Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı müdahale programının ergenlerin sosyal görünüş kaygı düzeylerine etkisi
The Effect of a Cognitive Behavioral Approach-Based Intervention Program on Adolescents' Social Appearance Anxiety Levels
- Tez No: 966782
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA ALTUN KOBUL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Sosyal kaygının bir alt türü olarak nitelendirilen sosyal görünüş kaygısının günümüzde oldukça yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. Sosyal görünüş kaygısı bireylerin fiziki görünüm, yüz şekli, ses tonu, beden duruşu, ten rengi gibi genel görünüşlerine yönelik olumsuz anlamda değerlendirileceklerine dair yaşadıkları kaygı durumudur. Ergenlik dönemi bireylerin beden ve görünümlerine ilişkin değerlendirilmeye karşı aşırı duyarlı oldukları zorlu bir gelişim evresidir. Yeni bir kavram olarak karşımıza çıkan sosyal görünüş kaygısına müdahaleye yönelik sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. Özellikle okullarda uygulanabilmesi açısından“Bilişsel Davranışçı Terapi”(BDT) temelli müdahalelere ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı müdahale programının ergenlerin sosyal görünüş kaygı düzeylerine etkisinin incelenmesidir. Yarı deneysel desene göre dizayn edilen bu araştırma pilot ve asıl çalışma olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Her aşamada deney ve kontrol grupları oluşturulmuş asıl çalışmada ön test–son test–izleme ölçümleri alınmıştır. Deney gruplarında 19 lise öğrencisi kontrol gruplarında 21 lise öğrencisi yer almıştır. Araştırmanın verileri“kişisel bilgi formu”ve“sosyal görünüş kaygısı ölçeği”ergen formu ile toplanmıştır. Çalışmanın sonuçlarında“Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma”dayalı müdahale programının ergenlerde sosyal görünüş kaygı düzeylerini azaltmada etkili olduğu görülmüştür. Bu anlamda deney gruplarına uygulanan müdahale sonucu üyelerin sosyal görünüş kaygı düzeylerine ilişkin puanlarında anlamlı bir düşüş olmuş aynı zamanda bu düşüşün belli bir süre sonra yapılan izleme çalışması sonucu kalıcı olduğu tespit edilmiştir. Herhangi bir müdahalenin yapılmadığı kontrol gruplarında ise ilgili değişkenlerde anlamlı olan bir değişim olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, BDT temelli geliştirilen müdahale programının, lise öğrencilerinde sosyal görünüş kaygısını azaltmada etkili ve kalıcı bir yöntem olduğu söylenebilir. Araştırma bulguları doğrultusunda hem uygulayıcılara hem de araştırmacılara yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Social appearance anxiety, which is considered a subtype of social anxiety, has become quite widespread in recent years. Social appearance anxiety refers to the anxiety individuals experience regarding the negative evaluation of their overall appearance, including physical appearance, facial features, tone of voice, posture, and skin color. Adolescence is a challenging developmental stage during which individuals are overly sensitive to evaluations of their body and appearance. There are only a limited number of studies on interventions for social appearance anxiety, which is a new concept. There is a need for cognitive behavioral therapy (CBT)-based interventions, especially for implementation in schools. The aim of this study is to examine the effect of a intervention program based on the cognitive behavioral approach on adolescents' levels of social appearance anxiety. Designed according to a quasi-experimental design, this research was conducted in two phases: a pilot study and a main study. In each phase, experimental and control groups were formed, and pre-test, post-test, and follow-up measurements were taken in the main study. The experimental groups consisted of 19 high school students, and the control groups consisted of 21 high school students. The data for the study were collected using a personal information form and the social appearance anxiety scale for adolescents. The results of the study showed that the psychosocial education program based on the Cognitive Behavioral Approach was effective in reducing social appearance anxiety levels in adolescents. In this sense, the intervention applied to the experimental groups resulted in a significant decrease in the members' social appearance anxiety scores, and this decrease was found to be permanent in the follow-up study conducted after a certain period of time. In the control groups, where no intervention was applied, no significant change was observed in the relevant variables. In conclusion, it can be stated that the intervention program developed based on CBT is an effective and lasting method for reducing social appearance anxiety in high school students. Various recommendations were made for both practitioners and researchers based on the research findings
Benzer Tezler
- Ergen ikizlerin sosyal kaygı düzeylerini azaltma müdahale programının etkililiğinin incelenmesi
The effectiveness of social anxiety reduce program on adolescent twins
ŞULE BAŞTEMUR
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ESRA ASLAN
- Öğrencilerin akademik öz-yeterlik inançlarını, umut ve okulda öznel iyi oluş düzeylerini arttırmaya dönük BDT programının etkililiği
The effectiveness of the CBT program to increase students' academic self-efficiency beliefs, hope, and subjective well-being levels at school
ALAATTİN CİMİNLİ
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET YAZICI
- Üniversiteye yeni başlayan öğrencilerin uyum sorunlarına yönelik bilişsel davranışçı terapi temelli çevrimiçi grup müdahale programının geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
Development and evaluation of cognitive behavioral therapy based online group intervention program for adjustment problems of freshmen
BURCU KÖYLÜOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZDEN YALÇINKAYA ALKAR
- Anksiyete duyarlılığının ve sosyal anksiyeteye eşlik eden anksiyete duyarlılığının azaltılmasında bilişsel-davranışçı müdahale programının etkisi
The effect of cognitive behavioral intervention program for reducing anxiety sensitivity and anxiety sensitivity accompanying social anxiety
AYŞE KALYON
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET YAZICI
- Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın sosyal anksiyete, reddedilme duyarlılığı ve kişilerarası duyarlılık üzerine etkisi
The effect of group counselling program based on cognitive behavioral approach on social anxiety, rejection sensitivity and interpersonal sensitivity
FATMA SAPMAZ
Doktora
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA KOÇ