Çocukluk çağı travmaları ile obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide öz tiksinmenin aracı rolü
The mediating role of self disgust in the relationship between childhood trauma and obsessive-compulsive symptoms
- Tez No: 929962
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BARKAN ESKİİLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Travma, öz tiksinme, obsesyon, Trauma, self-disgust, obsession
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gedik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Çocukluk çağı travması çocukluk ya da genç yetişkinlik çağında maruz kalınan fiziksel, duygusal ve cinsel istismar ile fiziksel ve duygusal ihmal deneyimlerine verilen genel bir isimdir. Çocukluk çağında travmatik maruz kalan kişilerin, yetişkinlik döneminde psikopatoloji geliştirmesinde risk faktörü olarak ele alınmaktadır. Obsesif kompulsif belirtilerin ve öz tiksinmenin gelişmesinde de çocukluk çağı travmalarının rolünün olduğunu gösteren çalışmalar bulunmakatadır. Bu bağlamda obsesif kompulsif belirtilerin ortaya çıkmasında rol oynayan risk faktörlerinin anlaşılması müdahele ve tedavisi açısından oldukça önemlidir. Yapılan çalışmalarda obsesif kompulsif belirtiler ile öz tiksinme arasında da anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Mevcut çalışmada çocukluk çağı travmaları ile obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide öz tiksinmenin aracılık rolünün incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır ve örneklem 18-40 yaş arasındaki 345 kişiden oluşmaktadır. Yapılmış olan araştırmada Sosyodemografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ), Yale- Brown Obsesyon Kompulsiyon Ölçeği (YBOKÖ), Öz Tiksinme Ölçeği – Revize Formu (ÖTO-R) kullanılmıştır. IBM SPSS 27 ve Process Macro 4.2 programları kullanılarak veri analizi yapılmıştır. Ölçeklerin birbiri arasındaki ilişkiyi analizi etmek için Pearson Korelasyon analizi, ölçek puanlarının kategorik demografik değişkenlere karşılaştırılmasını analiz etmek için Bağımsız Örneklemler t-testi ve ANOVA uygulanmıştır. Aracı değişkeni değerlendirmek için Model 4 aracılığıyla“Bootstrap”yöntemi uygulanmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre, çalışmanın temel değişkenleri birbiri ile anlamlı ilişki içerisindedir. Yürütülen aracı rol analizi sonucunda çocukluk çağı travmaları ve obsesif kompulsif belirtiler şiddeti arasındaki ilişkide öz tiksinmenin aracı rolü anlamlı olarak bulunmuştur. Çocukluk çağı travmalarının istismar ve ihmal türlerinin obsesif kompulsşf belirtiler üzerinde ve öz tiksinmenin fiziksel ve davranış görünüm odaklı bileşenleri üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca öz tiksinmenin bileşenleri olan fiziksel ve davranış görünüm odaklı öz tiksinme düzeylerinin obsesif kompulsif belirtilerin düzeyi üzerinde etkili olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bu bulgular öz tiksinmenin çocukluk çağı travmaları ve obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkideki aracılık rolünün önemine işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
Childhood trauma is a general name given to physical, emotional and sexual abuse and physical and emotional neglect experiences in childhood or young adulthood. It is considered as a risk factor for people who are exposed to trauma in childhood to develop psychopathology in adulthood. There are studies showing that childhood traumas also play a role in the development of obsessive-compulsive symptoms and self-disgust. In this context, understanding the risk factors that play a role in the emergence of obsessive-compulsive symptoms is very important in terms of intervention and treatment. Studies have also found significant relationships between obsessive-compulsive symptoms and self-disgust. The aim of the current study was to examine the mediating role of self-disgust in the relationship between childhood traumas and obsessive-compulsive symptoms. The convenient sampling method was used in the study and the sample consisted of 345 people between the ages of 18-40. In the study, Sociodemographic Information Form, Childhood Trauma Questionnaire (CQQ), Yale-Brown Obsession Compulsion Scale (YBOCS), Self Disgust Scale - Revised Form (SDI-R) were used. Data analysis was performed using IBM SPSS 27 and Process Macro 4.2 programs. Pearson Correlation analysis was used to analyze the relationship between the scales, Independent Samples t-test and ANOVA were used to analyze the comparison of scale scores to categorical demographic variables.“Bootstrap”method was applied via Model 4 to evaluate the mediator variable. According to the correlation analysis results, the main variables of the study were significantly related to each other. As a result of the mediator role analysis, the mediator role of self disgust in the relationship between childhood traumas and obsessive-compulsive symptom severity was found to be significant. It was found that types of childhood traumas, such as abuse and neglect, had an effect on obsessive-compulsive symptoms and on the physical and behavioral appearance-focused components of self-disgust. It was also found that the levels of physical and behavioral appearance-focused self-disgust, which are the components of self-disgust, had an effect on the level of obsessive-compulsive symptoms. These findings indicate the importance of the mediating role of self-disgust in the relationship between childhood traumas and obsessive-compulsive symptoms.
Benzer Tezler
- Çocukluk çağı travmaları ile obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide duygu düzenleme güçlükleri ve bilişsel hataların aracı rolü
The mediator role of emotion regulation difficulties and cognitive distortions in the relationship between childhood trauma and obsessive compulsive symptoms
HATİCE UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE DEMİRBAŞ
- Çocukluk çağı travmaları ile obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide psikolojik sağlamlığın rolü
The role of resilience in the relationship between childhood traumas and obsessive-compulsive symptoms
ÖZGE BAKKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ ŞARLAK
- Çocukluk çağı travmaları ile obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide duygu düzenleme güçlüğünün ve obsesif inançların aracı rolünün incelenmesi
Investigation of the mediating role of emotion regulation difficulties and obsessive beliefs on the relationship of childhood trauma and obsessive compulsive symptoms
SENEM KAYMAZ
- Çocukluk çağı travmaları, bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkiler
The relationship between childhood trauma, cognitive emotion regulation strategies and obsessive compulsive symptoms
BERA GÜNDOĞDU
- Travma sonrası stres belirtileri ile obsesif-kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide travma sonrası bilişlerin ve obsesif inançların aracı rollerinin incelenmesi
An investigation of mediator roles of posttraumatic cognitions and obsessive beliefs in the relationship between post-traumatic stress symptoms and obsessive-compulsive symptoms
EREN KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA ÇAKIR