Ceza muhakemesi hukukunda adli arama
Judicial search in criminal procedure law
- Tez No: 935877
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ RIZA ÇINAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: MEF ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Adli arama, delillerin hukuka uygun bir biçimde elde edilerek muhakeme işleminde kullanılmasına imkân vermesi ve devamında bu deliller esas alınarak yargılama sonucu sanıkların cezalandırılmasını mümkün kılması bakımından nitelik arz etmektedir. Arama işlemi ile hüküm verilmeden önce temel hak ve özgürlükler, yakalama veya delil elde etme amacıyla ya da her iki amaca bağlı olarak sınırlanmaktadır. Aramanın, yakalama ve delil elde etme amacıyla uygulanması ile ceza muhakemesinde maddi gerçeğe ulaşılmasına araç olarak hizmet ettiği ve tek başına bir amaç olmadığı belirtilmelidir. Bu sebeple aramanın aynı zamanda geçici olması ve arama işlemi ile elde edilmek istenen amaca ulaşıldığında aramanın sona ermesi, ancak gecikmede tehlike bulunması durumunda yani bir zorunluluk halinin ortaya çıkması ile aramanın bir koruma tedbiri olarak uygulanmasının söz konusu olması, aramanın aynı zamanda temel hak ve özgürlükleri sınırlıyor olması sebebiyle önem arz etmektedir. Aramanın hukuka uygun olabilmesi için aramanın bir koruma tedbiri olarak saydığımız özelliklere sahip olması gerekmekle beraber burada belki de en temel husus, arama kararının hukuka uygun olarak verilmesidir. Nitekim arama işlemi ancak hukuka uygun bir arama kararının verilmesi ile yapılabilecektir. Ceza muhakemesi hukukunda arama kararının verilmesi kural olarak hakim kararıyla mümkündür. Temel hak ve özgürlüklere müdahalenin istisnai haller dışında ancak hâkim kararıyla sınırlanması hukuk devleti ilkesinin gereğidir. Bu bağlamda ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde de konut, işyeri, kamuya açık olmayan kapalı alanlar hariç olmak üzere kolluk amirinin yazılı emri ile arama yapılması mümkün kılınmıştır. Hâkim kararı dışında arama emri ile adli arama yapılması istisnai bir kurumdur ve bu sebeple bu yetkinin kullanılması ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde söz konusu olacağından, gecikmesinde sakınca bulunan hal kavramının gerekçelendirilmesi bilgi, belge ve açıklamalarla desteklenmesi gerekmektedir. İster arama kararına dayanılarak yapılan bir arama söz konusu olsun ister arama emrine istinaden arama işlemi gerçekleştirilmiş olsun, her halükârda delil elde edileceğine ya da belirli bir kişinin yakalanabileceğine dair basit tahminlerin ötesinde, somut olgulara dayalı bir makul şüphenin varlığı arama kararı veya arama emri verilebilmesi için şart koşulmuştur. Hukuka uygun bir arama kararı veya emrinin verilmesi ile artık arama kararının icrası söz konusu olacaktır. Arama kararının icrası, aramanın yapılacağı yer, kişi ve zamanlar açısından ayrı özellik göstermekle kanun ve yönetmelik hükümleriyle çizilen sınırlara uygun olarak aramanın icra edilmesi gerekmektedir Aksi bir durumda haksız arama suçundan, delillerin hukuka aykırılığından, hukuka aykırı aramadan doğan tazminat hakkından bahsedilecektir. Çalışmamızda bu başlıklar, daha ayrıntılı bir şekilde mevcut yargı kararları mevzuat hükümleri ve öğreti görüşleri ile incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Judicial search holds significant importance as it enables the lawful collection of evidence to be utilized in judicial proceedings, ultimately allowing the conviction of defendants based on such evidence. The search process involves the restriction of fundamental rights and freedoms prior to the issuance of a judgment, either for the purpose of apprehension, evidence collection, or both. It must be emphasized that a search serves as a tool to reach the material truth in criminal procedure law rather than being an end in itself. For this reason, a search must be temporary in nature, ceasing once its intended purpose is achieved. Furthermore, a search should only be implemented as a protective measure in cases of urgency where delay poses a danger. Given its inherent limitation of fundamental rights and freedoms, the legal basis and procedural compliance of a search are of critical importance. For a search to be lawful, it must meet the characteristics of a protective measure, with perhaps the most fundamental requirement being the issuance of a search warrant in accordance with the law. A search can only be conducted upon the issuance of a lawful search warrant. In principle, search warrants are issued by a judge, as intervention in fundamental rights and freedoms is permissible only through judicial authorization, except in exceptional circumstances, in accordance with the rule of law. In this context, searches may be conducted with a written order from the public prosecutor in urgent situations where a delay would be prejudicial. If the public prosecutor is unavailable, a written order from the law enforcement supervisor may suffice, provided the search does not pertain to private residences, workplaces, or other non-publicly accessible closed areas. Searches conducted without a judicial warrant are thus considered exceptional measures and are subject to stringent conditions. Therefore, the justification for urgency must be substantiated with supporting information, documents, and explanations. Whether a search is conducted based on a judicial warrant or a written order, in all cases, the presence of concrete facts establishing reasonable suspicion beyond mere speculation that evidence will be found or a specific individual will be apprehended is a prerequisite for the issuance of a search warrant or order. Once a lawful search warrant or order is issued, its execution becomes the focus. The execution of the search must comply with the legal and regulatory boundaries set forth, considering the specific circumstances of the location, individual, and timing of the search. Any deviation from these requirements may lead to allegations of unlawful search, the inadmissibility of unlawfully obtained evidence, and potential claims for damages arising from unlawful searches. This study examines these topics in detail, analyzing relevant judicial decisions, statutory provisions, and doctrinal views. The critical elements of judicial search, including procedural safeguards and the consequences of non-compliance, are thoroughly evaluated in light of established legal principles and case law.
Benzer Tezler
- Ceza Muhakemesi Hukukunda arama
Search in Criminal Procedure Law
TÜLAY ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Kamu YönetimiDumlupınar ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLHAN ÜZÜLMEZ
- Ceza muhakemesi hukukunda arama ve elkoyma
Search and seizure in criminal procedure law
MELTEM DENİZ KARAPAZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Hukukİstanbul Kültür ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZDEM ÖZAYDIN
- Arama ve elkoymada delil yasakları
Prohibitions of evidence in search and seizure
VEYSEL TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Hukukİzmir Ekonomi ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VELİ ÖZER ÖZBEK