Avni Divanı'nın çatı bakımından incelenmesi
Voice of verb examination of Avni Divani
- Tez No: 932009
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET TURAN DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Çatı, Çatı Ekleri, Ekli Çatılar, Eksiz Çatılar, Avnį Divānı, Voice, Voice Suffixes, Voice Marked by a Suffix, Non-suppresive voices, Divān of Avnį
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Çatı, genel olarak fiillerin özne, nesne ve tümleçlerle olan ilişkisi şeklinde tanımlanabilir. Gramerlerimizde yapılan çatı tanımlamalarının bir kısmı fiilin özne ve nesne ile olan ilişkisi üzerinde dururken bir kısmı da fiilin özne, nesne ve tümleçlerle olan ilişkisi üzerinde durmaktadır. Bununla beraber çatının tasnifi konusunda da gramerlerimizde ayrılıklar mevcuttur. Kimi gramerlerde özne ve nesnenin durumuna göre sınıflandırma yapılırken kimi gramerlerde de fiilin çatı eklerinden herhangi birini alıp almamasına göre sınıflandırmalar yapılmıştır. Çatının tanımı ve tasnifindeki bu ayrılıklar çatı eklerinin işlevi için de söz konusudur. Çatı eklerini yapım eki, çekim eki ve her ikisinin arasına konumlandıran görüşler bulunmaktadır. Ayrıca çatı ekleri için ayrı bir başlık açılmış, bu ekler detaylı bir şekilde örneklerle verilmiştir.Çatı ekleri verilirken Zeynep Korkmaz'ın Türkiye Türkçesi Şekil Bilgisi ve Muharrem Ergin'in Türk Dil Bilgisi adlı eserleri kaynak alınmıştır. Bu çalışmada Avnī Divānı çatı yönünden incelenmiş, Divān'daki tüm beyitlerde geçen ve kılış bildiren fiil ve fiilimsiler çatı bakımından sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Fiil çatıları konusunda detaylı bilgiler verilmiş,Zeynep Karahan, Hacı İbrahim Delice ile Hanefi Vural-Tuncay Böler'in çatı hakkındaki görüşleri örneklerle verilmiştir.İkinci bölümde fiil çatısı eksiz çatılar (geçişli, yerseme ve zarfsama çatıları) ve ekli çatılar (ettirgen, oldurgan, edilgen, dönüşlü ve işteş çatılar) olmak üzere iki başlığa ayrılmıştır. Divān'ın tamamı çatı yönüyle incelenmiş, şiirin Divān'daki numarası ve beyit veya mısra numarası parantez içinde belirtilmiştir. Sonuç bölümünde ise Divan'da geçen fiil çatılarının sayıları bir tablo halinde verilmiştir. Bugün elimizde tek nüshası Millet Kütüphanesi Ali Emiri Kitaplığın'nda bulunan Avnį Divānı'nın V Muhammet Nur Doğan tarafından Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları'ndan çıkan Fātih Dīvānı ve Şerhi adlı çalışması esas alınarak bu çalışma yürütülmüştür.
Özet (Çeviri)
Voices can be defined as the relationship of actions with subject, object and complement in general. While some of the voice definitions made in our grammars focus on the relationship of the action with the subject and the object, some of them focus on the relationship of the action with the subject, object and complement. However, there are differences in our grammars about the classification of the voice. In some grammars, classification is made according to the situation of the subject and object, while in some grammars, classifications are made according to whether the verb takes any of the suffixes or not. These differences in the definition and classification of the voice are also valid for the function of voice suffixes. There are views that position the voice suffixes as derivational affixes,inflectional suffixes and both. In addition, a separate title has been opened for the voice suffixes and these voice suffixes are given with examples in detail. While the voice suffixes are given, Zeynep Korkmaz's Turkish Grammar and Muharrem Ergin's Turkish Grammar are taken as references. In our study, the Avnį Divān has been examined in terms of tone, and the action declarative verbs and gerunds in all the couplets in the Divān have been classified in terms of framework. Detailed information is given about voice of verb, the opinions of Zeynep Karahan, Hacı İbrahim Delice and Hanefi Vural-Tuncay Böler about voices are given with examples.In the second part he voice of verb was divided into two titles as unconjugated (transitive, erosive and adverbial) and attached (causative, transitive, passive, reflexive and reciprocal voices). The entire Divān has been examined in terms of its voice, a sample couplet has been taken from each poem, the number of the poem in the Divān and the couplet or verse number are indicated in parentheses. In the conclusion part, the number of VII voice of verb in the Divan is given in a table. This study was carried out on the basis of the study of Avnį Divan, whose only copy is in the Ali Emiri Library part of the Millet Library today, by Muhammet Nur Doğan, which was published by the Presidency of Turkish Manuscripts Institution, titled Fātih Divanı and Commentary.
Benzer Tezler
- Yenişehirli Avni Bey Divanı'nın tahlili (tenkitli metin), Encümen-i Şu'ara ve batı tesirinde gelişen Türk edebiyatına geçiş (2 cilt)
Analysis of Yenişehirli Avni Bey's Divan (critical text), Encümen-i Şu'ara and transition to Turkish literature developing under western influence
LOKMAN TURAN
Doktora
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KIRKKILIÇ
- Selim (Yavuz Sultan Selim)'in Farsça Divanı ile Avni (Fatih Sultan Mehmet)'in Türkçe Divanının mukayesesi
Comparison of Selim (Yavuz Sultan Selim)'s Persian Divan with Avni (Fatih Sultan Mehmet)'s Turkish Divan
ABDURRAHMAN ZEYBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAADET KARAKÖSE
- 19. yüzyıl dîvân şiiri poetikası (Enderunlu Vâsıf, Keçecizâde İzzet Molla, Müştâk Baba, Leylâ Hanım, Leskofçalı Gâlib, Osmân Nevres, Yenişehirli Avnî, Hersekli Ârif Hikmet)
The 19th century diwan poetry oetics (Enderunlu Vâsıf, Keçecizâde İzzet Molla, Müştâk Baba, Leylâ Hanım, Leskofçalı Gâlib, Osmân Nevres, Yenişehirli Avnî, Hersekli Ârif Hikmet)
MERVE MUTLU
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OZAN YILMAZ
- Klasik Türk şiirinde su
Water in classical Turkish poetry
GÜLŞEN SEZEN
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUCAHİT KAÇAR
- Avnî Dîvânı'ındaki gazellerin mahlas beyitlerinin tahlili
Analysing the pseudonym couplets of gazels in Avni's Divan
ADEM KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FETTAH KUZU