitive development in children diagnosed with autism spectrum disorder: an eeg study
SEVİM AKŞİT
Doktora
Türkçe
2023
SporPamukkale ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT AĞBUĞA
- Bilişsel işlevlerin Uygulanması Ölçeği'nin geçerlik-güvenirlik çalışması ve 48-66 aylık çocukların bilişsel işlevlerinin gelişiminin incelenmesi
Reliability and validity study of application of cognitive functions scale and analysis od cognitive functions of 48-66 months-old children
EZGİ AKŞİN YAVUZ
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RENGİN ZEMBAT
- A hybrıd approach for ransomware detectıon based on behavıoral and structural features
Davranışsal ve yapısal özelliklere dayalı hibrit bir fidye yazılımı tespit yaklaşımı
BÜŞRA ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜL HALİM ZAİM
- Bilişsel davranışçı yaklaşım temelli psikoeğitimin deprem yaşamış beliren yetişkinlerin bilişsel duygu düzenleme stratejilerine ve olumsuz duygusal semptom düzeylerine etkisi
The effect of cognitive behavior-based psycoeducation on cognitive emotion regulation strategies and levels of negative emotional symptoms of emerging adults with earthquake experience
AHMET ÇAPAR