Sosyal bilgiler öğretim programlarındaki yer temelli eğitime ilişkin kazanımların ders kitaplarına yansıması
The reflection of the achievements related to place-based education in the social studies curriculum on textbooks
- Tez No: 934166
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN ÇALIŞKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler, Öğretim programı, Yer temelli eğitim, Yenilenmiş Bloom taksonomisi, Social studies, Curriculum, Place-based education, Revised Bloom's taxonomy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Bu araştırma 2018 ve 2024 sosyal bilgiler öğretim programlarında yer alan kazanımların ve 2018 öğretim programına göre hazırlanan ders kitaplarının yer temelli eğitim (YTE) yaklaşımı bağlamında incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemine dayanan betimsel analiz çalışmasıdır. Araştırmanın veri kaynağını Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 2018 ve 2024 sosyal bilgiler dersi öğretim programları ve devlet ve özel yayınevlerinin hazırlamış olduğu sekiz adet sosyal bilgiler ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak doküman analizi, verilerin analizinde ise betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda 2018 sosyal bilgiler öğretim programında toplam 131 kazanımdan 57 kazanım, 2024 sosyal bilgiler öğretim programında toplam 71 öğrenme çıktısından 23 öğrenme çıktısı YTE ile ilişkili bulunmuştur. Bu kazanımların karşılık geldiği konularda yer alan etkinlikler her bir öğrenme alanı ayrı olacak şekilde tablo halinde sunulmuştur. YTE ile ilişkili olduğu tespit edilen etkinlikler bir sosyal bilgiler uzmanı, iki ölçme değerlendirme uzmanı ve araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan“Ders Kitabı Etkinlik İnceleme Formu”na göre değerlendirilmiştir. Belirlenen kazanımlar çerçevesinde devlet yayını ders kitabında yer alan etkinliklerin YTE ile daha çok ilişkili olduğu özel yayın ders kitabındaki etkinliklerin YTE ile daha az ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada ayrıca YTE ile ilişkili olduğu tespit edilen kazanımlar ve etkinlikler Bloom'un Yenilenmiş Taksonomisinin bilişsel süreç boyutlarına göre değerlendirilmiştir. Bu sayede etkinliklerin de nitelik yönünden değerlendirilmesi yapılmıştır. Araştırmadan elde edilenler doğrultusunda 2018 ve 2024 öğretim programındaki kazanımların YTE'nin alt boyutlarına göre değerlendirilmesinde her iki öğretim programında da en fazla kültürel çalışmalar, sonrasında doğa çalışmaları ve en az ise problem çözme süreçleri alt boyutuna yer verildiği tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilenler doğrultusunda 2018 ve 2024 öğretim programındaki kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisinin bilişsel süreç basamaklarına göre değerlendirilmesinde ise 2018 öğretim programında en fazla anlama, sonrasında çözümleme ve uygulama; en az ise hatırlama, yaratma ve değerlendirme basamağı ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. 2024 öğretim programı incelendiğinde en fazla anlama ve yaratma, en az ise çözümleme, uygulama ve değerlendirme basamakları ile ilişkilendirilen kazanımlara rastlanırken hatırlama basamağını içeren bir kazanım olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre her iki öğretim programında da en fazla anlama basamağı ile ilişkili kazanımların olduğu dikkat çekmektedir. Bu araştırmanın sonuçları bağlamında ders kitaplarında YTE yaklaşımına yönelik daha kapsayıcı, öğrenciyi okul dışı öğrenme ortamlarına daha çok yönlendiren etkinliklere daha fazla yer verilmesi, YTE ile ilişkili olduğu belirlenen kazanımlar doğrultusunda etkinlik örneklerinin geliştirildiğini belirlemeye yönelik çalışmalar yapılması önerilebilir.
Özet (Çeviri)
This research aims to examine the learning outcomes in the 2018 and 2024 social studies curricula and the textbooks prepared according to the 2018 curriculum in the context of place-based education (PBE) approach. The research is a descriptive analysis study based on qualitative research method. The data source of the research consists of the 2018 and 2024 social studies curricula prepared by the Ministry of National Education and eight social studies textbooks prepared by state and private publishers. Document analysis was used as the data collection method and descriptive analysis method was used to analyse the data. As a result of the research, 57 learning outcomes out of a total of 131 learning outcomes in the 2018 social studies curriculum and 23 learning outcomes out of a total of 71 learning outcomes in the 2024 social studies curriculum were found to be related to PBE. The activities in the subjects corresponding to these learning outcomes are presented in a table separately for each learning area. The activities found to be related to PBE were evaluated according to the 'Textbook Activity Review Form' developed by a social studies expert, two measurement and evaluation experts and the researcher. It was concluded that the activities in the state-published textbook were more related to PBE and the activities in the privately published textbook were less related to PBE. In the research, the learning outcomes and activities determined to be related to PBE were evaluated according to the cognitive process dimensions of Bloom's Revised Taxonomy. In this way, the activities were also evaluated in terms of quality. In line with the results obtained from the research, in the evaluation of the learning outcomes in the 2018 and 2024 curriculum according to the sub-dimensions of PBE, it was determined that both curriculums included the sub-dimension of cultural studies at the highest level, followed by nature studies and problem solving processes at the lowest level. According to the results obtained from the research, in the evaluation of the learning outcomes in the 2018 and 2024 curriculums according to the cognitive process dimensions of the revised Bloom's taxonomy, it was concluded that the 2018 curriculum was mostly related to understanding, then analysing and applying, and the least to remembering, creating and evaluating. In the 2024 curriculum, it was concluded that there were learning outcomes associated with the steps of understanding and creating at the highest level and with the steps of analysing, applying and evaluating at the lowest level, while there was no learning outcome involving the step of remembering. According to the results of the research, it is noteworthy that in both curriculums, the achievements associated with the understanding step are the most. In the context of the results of this research, it can be suggested to include more activities that are more inclusive towards the PBE approach in the textbooks, to include more activities that direct students to out-of-school learning environments, and to carry out studies to determine the development of activity examples in line with the learning outcomes determined to be related to PBE.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler dersinde argümantasyon temelli öğretim ve karar verme becerisi arasındaki ilişki düzeyi
The relationship level between argumentation - based teaching and decision - making skills in social studies course
FATMA TORUN
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiSosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH ŞAHİN
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- Sosyal bilgiler öğretim programlarının mesleki yönlendirme açısından değerlendirilmesi: 1968-2024
A review of the social studies curricula in Turkey with respect to vocational guidance (1968–2024)
FEYZA KABALAY MUHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAydın Adnan Menderes ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAVİ AKKAYA YILMAZ
- İlköğretim programındaki çevre bilinci kazandırmaya yönelik kazanımların işe vurukluğu
Job utility of achieved environmental awareness acquisitions in elementary school curriculum
MİNE ALBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURÇİN TÜRKCAN
- Avusturya ve Türkiye'deki ortaokullarda demokrasi eğitimi içeriğine ilişkin öğretmen görüşlerinin karşılaştırılması (Viyana-Diyarbakır örneği)
The comparision of teachers notions about the content of the democracy education in Turkey and in Austria (Sample Viana-Diyarbakir)
ÖZCAN EKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve Öğretimİnönü Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RECEP DÜNDAR