Hava kalitesi ölçüm istasyonları yakınındaki çocuk oyun parklarının toprak zeminlerinde ağır metal düzeyinin belirlenmesi ve oluşan sağlık riskinin değerlendirilmesi: Ankara örneği
Health risk assessment of heavy metal exposure in children's playgrounds near air quality monitoring stations: The sample of capital city of Türkiye
- Tez No: 932209
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EGEMEN ÜNAL
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
Topraktaki ağır metal kirliliğinin çevre ve çocuk sağlığı açısından tehlikeli olduğu bilinmektedir. Çocuklar sıklıkla zaman geçirdikleri çocuk oyun parklarındaki toprak zeminlerden çeşitli yollarla ağır metallere maruz kalabilmektedirler. Bu araştırma ile, Ankara il sınırlarında halka açık parkların oyun alanlarındaki toprakların ağır metal seviyelerinin incelenmesi, çocuk sağlığı açısından risk durumunun belirlenmesi ve hava kirliliği düzeyleri ile çevre kirliliği ve çocuk sağlığı ilişkilerinin incelenmesi amaçlandı. Kesitsel – ekolojik tipte olan bu çalışma Ankara'daki toplam 18 hava kalite izlem istasyonuna en yakın üçer parkın seçilmesiyle toplamda 54 oyun parkı üzerinde yapıldı. Çalışmada toplamda 12 ağır metal ICP-MS cihazı ile analiz edildi. Resmi verilerden analiz edilerek saptanan hava kalite indeksi verileri ve parkların yerleşim yeri özelliklerinin topraklardaki ağır metal kirliliğine etkileri incelendi. Çevre ve çocuk sağlığı açısından risk durumları zenginleştirme katsayısı, kirlilik yükü, kanserojen olmayan sağlık riski ve kanserojenik risk uluslararası kabul görmüş formüller kullanılarak saptandı. Değerlendirilen ağır metallerden düzeyi en yüksek olan ortalama 10430,02 ± 3453,20 mg/kg ile demir, düzeyi en düşük olan ise 0,09 ± 0,03 mg/kg ile kadmiyum ağır metaliydi. Cıva ağır metali ise hiçbir parkta saptanmadı. Krom ve nikel mükemmel düzeyde pozitif korelasyon gösterdi. Çevresel kirlilik açısından tüm parklarda en az bir ağır metal için aşikâr seviyede zenginleşme ve orta düzeyde kirlilik saptandı. Toplam kanserojenik olmayan tahmini risk katsayısı 21 (%38,9) parkta sınırı aşmaktaydı. Toplamdaki kanserojenik riskler açısından ise 24 (%44,4) parkta kanserojenik risk varlığı, 30 (%55,6) parkta ise kabul edilebilir düzeyde kanserojenik risk varlığı tespit edildi. Toplam kanserojenik risk varlığının; ana yol üzeri yerleşimli olma durumunda 14 kat (OR: 14,072; %95 GA: 1,826-108,436), en yakın ana yoldaki araç trafik yoğunluğunun fazla olduğu durumda ise beş kat (OR: 5,672; %95 GA: 1,030-31,234) daha fazla olduğu saptandı. Çalışmada çocuk oyun parklarındaki toprakta ağır metal kirliliği tespit edildi ve bazı parklarda ağır metal seviyelerinin çevre ve çocuk sağlığı açısından güvenli sınırları aştığı gösterildi. Çocuk sağlığı açısından önemli sayıda parkta kanserojenik riskler tespit edildi. Özellikle parkların konumlandırıldığı yerlerin mahalle arası olması ve ana yollara uzak bölgelerde konumlanmasının çocuk sağlığını korumak açısından önemli olduğu görüldü.
Özet (Çeviri)
Heavy metal contamination of soil is known to pose significant environmental and public health risks, particularly for children. Children, who frequently spend time in playgrounds, may be exposed to heavy metals via the soil in these areas through various pathways. The aim of this study was to investigate the levels of heavy metals in the soils of playgrounds in Ankara, to assess the associated risks to children's health and to investigate the relationship between air pollution levels, environmental contamination and children's health. This study type is cross-sectional and ecological. It was conducted on a total of 54 playgrounds, with three parks selected as the closest to each of the 18 air quality monitoring stations in Ankara. A total of 12 heavy metals were analyzed using ICP-MS. The study also examined the effect of park location characteristics on soil heavy metal contamination based on air quality index data analyzed from official sources. Risk assessments for both the environment and children's health were performed using internationally accepted formulas, including enrichment factor, contamination factor, non-carcinogenic risk and carcinogenic risk. Among the analyzed heavy metals, iron had the highest average concentration at 10,430.02 ± 3,453.20 mg/kg, while cadmium had the lowest concentration at 0.09 ± 0.03 mg/kg. Mercury was not detected in any of the playgrounds. Chromium and nickel showed a perfect positive correlation. In terms of environmental pollution, all playgrounds exhibited significant enrichment of at least one heavy metal and moderate contamination. The total non-carcinogenic risk index exceeded the threshold in 21 playgrounds (38.9%). Regarding carcinogenic risks, 24 playgrounds (44.4%) showed an elevated carcinogenic risk, while 30 playgrounds (55.6%) had an acceptable level of carcinogenic risk. The total carcinogenic risk was significantly higher in playgrounds located along major roads (14 times greater: OR = 14.072; 95% CI = 1.826–108.436) and those near high-traffic areas (five times greater: OR = 5.672; 95% CI = 1.030–31.234). This study found that the soil in children's playgrounds is contaminated with heavy metals, with some parks exceeding safe limits for both the environment and children's health. A significant number of parks presented carcinogenic health risks to children. The study highlights the importance of the location of parks - particularly in residential areas away from major roads - in protecting children's health.
Benzer Tezler
- Impacts of geothermal power plants on air quality, climate change and biodiversity
Jeotermal enerji santrallerinin hava kalitesi, iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik üzerindeki etkileri
MERVE DÖNDÜ AYDIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL
PROF. DR. MICHAEL LEUCHNER
- Makine öğrenimi algoritmaları kullanılarak Erzurum ili için kirletici madde tahmini
Pollutant prediction for Erzurum province using machine learning algorithms
CEVAHİR DURAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN TOROS
- Land based emission inventory and consistency analysis for WRF-Chem: Dilovası example
WRF-Chem için arazi bazlı emisyon envanteri ve tutarlılık analizi: Dilovası örneği
UMUR DİNÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN TOROS
- Bursa Kenti'nin hava kalitesini etkileyen coğrafi faktörler ve kirleticilerin zaman içerisindeki değişimi
Geographic factors affect air quality of Bursa City and change of pollutants in time
CANSU DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
CoğrafyaMarmara ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİYE GARİPAĞAOĞLU
- Investigation of SO2 pollution from coal-fired and geothermal power plants using high resolution satellite retrievals
Yüksek çözünürlüklü uydu verileri kullanılarak kömür yakıtlı ve jeotermal santrallerden kaynaklı SO2 kirliliğinin incelenmesi
SÜMEYYE SENA DEĞER
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL