Anadolu Türk Beyliklerinin, Moğol istilasına karşı tepkileri
The reactions of the Anatolian Turkic Beyliks against the Mongol invasion
- Tez No: 933754
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KERİM KÖKSAL KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Anadolu, Selçuklular, Hârizmşahlar, Babaîler İsyanı, Kösedağ Savaşı, Moğol İstilası, Beylikler Dönemi, Ahiler, Mevlevi, Bektaşi, fikri ve kültürel özellikler, Anatolia, Seljuks, Khwarezmshahs, Babailer Rebellion, Kösedağ War, Mongol Invasion, Principality Period, Ahiler, Mevlevi, Bektashi, intellectual and cultural characteristics
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Moğolların tarih sahnesine ilk çıktığı anından itibaren, Asya'da yapmış oldukları katliamlar, yağma ve tecavüzlerin ardından Anadolu sınırlarına gelmeleri, bölgedeki tüm dengeleri değiştirmiştir. Moğollar, Anadolu'ya ilk geldikleri andan itibaren, Sultan I. Alâeddin Keykubâd önemli tedbirler almış, ayrıca Moğollar ile dostane ilişkiler kurmaya çalışırken, onların ne kadar tehlikeli olduğunu bildiği için yanına müttefiklerde bulmaya çalışmıştır. Hârizmşahlar ile 1230 yılında yapılan Yassı Çemen Savaşını her ne kadar kazanmış olsalar dahi, Anadolu halkı için zulüm dolu yılların başlamasına neden olmuştur. Çünkü Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar arasında tampon oluşturan Hârizmşah Devleti yıkılınca, Moğollar gözünü Anadolu'ya çevirmişlerdir. Özellikle, 1240 yılında ortaya çıkan Babai İsyanını Anadolu Selçuklu Devleti'nin çok zor bastırması üzerine Moğollar, devletin güçsüz olduğunu anlamışlar ve gözlerini Anadolu'ya dikmişlerdir. 1243 yılında yapılan Kösedağ Savaşı Moğolların Anadolu'da madden ve manen zulümlerinin başlangıcını oluşturmuştur. Kösedağ Savaşı'nın ardından Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarlarının da dirayetli bir tutum sergileyememeleri ve bazı devlet adamlarının kendi menfaatleri doğrultusunda hareket etmeleri neticesinde, Anadolu Moğolların hâkimiyeti altına girmiş ve Moğol valileri tarafında yönetime el konulmuştur. Moğol egemenliğine boyun eğmeyen bazı Türkmen beyleri, hem Moğol hâkimiyetini kabul eden Anadolu Selçuklu yöneticilerine karşı hem de Moğol valilerine karşı baş kaldırmışlar ve Anadolu'da ''İJinci Dönem Beylikleri'' diye adlandırdığımız bağımsız ve hür beylikleri kurmuşlardır. Ancak bu baş kaldırı esnasında çok büyük yağma ve katliamlar da yaşanmıştır. Moğol baskısına sadece Türkmen toplulukları değil aynı zamanda ''Ahiler'' diye tabir ettiğimiz esnaf örgütleri de baş kaldırmışlardır. Nitekim Moğolların Anadolu'ya girmeleri en çok ekonomik olarak esnafı etkilemiştir. Çünkü Moğollar Anadolu Halkına çok ağır vergiler yüklemişlerdir. Bunun yanı sıra Bektaşiler, Mevleviler gibi dini grup liderlerinin de Moğollara karşı halkı manen örgütleyip, onları Anadolu'dan atmak istediklerini görmekteyiz. Moğolların Anadolu'dan atılıp yeni beyliklerin kurulması üzerine, kurulan bu beylikler Anadolu'da gerek mimari gerek eğitim gerekse ticari olarak Anadolu'da yeniden fikri ve kültürel onarımlar yapmışlardır.
Özet (Çeviri)
From the moment the Mongols first appeared on the stage of history, their massacres, looting and rape in Asia and their arrival at the borders of Anatolia changed all the balances in the region. From the moment the Mongols first came to Anatolia, Sultan Alaeddin Keykubâd I took important measures and tried to establish friendly relations with the Mongols, while also trying to find allies because he knew how dangerous they were. Although the Battle of Yassı Çemen with the Khwarezmians in 1230 was won, it caused the beginning of years full of oppression for the people of Anatolia. Because when the Khwarezmians, which formed a buffer between the Anatolian Seljuk State and the Mongols, collapsed, the Mongols turned their eyes to Anatolia. In particular, after the Anatolian Seljuk State had a very hard time suppressing the Babai Rebellion that broke out in 1240, the Mongols realized that the state was weak and set their sights on Anatolia. The Battle of Kösedağ in 1243 marked the beginning of the Mongols' material and spiritual oppression in Anatolia. Following the Battle of Kösedağ, as a result of the rulers of the Anatolian Seljuk State not being able to display a resolute attitude and some statesmen acting in line with their own interests, Anatolia came under Mongol domination and the administration was seized by the Mongol Governors. Some Turkmen lords who did not submit to Mongol rule rebelled against both the Anatolian Seljuk rulers who accepted Mongol domination and the Mongol Governors and established independent and free principalities in Anatolia, which we call the second period principalities. However, during this rebellion, there was great plunder and massacre. Not only Turkmen communities but also tradesmen organizations called Ahiler rebelled against Mongol oppression. In fact, the entry of Mongols into Anatolia affected tradesmen the most economically. Because Mongols imposed very heavy taxes on the people of Anatolia. In addition, we see that religious group leaders such as Bektashis and Mevlevis organized the people spiritually against the Mongols and wanted to expel them from Anatolia. After the Mongols were expelled from Anatolia and new principalities were established, these principalities made new intellectual and cultural repairs in Anatolia in terms of architecture, education and trade.
Benzer Tezler
- Batı Anadolu beylik başkent ve idari merkezleri
Western Anatolian principality capital and administrative centers
DUYGU POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
TarihMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN ÇEVİK
- Avrupa tarihçiliğinde Kastamonu Çobanoğulları Uc beyliği
The Kastamonu Chobanid Border Emirate in European historiography
GÜLBAHAR İNCE
- Menteşeoğulları Beyliği, Akdeniz dünyası ve Osmanlı Beyliği: Devletlerarası ilişkilerin gelişimi
Menteşeoğullari Principality, Mediterranean world and Ottoman Principality: Development of inter-state relations
ALPEREN ARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL RAMAZAN HAYKIRAN
- Türkiye Selçukluları'nda iktisadî hayat
Economic life in The Seljuks of Türkiye
MUSTAFA ÖZMEN
Doktora
Türkçe
2024
EkonomiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN USTA
- Kars ve Iğdır yöresinse şiiliğin yayılması
The Shiism?s process in Kars and Iğdır region
FATMA ZEHRA BAKIR