Sosyal bilgiler öğretim programlarının mesleki yönlendirme açısından değerlendirilmesi: 1968-2024
A review of the social studies curricula in Turkey with respect to vocational guidance (1968–2024)
- Tez No: 953353
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAVİ AKKAYA YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Bu araştırmanın amacı, 1968-2024 yılları arasında Türkiye'de uygulanan Sosyal Bilgiler öğretim programlarının mesleki yönlendirme boyutunu incelemek ve bu süreçte mesleki eğilimlere ilişkin hedef ve kazanımların ne ölçüde yer aldığını ortaya koymaktır. Bireylerin ilgi, yetenek ve değerlerine uygun mesleklere yönlendirilmesi, eğitim sistemlerinin temel amaçları arasında yer almakta; bu bağlamda temel eğitim kademesinde verilen Sosyal Bilgiler dersleri öğrencilerin meslekler hakkında bilinç kazanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Araştırma, nitel araştırma desenine dayalı olarak doküman analizi yöntemi ile yürütülmüştür. Çalışma kapsamında, 1968, 1998, 2005, 2018 ve 2024 yıllarına ait Sosyal Bilgiler öğretim programları incelenmiştir. Veri analiz sürecinde betimsel analiz yöntemi kullanılmış;“mesleki yönlendirme”ve“mesleki eğitim”olmak üzere iki ana tema doğrultusunda öğretim programlarındaki içerikler belirli dönemsel ve yapısal kategorilere ayrılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, incelenen öğretim programlarında mesleki yönlendirme ile ilgili doğrudan kazanım ve hedeflerin sınırlı olduğu, bu konunun genellikle dolaylı olarak işlendiği tespit edilmiştir. Özellikle 2005 ve 2018 programlarında ekonomik faaliyetler ve toplumsal roller üzerinden meslek kavramına değinildiği görülürken, 2024 programında bu içeriklerin daha sınırlı ve dağınık bir yapı sergilediği anlaşılmıştır. Ayrıca öğretim programlarında mesleki yönelimle ilgili temaların farklı disiplin alanları (coğrafya, tarih, ekonomi) arasında dağıldığı da dikkat çekmiştir. Bu bulgular doğrultusunda, temel eğitim düzeyinde mesleki yönlendirmenin daha etkili biçimde gerçekleştirilebilmesi için öğretim programlarında meslek temelli kazanımlara sistematik şekilde yer verilmesi, meslek tanıtımı ve uygulamalı öğrenme etkinliklerine yönelik yapılandırılmış içeriklerin geliştirilmesi önerilmektedir. Ayrıca, eğitim sistemine yönelik bir envanter çalışmasıyla, öğrencilerin mesleki ilgi ve eğilimlerini erken yaşlardan itibaren tanımalarına olanak sağlayacak araçların çeşitlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the vocational guidance dimension of the Social Studies curricula implemented in Turkey between 1968 and 2024, and to determine the extent to which goals and outcomes related to vocational tendencies are included. Guiding individuals toward professions compatible with their interests, abilities, and values is among the fundamental goals of educational systems. In this context, Social Studies courses offered in primary education play a critical role in helping students gain awareness about various professions.This research is based on a qualitative research design and utilizes the document analysis method. The study analyzes the Social Studies curricula from the years 1968, 1998, 2005, 2018, and 2024. During the data analysis process, the descriptive analysis method was employed. The curricula were examined in line with two main themes:“vocational guidance”and“vocational education.”The findings were categorized chronologically and structurally to reveal changes and continuities over time. The findings indicate that the curricula include limited and mostly indirect references to vocational guidance. While the 2005 and 2018 curricula emphasize occupational roles and economic activities, the 2024 curriculum presents these elements in a more scattered and restricted manner. Additionally, themes related to vocational orientation are distributed among various disciplinary domains such as geography, history, and economics, which reduces the coherence of vocational education content. Based on these results, it is recommended that Social Studies curricula incorporate structured and systematic objectives related to career education, and that more applied learning activities (e.g., profession days, interviews) be included. Furthermore, developing a diversified educational inventory to help students identify their career interests and tendencies from an early age is suggested as a crucial step for strengthening vocational guidance in the Turkish education system.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler eğitiminde yaratıcı düşünme: Yeni ilköğretim programı beşinci sınıf sosyal bilgiler öğretiminde kullanılan etkinliklerin yaratıcılığı geliştirmesi açısından değerlendirilmesi
Creative thinking in education of social knowledge: Evaluation of enhancing uses of activities creativity for new elemantary curriculum of fifth class social knowladge education
CEYDA TUĞBA VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. AHMEY DOĞANAY
- Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)
Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)
A. TURGAY KURULTAY
Doktora
Türkçe
1989
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF.DR. ŞARA SAYIN
- Sosyal bilgilerde eğitsel nörobilim uygulamaları: Bir karma yöntem araştırması
Educational neuroscience implementations in social studies: A mixed methods research
HATİCE KARA
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ DÖNMEZ
- İlköğretim 8.sınıf öğrencilerinin çoklu zeka durumları ve yöneltme öneri formu uygulamalarında karşılaşılan sorunlar
The multiple intellince situations of 8th grade in primary school and the encountered problems in routing suggestion form applications
MUSTAFA KARABACAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT TARMAN
- Bireysel danışma hizmetinin öğrencilerin mesleki tercihlerine etkisi
The Effect of the individual consultation service on the students choice of a profession
MUSTAFA DURLANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN YILMAZ