Hicri 1288/ miladi 1871-1872 tarihli Rasathâne-i 'Amire'nin sâlnâmesinin transkript ve değerlendirilmesi
Transcript and evaluation of the yearbook of the Observatory of 'Amire' dated 1288 hijri/1871-1872 ce
- Tez No: 936270
- Danışmanlar: PROF. DR. OKTAY BOZAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Çalışma konusu olan Hicri 1288/ Miladi 1871-72 tarihli Rasathane-i Amire'nin Salnamesi bir tür özel salname olmakla beraber Rasathane-i Amire'nin kuruluş belgesi sayılmaktadır. Bu salname içerisindeki bilgiler ile dönemin özellikleri, faaliyetleri, günümüzde modern meteoroloji, astronomi ve sismoloji bilimlerinin benimsenmesinde önemli bir yere sahip olmakla birlikte yazıldığı dönem hakkında önemli malumatlar içermektedir. Yapılan araştırmalardan hareketle bu konunun daha önce araştırılmadığı, konuya ilişkin çalışmalar yapılmadığı anlaşılmaktadır. Bu çalışma ile meteorolojik, astronomik ve sismolojik konuları ihtiva eden eserin transkript ve değerlendirilmesi ile ülke ve deniz meteorolojisi hakkında Rasathane-i Amire'nin faydaları, Güneş ve Ay tutulmalarının nasıl gerçekleştiği, deprem ülkesi olan ülkemizin alanları hakkında Rasathane-i Amire'nin Salnamesi Osmanlı döneminde sismolojik faaliyetler ile ilgili ne tür bilgiler verildiği amaçlanmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde Rasathane-i Amire'nin Salnamesinin Latin harfli transkripsiyonuna yer verilmiş, ikinci bölümünde de değerlendirilmesi yapılmıştır. Rasathane müdürü Aristidi Kumbari tarafından Fransızca olarak kaleme alınan ve Yüzbaşı Said Efendi tarafından da Türkçe'ye çevrilen bu eserde, İstanbul'un öğle vaktinde Miladi, Rumi ve Hicri takvime göre her gün için alaturka-alafranga olacak şekilde topun atılacağı zamana yer verilmekle birlikte dönemin padişahı Sultan Abdülaziz'in aile hayatı, İstanbul'a ait koordinatlar, Güneş ve Ay tutulmaları, Müslüman ve Gayrimüslimlerin önemli günleri, Gezegenlerin güneşe olan uzaklığına ve Kuyruklu Yıldız hakkında önemli malumatlara yer verilmektedir. Eserin büyük bir bölümü denizcilerin pratik anlamda işine yarayacak bilgi ve yöntemlere ayrılmıştır. Bu bağlamda bulunulan bölgenin enlem ve boylamı tespit edilerek zaman hesapları yapılmakta, güneşin ekvatora olan uzaklığı tespit edilmektedir.
Özet (Çeviri)
The Salname of the Observatory-i Amire dated Hijri 1288 / Ad 1871-72, which is the subject of the study, is a kind of special salname, but it is considered the establishment document of the Observatory-i Amire. The information contained in this book contains important information about the period, its characteristics, activities, modern meteorology, astronomy and seismology, which have an important place in the adoption of modern meteorology, astronomy and seismology sciences today, but also about the period in which it was written. Based on the research conducted, it is understood that this issue has not been investigated before, and studies on this issue have not been conducted. With this study, it is aimed to provide information about the benefits of the Observatory-i Amire about the country and marine meteorology, how solar and Lunar eclipses are performed, what kind of information is given about seismological activities in the Ottoman period, the purpose and activities of the Observatory-i Amire about the areas of our country, which is an earthquake country, with a transcript and evaluation of the work containing meteorological, astronomical and seismological topics. In the first part of the study, a Latin letter transcription of the Observatory-i Amire's Salname was included, and its evaluation was made in the second part. In this work, written in French by observatory director Aristidi Kumbari and translated into Turkish by Captain Said Efendi, the time when the ball will be thrown will be alaturka-alafranga for every day according to the Gregorian, Rumi and Hijri calendar at noon in Istanbul, but the family life of Sultan Abdulaziz Sultan of the period, coordinates of Istanbul, Solar and Lunar eclipses, important days of Muslims and Non-Muslims, the distance of the planets to the sun and important information about the Comet are included it is provided. A large part of the work is devoted to information and methods that will be useful for sailors in a practical sense. In this context, the latitude and longitude of the region are determined and time calculations are made, and the distance of the sun to the equator is determined.
Benzer Tezler
- Arap dilinde sözlük çalışmaları ve Nazım Efendi'nin Tercümanu'l-Lügat adlı eserinin incelenmesi
Lexicology in the arabic language and Nazım Efendis dictionairy name of Tercümanu'l-Lügat
MEHMET NURİ ALPAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAKUP CİVELEK
- 148. nolu Ayntab Kadı Sicili'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (S.1-135) (H.1288-1291/M.1871-1874)
Transcription and evaluation of ayntab judicial record numbered 148
ENVER DEMİR
- Şeyhülislamlığa Ait 1 numaralı Telhis Defterinin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (vr.1-82)
Transcription and assessment of Telhis Book numbered I belonging to Shaykh al-Islamate (vr.1-82)
RENGİN AVUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAMİ YURDAKUL
- 452 numaralı Elbistan Şer'iye sicilleri H.1248-1288 / M.1868-1871 değerlendirme ve transkripsiyon
Judgement register numbered as 452 of Elbistan H.1248-1288 / M.1868-1871
HÜSEYİN BEŞÇOCUKLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET EYİCİL
- Diyarbekir gazetesine göre Diyarbakır'da kültür ve sanat hayatı
Culture and arts life according to newspaper Diyarbakır
GÜLİSTAN EKMEKÇİ