Ali el-Kârî'nin Fethu Bâbi'l-İnâye adlı eseri: Genel özellikleri ve satım akdi bölümünün incelenmesi
Ali el-Kârî's work *Fathu Bâbi'l-Inâye*: General features and analysis of the sales contract section
- Tez No: 930136
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKİ YAKA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Müteahhir Dönem Hanefî ilim adamları arasında yer alan Molla Ali el-Kârî, İslamî ilimlerin birçok sahasında eser kaleme almıştır. Hadisçi ve Kelamcı kimliğiyle ön plana çıktığı için Türkiye'de de hakkında yapılan çalışmalar genelde bu minvalde olmuştur. Kendisinin kaleme aldığı ve Sadru'ş-Şerîa'ya ait olan en-Nukâye'nin şerhi olan Fethu Bâbi'l-İnâye adlı eseri, Hanefî fıkhının dayandığı delilleri de ele alması açısından oldukça önem arz etmektedir. O, bu kitabında hüküm istinbatında hadis kullanımın az olmasıyla eleştirilen Hanefîler'in istidlallerini bir nevi ortaya koymaya çalışmıştır. Hadisçi kimliğinin etkisi ve müteahhir dönemde olması hasebiyle eserinde kendisinden önceki Hanefî fakihlerinin hadisle olan istidlallerini de göz önüne almıştır. Mezheplerin hüküm istinbatında kullandığı hadisleri muharriclerine de dayandırarak vermiştir. Gerekli gördüğü yerlerde kendi görüşünü beyan etmekten ve çok az da olsa mezhep dışı bazı görüşleri benimsemekten de geri durmamıştır. Ayrıca o, eserinde hem mezhep içi hem de mezhepler arası ihtilaflara değinmiş ve karşı tarafın delillerini de değerlendirmiştir. Bu açıdan da bir mukayeseli hukuk kitabını andırmaktadır. Eser ne mutavvel kitaplar kadar uzun ne de muhtasar eserler kadar kısadır. Buna rağmen işlediği konu hakkında mutavvel kitaplarda yer alan tartışmalara da işaret etmeyi ihmal etmemiştir. Bu çalışmada Fethu Bâbi'l-İnâye temel alınarak Hanefîler'in ve Molla Ali el-Kârî'nin Hanefî fıkhına alanındaki açıklamaları ve hüküm tespitinde belirttiği deliller ve istidlaller değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Öte yandan eserde diğer mezhep görüşlerinin delilleriyle birlikte verilmesi sebebiyle mukayese imkanı da söz konusudur. Ayrıca Ali el-Kârî'nin mezhep içi tercihini belirttiği kriterlere de değinilebilecektir.
Özet (Çeviri)
The work Fathu Babi'l-Inayah by Ali al-Qari (d. 1014/1605), a Hanafi furūʿ (subsidi-ary) fiqh book containing and evaluating Sharīʿah evidences, holds significant importance in demonstrating the methods of reasoning and inference (istidlāl and taʿlīl) in Hanafi jurispru-dence. Fathu Babi'l-Inayah is a commentary on al-Nuqāyah by Sadru'sh-Sharīʿah (d. 747/1346), which itself is an abridgment of Wiqāyat al-Riwāyah, authored by Sadru'sh-Sharīʿah's grandfather, Burhan al-Sharīʿah (d. 709/1309), to aid memorization. Wiqāyat al-Riwāyah is one of the four foundational texts (mutūn al-arbaʿah) in Hanafi jurisprudence. In its primary source, al-Hidāyah, there are various evidences deduced regarding Hanafi fiqh. Ali al-Qari not only evaluated these evidences but also significantly added new ones, choosing to elucidate to readers how inference is made in the relevant subjects. This study examines how Ali al-Qari addresses the Hanafi approach to deriving evi-dence from hadith by applying principles of jurisprudence (usūl al-fiqh). Furthermore, the study seeks to determine Ali al-Qari's perspective on both intra-madhhab and inter-madhhab debates.
Benzer Tezler
- Ali el-Kârî'nin Fethu Bâbi'l-İnâye adlı eserinin Kitâbu'l-Hudûd bölümünün incelenmesi
Analysis of the Kitāb al-Hudūd section of 'Ali al-Qārī al-Harawī's Fath Bāb al-'Ināye
ERDEM KARAASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EREN GÜNDÜZ
- El-Kavâ῾idu'l-᾽Usûliyyetu ῾İnde'l-İmâm Mollâ ῾Alî el-Kārî Hilâle Kitâbihi Fethu Bâbi'l-῾İnâye
The fundamental basics of imam mulla Ali al-Qari during his book'Fath Bab al-Anayah'
RASTGO HAMEED ABDULLAH
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN GÜMAN
- İslam Hukuk metodolojisinde Ahâd Haber ve Ali el-Kârî'nin Ahâd Habere yaklaşımı (Fethu Bâbi'l-Inaye özelinde)
Al-Khabar al-Ahâd (verbum datum) in the Islamic Jurisprudence and the approach of Ali el-Kârî to the al-Khabar al-Ahâd (Instance of Fethu Bâbi'l-Inaye)
HASAN KAYAPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NASİ ASLAN
- Mezhep içi tercih usûlüne göre Ali El-Kārî'nin Fethu Bâbi'l-ʿİnâye isimli eserinin değerlendirilmesi
An evaluation of Ali Al-Qārī's work which titled as Fath Bāb Al-ʿInāyah according to the intra-madhhab preference methodology
ABDULLAH ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinAksaray ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHTERHAN FURKANİ
- Ali el-Kârî'nin Fethu'l-Muğatta Şerhu'l-Muvatta' isimli eserinin hadis şerhçiliği açısından değerlendirilmesi
Evaluation of Ali al-Qari's Fath al-Mughatta Sharh al-Muwatta from the perspective of hadith commentary
MEHMET KALKAN
Doktora
Türkçe
2025
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YILMAZ