التجارب الأولى لتأسيس مصارف إسلامية في مصر: دراسة تقييمية في ضوء الأهداف والنتائج
Mısır'da İslami bankaların kurulmasındaki ilk tecrübelerin hedefleri ve sonuçları bakımından değerlendirilmesi
- Tez No: 935174
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAHMUT SAMAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bankacılık, Banking
- Anahtar Kelimeler: İslami bankalar, Tasarruf bankaları, Nasır Bankası, Faysal Bankası, Islamic banks, Deposit banks, Nasir Bank, Faysal Bank
- Yıl: 2024
- Dil: Arapça
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: İslami Araştırmalar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam İktisadı ve Finansı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Araştırma, Arap ve İslam dünyasında İslami bankacılığa yönelik ilk girişimleri ele alıyor. Bu kapsamda Mısır'da ortaya çıkan İslami bankacılığın ilk üç deneyimi inceleniyor. Bunlardan biri faizden uzak durmak suretiyle İslam iktisadı ve İslam hukuku ilkelerine uygun olarak faaliyet gösteren bir banka kurmaya yönelik ilk girişim olarak kabul edilen yerel tasarruf bankalarıdır. Nasır Sosyal Bankası, Her ne kadar İslami banka olarak adlandırılmasa da İslam dünyasındaki ilk İslami bankasıdır. Adı, kuruluş amacı olan sosyal hizmeti ifade etmek üzere bu şekilde konmuştur. Faisal İslam Bankası Mısır şubesi, Mısır-Suudi ortak sermayesi ile kurulmuş özel bir İslami bankadır. Bu bankanın kurulmasında özel sektörden kuruluşlar ve kamu kurumları da pay sahibidir. Araştırmada bu tecrübeler betimleyici, analitik ve karşılaştırmalı bir yöntemle ele alındı. Bu çerçevede anılan deneyimler tarihsel bir perspektiftle incelendi. Bu bankaların kurulmasına zemin hazırlayan siyasi, fikri ve sosyal faktörler tespit edildi. Yine kuruluşta karşılaştığı zorluklar ile kullanımına sunulan kaynaklar açısından hedefleri ve faaliyetleri üzerinde duruldu. Bu tecrübelerin güçlü ve zayıf yönleri ile tehditler ve fırsatlar açısından da tahlile tabi tutuldu. Ayrıca benzer ve farklı yönlerini ortaya koymak ve onları başarılı kılan fakötler ve başarısız olma sebeplerine vakıf olmak için bu üç farklı tecrübe karşılaştırmalı olarak incelendi. Araştırmada tasarruf bankacılığı tecrübesinin, haram olan riba ve sabit faizli muamele olmadan bankacılığın mümkün olduğu sonucuna ulaştı. Mısırda ve Arap İslam ülkelerinde İslami bankacılığın ilk yapı taşıydı ve İslami bankacılık için uzun bir yolculuğun başlangıcıydı. Ayrıca vatandaşlar arasında tasarruf kültürünü yayma, tüketim harcamalarını yönlendirme ve tasarruflarını yerel toplumu kalkındıracak projelere yönlendirme gibi hedeflerine de ulaşmada başarılı olduğu tespit edildi. Araştırmada ulaşılan diğer bir sonuç; Nasır Sosyal Bankasının kurulması, İslami banka kurma girişimlerinde önemli ve etkili bir adım ve deneyim olduğudur. Çünkü bu, bir İslam ülkesi hükümetinin, İslam iktisadı ilkelerine göre faaliyet gösteren İslami banka fikrini benimsediği ilk tecrübeydi. Çalışmada, İslam şeriat hükümlerine göre faaliyet gösteren, toplumda dayanışmayı sağlamaya çalışan, ihtiyaç sahiplerine yardım eden, afet ve ekonomik kriz zamanlarında topluma destek veren sosyal bankaların kurulmasına dikkat edilmesi önerildi.
Özet (Çeviri)
The thesis deals with the first attempts to establish Islamic banks in the Arab and Islamic worlds by studying the first three experiences of establishing Islamic banks in Egypt, which are: local savings banks; Which is considered the first attempt to establish a bank that operates in accordance with the principles of Islamic economics and the provisions of Islamic Shairah, Nasser Social Bank; The first official Islamic bank (government) in the Islamic world, even if it was not called an Islamic bank, and Faisal Islamic Bank, the Egyptian branch, which is a unique experience as a private Islamic bank that was established with joint Egyptian-Saudi capital, and private entities and Egyptian government entities participated in its founding. The research addressed these experiences through the descriptive, analytical and comparative method. It dealt with these experiences from a historical perspective. In terms of the political, intellectual and social conditions that paved the way for its establishment, the challenges it faced, and the goals and activities it carried out, through available sources, the research analyzed these experiences through the available strengths, weaknesses, challenges and opportunities. It also compared these three experiences to find out The similarities and differences between them, and to identify the success factors and reasons for failure for each experiment. The research concluded that the experience of savings banks succeeded to a large extent in proving the possibility of banking without dealing in forbidden usury and fixed interest. It was the first building block for Islamic banking, and the beginning of a long journey for Islamic banks in Egypt and in Arab and Islamic countries. It was also able to achieve most of its goals by spreading the culture of saving among citizens, rationalizing their consumer spending, and directing this saved money into projects to develop the local community. It concluded that the experience of establishing the Nasser Social Bank was an important and influential step in attempts to establish Islamic banks, as it was the first experience to adopt The government of an Islamic state has the idea of Islamic banks that operate according to the principles of Islamic economics. The study recommended attention to establishing social banks that operate in accordance with the provisions of Islamic Sharia, working to achieve solidarity in society, assist the needy, and support society in times of disasters and economic crises.
Benzer Tezler
- تحديث تدريس مادة الوقف- أنموذج ريادي
Vakıf müfredatının eğitimini modernize etme-prototip model (Modernizing teaching curriculum of Waqf - A leading model (A combination approach of: Theoretical & practical, heritage & modern, with conventional & online applications))
ABDULHALİM MAHMOUD ZEİDAN NASSER
Yüksek Lisans
Arapça
2019
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED HARB
- دور الصكوك الإسلامية في تمويل البنية التحتية في ليبيا
Libya altyapısı finansmanında İslami sukukların rolü
OMAR HUSEN OMAR ALSHREF
Yüksek Lisans
Arapça
2018
Dinİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASHRAF DAWABA
- التجارة الخارجية بين مصر وتركيا وسبل تنميتها
Mısır ve Türkiye arasındaki dış ticaret ve bunu geliştirme yolları
MOHAMED ABDELWAHAB ABDELSALAM ALLAM
Yüksek Lisans
Arapça
2017
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ENSARİ YÜCEL
- ( النشاط التجارى في ليبيا منذ القرن الرابع حتى مطلع القرن التاسع الهجرى ( 10 ـــ 15م
Libya'da ticari faaliyetler (10-15. yüzyıllar arası) - Commercial activities in Libya (Betweeen 10-15th centuries)
MOUSTAFA FARAJ H. ABOHLALA
- ضوابط ممارسة التجارة في الشريعة الإسلامية والقانون التِّجاري العراقي (دراسة مقارنة)
İslam hukuku ve Irak Ticaret Hukukunda ticaretle ilgili ilkeler (Karşılaştırmalı bir inceleme) / Controls for practicing trade in Islamic law and Iraqi commercial law: A comparative study
MUSTAFA KAMERAN KANABI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞABAN BANAZ