Otizm Spektrum Bozukluğu olan okul öncesi çocukların erken okuryazarlık profillerinin belirlenmesi
Determination of early literacy profiles of preschool children with Autism Spectrum Disorder
- Tez No: 931156
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE BAKKALOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Bu araştırmada ilk olarak OSB olan çocukların erken okuryazarlık profillerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. İkinci olarak, OSB olan çocukların erken okuryazarlık profillerine etki eden doğrudan ve dolaylı değişkenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Son olarak, OSB olan çocukların erken okuryazarlık becerilerinin OSB'nin şiddeti ve profil yapılarına göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırma tarama modeli ve korelasyonel araştırma modeli çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme stratejisinden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 36-72 ay arası yaş aralığında bulunan 207 OSB tanısı almış çocuk oluşturmuştur. Çalışma verilerini toplamak amacıyla birden fazla ölçme aracı kullanılmıştır. Dil becerileri TEDİL, erken okuryazarlık becerileri EROT, yazı farkındalığı becerileri EÇYFKL, bilişsel beceriler RPM, ev okuryazarlık ortamı EVOK, sınıf içi erken okuryazarlık çevresi OSEÇDÖ ve son olarak OSB'nin şiddeti ÇODÖ ölçme araçları ile değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler SPSS 26, AMOS 24 ve MPLUS 8 paket programları aracılığıyla, normal dağılım ve diğer istatistiksel varsayımlar göz önünde bulundurularak uygun istatistik tekniği belirlenip analiz edilmiştir. Güvenirliğe ilişkin veriler Uygulama Güvenirliği, Kodlayıcılar Arası Güvenirlik ve Cronbach Alfa İç Tutarlılık Katsayısı hesaplanarak elde edilmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda ilk olarak OSB olan çocukların erken okuryazarlık profilleri belirlenmiştir. Bu kapsamda Örtük Profil Analizi (ÖPA) gerçekleştirilmiştir. ÖPA sonucunda OSB olan çocukların erken okuryazarlık profillerinin üç profilli yapıya işaret ettiği belirlenmiştir. İkinci olarak, OSB olan çocukların erken okuryazarlık becerilerine etki eden doğrudan ve dolaylı değişkenlerin belirlenmesi amacıyla Yol Analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz bulguları sınıfların erken okuryazarlık ortamı haricinde diğer çevresel ve bireysel özelliklerin erken okuryazarlık becerilerine küçük ve orta düzeyde pozitif yönde doğrudan etkilerinin olduğunu ortaya koymuştur. Ev okuryazarlık ortamının ise tüm erken okuryazarlık becerilerine orta düzeyde pozitif yönde dolaylı etkisinin olduğu bulgusu elde edilmiştir. Son olarak, erken okuryazarlık becerilerinin OSB'nin şiddeti ve ÖPA ile belirlenen profil yapılarına göre farklılık gösterip göstermediği Bağımsız Örneklemler t Testi ve ANOVA ile incelenmiştir. Yapılan analizlerin bulguları tüm değişkenlerde hafif düzey OSB olan çocukların puan ortalamaları orta ve ağır düzey OSB olan çocuklara göre daha yüksek bulunmuştur. ANOVA analizinde ise sınıf içi erken okuryazarlık çevresi dışında diğer tüm beceri alanlarında profil gruplarına göre anlamlı farklılık olduğu, bu anlamlı farklılığın daha iyi performans sergileyen profillerin lehine olduğu bulgusu elde edilmişitir.
Özet (Çeviri)
In this study, firstly, it was aimed to determine the early literacy profiles of children with ASD. Secondly, it was aimed to determine the direct and indirect variables affecting the early literacy profiles of children with ASD. Finally, it was examined whether the early literacy skills of children with ASD differ according to the severity of ASD and profile structures. The research was conducted within the framework of the survey model and correlational research model. Criterion sampling strategy, one of the purposeful sampling methods, was used to determine the study group. The study group consisted of 207 children diagnosed with ASD between the ages of 36-72 months. For the purpose of collecting the study data, more than one measurement tool was used. Language skills were assessed with the TELD-3, early literacy skills with the ELT, print awareness skills with the ECPAC, cognitive skills with the CPM, home literacy environment with the HLQ, classroom early literacy environment with the ELEASPC, and finally, the severity of ASD with the CARS. The data obtained from the study group were analyzed through SPSS 26, AMOS 24 and MPLUS 8 package programs by determining the appropriate statistical technique by considering normal distribution and other statistical assumptions. Reliability data were obtained by calculating Application Reliability, Inter-Coder Reliability and Cronbach's Alpha Internal Consistency Coefficient. In line with the purpose of the study, the early literacy profiles of children with ASD were first determined. In this context, Latent Profile Analysis (LPA) was conducted. As a result of the IPA, it was determined that the early literacy profiles of children with ASD indicated a three-profile structure. Second, Path Analysis was conducted to determine the direct and indirect variables affecting the early literacy skills of children with ASD. The findings of the analysis revealed that, except for the early literacy environment of the classrooms, other environmental and individual characteristics had small and moderate positive direct effects on early literacy skills. Home literacy environment had a moderate positive indirect effect on all early literacy skills. Finally, whether early literacy skills differed according to the severity of ASD and profile structures determined by LPA was analyzed with Independent Samples t Test and ANOVA. The findings of the analyses showed that the mean scores of children with mild ASD were higher than those of children with moderate and severe ASD in all variables. In the ANOVA analysis, it was found that there was a significant difference in all skill areas except for the in-class early literacy environment according to the profile groups, and this significant difference was in favor of the profiles with better performance.
Benzer Tezler
- Otizm spektrum bozukluğu, gelişimsel dil bozukluğu tanılı ve tipik gelişim gösteren çocukların ev erken okur-yazarlık ortamlarının incelenmesi
Investigation of early home literacy environments of children with autism spectrum disorder, developmental language disorder and typically developing
GÖKNUR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimÜsküdar ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAZİYE SEÇKİN YILMAZ
- Otizm spektrum bozukluğu olan okul öncesi dönem çocuklarının ebeveynlerinin aile katılımı hakkında görüşlerinin incelenmesi
Examination of the opinions of parents of preschool children with autism spectrum disorder on family involvement
HATİCE BEGÜM UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VEYSEL AKSOY
- Okul öncesi eğitime devam eden otizm spektrum bozukluğu olan çocukların eğitime katılımlarına ilişkin çevrelerindeki bireylerin görüşleri
Views of individuals around children with autism spectrum disorder related to pre-school education participation
BEYZA ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiErken Çocuklukta Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE AYYILDIZ
- Otizm spektrum bozukluğu tanılı öğrencisi olan okul öncesi öğretmenlerinin sosyal becerilerin öğretimine ilişkin görüşleri
Opinions of preschool teachers who have students diagnosed with autism spectrum disorder regarderding the teaching of social skills
BAŞAK SAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİMEN ACAR
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların babalarına sunulan ETEÇOM programı çevrimiçi grup müdahalesinin etkililiği
The effectiveness of the ETEÇOM online group intervention program offered to fathers of children with autism spectrum disorder
ALİ KAYMAK
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HALİL DİKEN