Öğretmenlerin okul müdürlerinin dijital liderlik becerilerine ilişkin algıları ile teknostres düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between teachers' perceptions of school principals' digital leadership skills and their levels of technostress
- Tez No: 934979
- Danışmanlar: PROF. DR. TUFAN AYTAÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
Bu araştırmanın amacı, Kırşehir ilinde resmi okullarda görev yapan öğretmenlerin okul müdürlerinin dijital liderlik becerilerine yönelik algılarıyla kendi teknostres düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma, açıklayıcı sıralı karma yöntem deseni çerçevesinde tasarlanmış olup, nicel boyutu ilişkisel tarama modeliyle, nitel boyutu ise olgubilim deseniyle yapılandırılmıştır. Çalışmanın nicel boyutunda, tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 50 okulda görev yapan toplam 619 öğretmenden veri toplanmıştır. Nitel boyutta ise, nicel örneklem içerisinden maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemiyle seçilen 49 öğretmenle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel verileri, öğretmenlerin okul yöneticilerinin dijital liderlik becerilerine ilişkin algılarını ölçmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen“Okul Yöneticileri Dijital Liderlik Becerileri Ölçeği”ve teknostres düzeylerini belirlemek için“Teknostres Ölçeği”kullanılarak toplanmıştır. Nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Nicel verilerin analizinde bağımsız örneklemler t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson korelasyon analizi kullanılmış; ayrıca frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel istatistik tekniklerinden yararlanılmıştır. Anlamlılık düzeyi .05 olarak belirlenmiştir. Nitel veriler ise tematik analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, öğretmenlerin okul yöneticilerinin dijital liderlik becerilerini yüksek düzeyde algıladıklarını, buna rağmen teknostres düzeylerinin genel olarak orta seviyede kaldığını ortaya koymaktadır. Öğretmenlerin dijital liderlik algıları; cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu ve toplam hizmet süresi değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık göstermezken, yaş ve görev yapılan okul düzeyi değişkenleri açısından farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin teknostres düzeyleri; cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, yaş ve görev yapılan okul düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermezken, toplam hizmet süresi değişkenine göre anlamlı bir farklılık sergilemiştir. Öğretmenlerin okul yöneticilerinin dijital liderlik becerilerine yönelik algılarıyla teknostres düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Araştırmanın nitel bulguları, öğretmenlerin okul yöneticilerinin dijital liderlik becerilerini değerlendirirken yöneticilerin dijital araçları kullanma yetkinlikleri, teknolojiye dair bilgi düzeyleri, dijital süreçleri yönetme becerileri ve bu süreçleri eğitim ortamına entegre etme kapasiteleri gibi faktörlerden etkilendiklerini göstermektedir. Dijital liderlik becerileri güçlü olan yöneticilerin, okul ortamında verimliliği artırdığı ve öğretmenlere dijital araçlar konusunda rehberlik ettiği ifade edilmiştir. Ancak bazı öğretmenler, okul yöneticilerinin dijital liderlik konusunda yetersiz kaldığını ve geleneksel yöneticilik anlayışını sürdürdüğünü belirtmiştir. Teknostres açısından değerlendirildiğinde, öğretmenlerin teknolojiye uyum sağlama zorlukları, artan iş yükü ve teknik donanım eksiklikleri nedeniyle stres yaşadıkları görülmüştür. Özellikle öğretmenlerin dijital yeterlilik seviyeleri, teknostresin belirleyici bir faktörü olarak öne çıkmaktadır. Teknolojik altyapı eksiklikleri, cihaz arızaları ve yeni sistemlere uyum süreci gibi dışsal faktörler de teknostresi artıran unsurlar arasında yer almaktadır. Deneyimli öğretmenlerin, genç öğretmenlere kıyasla dijital dönüşüme ayak uyduramama kaygısı nedeniyle daha yüksek düzeyde teknostres yaşadığı gözlemlenmiştir. Araştırmanın nicel ve nitel bulguları karşılaştırıldığında, genel olarak öğretmenlerin okul yöneticilerinin dijital liderlik becerilerini yüksek düzeyde algıladığı ve teknostres düzeylerinin orta seviyede olduğu görülmüştür. Ancak, dijital liderlik ile teknostres arasındaki ilişkinin karmaşık olduğu görülmektedir. Dijital liderlik becerileri yüksek yöneticilerin beklentileri, öğretmenlerde stres yaratabilirken, yetersiz dijital liderlik de teknostresi artıran bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte, destekleyici ve çözüm odaklı dijital liderlik uygulamalarının, öğretmenlerin stres seviyelerini azaltabileceği anlaşılmaktadır. Araştırma sonucunda, eğitim kurumlarında dijital liderlik becerilerinin geliştirilmesine yönelik uygulayıcılara ve araştırmacılara çeşitli öneriler sunulmuştur. Dijital liderlik becerilerinin artırılması ve teknostresin azaltılması için öğretmenlere yönelik dijital yeterlilik eğitimleri düzenlenmesi, okul yöneticilerinin teknoloji kullanımına dair yetkinliklerinin artırılması ve okul ortamlarında dijital dönüşüm süreçlerinin sistematik bir şekilde yönetilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the relationship between teachers' perceptions of school principals' digital leadership competencies and their own levels of technostress in public schools located in the province of Kırşehir. The research was designed using an explanatory sequential mixed methods design. The quantitative phase was structured based on the correlational survey model, while the qualitative phase was conducted using the phenomenological design. In the quantitative phase, data were collected from 619 teachers working in 50 schools selected through stratified sampling. In the qualitative phase, interviews were conducted with 49 teachers selected from within the quantitative sample using the maximum variation sampling method. Quantitative data were collected using two measurement tools: the“School Principals' Digital Leadership Competencies Scale,”developed by the researcher to assess teachers' perceptions of digital leadership, and the“Technostress Scale,”used to determine their levels of technostress. Qualitative data were obtained through semi-structured interviews. In the analysis of quantitative data, independent samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), and Pearson correlation analysis were utilized, alongside descriptive statistical techniques such as frequency, percentage, arithmetic mean, and standard deviation. The significance level was set at .05. Qualitative data were analyzed using thematic analysis. The findings revealed that teachers generally perceived school principals' digital leadership competencies as high, whereas their levels of technostress remained moderate. Teachers' perceptions of digital leadership did not differ significantly in relation to gender, marital status, educational background, or years of service; however, significant differences were found based on age and school level. Regarding technostress levels, no significant differences were observed in relation to gender, marital status, education level, age, or school level, while a significant difference was found based on total years of service. Moreover, no statistically significant relationship was found between teachers' perceptions of digital leadership and their technostress levels. Qualitative findings indicated that teachers' evaluations of school principals' digital leadership were influenced by factors such as principals' competence in using digital tools, their level of technological knowledge, their ability to manage digital processes, and their capacity to integrate these processes into educational settings. It was emphasized that principals with strong digital leadership skills enhanced efficiency in the school environment and provided guidance to teachers on the use of digital tools. However, some teachers stated that their school principals were inadequate in terms of digital leadership and maintained a traditional approach to school management. From a technostress perspective, teachers reported experiencing stress due to challenges in adapting to technology, increased workload, and lack of technical equipment. Teachers' level of digital competence emerged as a significant determinant of technostress. External factors such as inadequate technological infrastructure, device malfunctions, and difficulties in adapting to new systems were also identified as contributors to technostress. It was observed that experienced teachers experienced higher levels of technostress compared to younger colleagues due to concerns about keeping up with digital transformation. When the quantitative and qualitative findings were compared, it was generally found that teachers perceived school principals' digital leadership competencies to be high, while their technostress levels remained moderate. However, the relationship between digital leadership and technostress appeared to be complex. While the high expectations of principals with strong digital leadership competencies could increase stress among teachers, inadequate digital leadership was also identified as a contributing factor to technostress. Nevertheless, supportive and solution-oriented digital leadership practices were found to help reduce teachers' stress levels. Based on the findings, the study offers several recommendations for practitioners and researchers to enhance digital leadership competencies in educational institutions. It emphasizes the need for organizing digital competence training programs for teachers, improving school principals' skills in technology use, and managing digital transformation processes in schools in a systematic manner to increase digital leadership and reduce technostress.
Benzer Tezler
- Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin dijital liderlik becerileri ölçeği geliştirme ve uygulama çalışması
The study of the development and implementation of the digital leadership skills scale of school principals according to teacher perceptions
EDA ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimDüzce ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENDER KAZAK
- Okullarda dijital öğrenme kültürünün incelenmesi
An investigation on digital learning culture in schools
ELİF TERTEMİZ ARAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKırıkkale ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA KARABAĞ KÖSE
- Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin teknolojik liderlik davranışları ile bilgi yönetimi düzeyleri arasındaki ilişkide yenilikçi yönetimin aracı rolü
The mediating role of innovative management in the relationship between school principals' technological leadership behaviors and information management levels according to teachers' perceptions
EMİNE ALEV YETKİN YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimHarran ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN ATASOY
- Okul müdürlerinin dijital liderlik yeterlilikleri ve eğitim ortamına yansıması
Digital leadership competencies of school principals and their reflection on the educational environment
ÜMRAN KARAKÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Kültür ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE LEBLEBİCİ
- Eğitimcilerin görüşlerine dayalı olarak okul müdürlerinin dijital teknoloji liderliği olgusunun incelenmesi
Investigation of the phenomenon of digital technology leadership of school principals based on educators' opinions
NERİMAN TEKELİ HAYIROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT BÜLBÜL