Muğla, Börükçü geç geometrik-erken Bizans dönemi iskeletlerinde çene ve diş sağlığı
Jaw and dental health in börükçü geometric period society
- Tez No: 930768
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL ÖZER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Anthropology
- Anahtar Kelimeler: Börükçü, diş ve çene hastalıkları, beslenme, eski Anadolu toplumları, Börükçü, dental and jaw pathologies, nutrition, ancient Anatolian societies
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Paleoantropoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 227
Özet
Eski toplumların biyolojik, sosyal ve kültürel yapısının anlaşılmasında, antropolojik çalışmalar önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle paleodental araştırmalar, eski toplulukların yaşam tarzlarını ve beslenme alışkanlıklarını anlamak için oldukça değerli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışmalar, antik topluluklara ait diş ve çeneler üzerinde yapılan incelemeler sonucunda toplulukların beslenme modelleri, besin hazırlama teknikleri ve genel sağlık durumu hakkında değerli bilgiler sağlar. Bu çalışmada, Karia Bölgesinde bulunan ve Geç Geometrik dönemden Erken Bizans döneminin sonuna kadar ki döneme tarihlenen Börükçü topluluğunun çene ve diş patolojileri ele alınmıştır. Söz konusu yerleşim, günümüzde Muğla İli'nin Yatağan İlçesinde yer almaktadır. 2002 yılında Muğla Müzesi Müdürlüğü tarafından başlatılan kurtarma kazıları 2009 yılına kadar devam etmiştir. Bu süreçte kazıdan çıkarılan iskeletlerin paleodemografik analizi yapılmış; bunun sonucunda 533 birey tespit edilmiştir. Bu çalışmada da söz konusu iskeletlere ait 2555 adet daimî diş, 460 adet süt dişi ile 2456 alveol; çürük, diş taşı, hipoplazi, alveol kemik kaybı, apse ve antemortem diş kaybı ve aşınma açısından incelenmiştir. Buna göre tüm toplumda %10,6 oranında diş çürüğü; %42,5 oranında diş taşı, %95,7 oranında aşınma, % 41,6 oranında hipoplazi, %79,6 oranında alveol kemik kaybı, %1,8 oranında apse ve %14,2 oranında antemortem diş kaybı tespit edilmiştir. Bu patolojilerin değerlendirilmesi sonucunda Börükçü'nün bir tarım toplumu olduğu, diyetlerinin karbonhidrat ağırlıklı bir karakter gösterdiği ancak kabuklu ve lifli gıdaların da sıklıkla tüketildiği düşünülmektedir. Aynı zamanda kum, taş gibi aşındırıcıların besinler aracılığıyla dişlere temas ederek aşınma oranlarını artırdığı düşünülmektedir. Hipoplazi verileri ise, çocukluk döneminde yetersiz beslenme ve enfeksiyonel hastalıklara işaret etmekte; bu durum tipik bir tarım toplumu özelliği olarak Börükçü ile ilgili önerileri desteklemektedir. Toplumun genel sağlık durumu da buna paralel bir profil çizmekte, beslenme yetersizliği / dengesizliği ve enfeksiyonel hastalıklar, tarım toplumlarının genel sağlık örüntüleriyle uyumlu gözükmektedir.
Özet (Çeviri)
Anthropological studies play a significant role in understanding the biological, social, and cultural structures of ancient societies. Particularly, paleodental research provides valuable insights into the lifestyle and dietary habits of ancient communities. These studies offer valuable information about the dietary patterns, food preparation techniques, and general health conditions of ancient societies through examinations of teeth and jaws belonging to ancient populations. In this study, the jaw and dental pathologies of the Börükçü community, dating from the Late Geometric period to the end of the Early Byzantine period and located in the Karia Region, are addressed. This settlement is situated in present-day Yatağan District of Muğla Province, Turkey. Rescue excavations initiated by the Muğla Museum Directorate in 2002 continued until 2009. During this process, paleodemographic analysis was conducted on skeletons excavated from the site, resulting in the identification of 533 individuals. In this study, a total of 2555 permanent teeth, 460 deciduous teeth, and 2456 alveoli from these skeletons were examined for decay, calculus, hypoplasia, alveolar bone loss, abscesses, ante-mortem tooth loss, and wear. Consequently, tooth decay was found at a rate of 10.6% across the entire population; calculus at 42.5%, wear at 95.7%, hypoplasia at 41.6%, alveolar bone loss at 79.6%, abscesses at 1.8%, and ante-mortem tooth loss at 14.2%. Evaluation of these pathologies suggests that Börükçü was an agricultural community with a diet characterized by a predominance of carbohydrates, although shellfish and fibrous foods were also frequently consumed. Additionally, it is believed that abrasives such as sand and stones increased wear rates by coming into contact with teeth through food. Hypoplasia data indicate inadequate nutrition and infectious diseases during childhood, supporting suggestions regarding Börükçü's typical agricultural community traits. The overall health profile of the community also parallels this, with nutritional deficiencies/imbalances and infectious diseases appearing consistent with general health patterns of agricultural societies.
Benzer Tezler
- Börükçü Nekropol alanında bulunan ithal malzemeler ve deniz ticareti ile ilişkisi
Imported metarials found in Börükçü Necropol area and their relotion whit sea commarce
ABDULAZİZ DEMİREL
- Börükçü kazılarında bulunan klasik dönem seramik kaplar
Classic period ceramic vessels found at börükçü
HALİME ASLAN
Doktora
Türkçe
2016
ArkeolojiSelçuk ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERTEKİN MUSTAFA DOKSANALTI
- Arkeolojik kazılardan elde edilen organik kalıntıların moleküler yöntemlerle tanımlanması
Determination of fossil remains obtain from archeologic excavation region by molecular methods
EVRİM TEKELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ArkeometriSelçuk ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASİBE CİNGİLLİ VURAL
- Öğretmen adaylarının bilişsel stillerinin öğrenme yaklaşımlarına etkisi
The effects of prospective teachers' cognitive styles on learning approaches
SEDAT ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İZZET GÖRGEN
- Asit, baz ve tuz konularının öğretiminde farklı öğretim yöntem ve tekniklerin kullanılması
Usage of the different methods and tips in acid, base, salt teaching
ŞAFAK TİLKİBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞULE AYCAN