Sürdürülebilir inovasyonun belirleyicileri: İsveç ve Türkiye inşaat sektöründeki uluslararası işletmeler üzerine bir araştırma
Determinants of sustainable innovation: A research on international businesses in the construction industry in Sweden and Turkey
- Tez No: 936891
- Danışmanlar: PROF. DR. BEYHAN MARŞAP, DOÇ. DR. DEVRİM GÖKTEPE-HULTEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Uluslararası Ticaret, İşletme, Science and Technology, International Trade, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: İnşaat sektörü, sürdürülebilir inovasyon, uluslararası ticaret ve işletme, karma yöntem, Construction industry, sustainable innovation, international trade and business, mixed method
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 251
Özet
Küresel kirliliğe neden olan inşaat sektörü, kaynak yoğunluğu en yüksek sektörlerden biridir ve inovasyona karşı dirençlidir. Tezin amacı, kaynak tabanlı teori perspektifinde yapı-strateji performans ilişkisinde İsveç ve Türkiye inşaat sektöründe inovasyon odaklı sürdürülebilir geçişi etkileyen içsel ve dışsal kaynakları tanımlamak ve nedensel faktörleri anlamaktır. Tez karma yöntemde, sıralı desende, analizi üç bölümde tasarlanmıştır. İlk bölümde, inşaat sektöründe sürdürülebilir inovasyonların mevcut durumu ülke düzeyinde incelenmiştir. Her iki ülkede de sürdürülebilir uygulamalarına yönelik çeşitli inovasyon kaynakları öne çıkmakta; bu alanlar, mevcut kapasite ve gelişim potansiyellerine göre şekillenmektedir. İkinci bölümde, işletme düzeyinde sürdürülebilir inovasyon kaynaklarını belirlemeye yönelik olarak nitel bir keşifsel araştırma gerçekleştirilmiştir. Durum çalışması deseninde, uluslararası işletmelerle görüşmeler yapılmış; veriler betimsel ve karşılaştırmalı analizlerle değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, işletme tecrübesi, insan ve bilgi sermayesi ile kurum içi Ar-Ge gibi yapısal iç faktörlerin belirleyici olduğunu ortaya koymuştur. İş birliği ile giriş modu gibi stratejik dış faktörler bazı işletmeler açısından önem arz etse de iç faktörlerin baskın etkisini sürdürdüğü görülmüştür. Ayrıca, işletmelerin farklı giriş stratejilerinden ziyade, hedef pazara yönelik gerekli kaynak ve stratejileri, esnek destek mekanizmaları ve mevzuat uyumuyla sürdürülebilir geçişe uyum sağlayabilecekleri anlaşılmaktadır. Bu bölümde inovasyon direnci de incelenmiş; İsveç örneğinde direnç türlerinin gözlenmediği, ancak Türkiye'de aktif inovasyon direncinin etkileri dikkat çekmiştir. Üçüncü bölümde ise, yapı-strateji-performans ilişkisi çerçevesinde sürdürülebilir geçişi etkileyen nedensel faktörler, bulanık DEMATEL yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgular, İsveç inşaat sektörünün yüksek farkındalık ve bilgi temelli yaklaşımıyla sürdürülebilirliği inovasyon yoluyla teşvik ettiğini; Türkiye'nin ise Ar-Ge ve ÇSY yatırımlarını benimseyerek ihracat ve patent performansını artırmaya yönelik daha uygulama odaklı bir yaklaşım benimsediğini göstermektedir. Tez literatüre teorik ve ampirik katkılar sunarken; inşaat sektörü paydaşlarına sürdürülebilir inovasyonu destekleyecek yol gösterici bulgular sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The construction sector, which causes global pollution, is one of the most resource-intensive sectors and is resistant to innovation. The aim of the dissertation is to identify the internal and external resources and understand the causal factors affecting innovation-driven sustainable transition in the Swedish and Turkish construction industries in the structure-strategy-performance relationship from a resource-based theory perspective. The dissertation is designed in a mixed-method, sequential design and analyzed in three parts. In the first part, the current state of sustainable innovations in the construction sector is analyzed at the country level. In both countries, various sources of innovation for sustainable practices are prominent; these areas are shaped by existing capacities and development potential. In the second part, qualitative exploratory research was conducted to identify sources of sustainable innovation at the business level. In a case study design, interviews were conducted with international businesses, and the data were evaluated through descriptive and comparative analyses. The research findings revealed that structural internal factors such as business experience, human and knowledge-capital, and in-house R&D are decisive. Although strategic external factors such as entry mode through collaboration are important for some businesses, internal factors continue to dominate. Moreover, it is understood that enterprises can adapt to sustainable transition with the necessary resources and strategies for the target market, flexible incentive mechanisms, and regulatory harmonization rather than different entry strategies. Innovation resistance is also examined in this part, and it is noteworthy that in the Swedish case, the types of resistance are not observed, whereas in Turkey, the effects of active innovation resistance are noteworthy. In the third part, the causal factors affecting sustainable transition within the framework of the structure-strategy-performance relationship are analyzed using the fuzzy DEMATEL method. The findings show that Sweden's construction sector promotes sustainability through innovation with its high awareness and knowledge-based approach, while Turkey adopts a more implementation-oriented approach to improve export and patent performance by adopting R&D and ESG investments. The dissertation makes theoretical and empirical contributions to literature and provides guidance for construction industry stakeholders to support sustainable innovation.
Benzer Tezler
- Eko-inovasyonun işletmelerin sürdürülebilir performansı üzerindeki etkisi: Bişkek'teki KOBİ'ler üzerine bir uygulama
Эко-инновациянын ишканалардын туруктуу эффективдүүлүгүнө тийгизген таасири: Бишкектеги чакан жана орто ишканалардын мисалында
BERMET BAKTIBEKOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KASIM BAYNAL
- Gelişmekte olan ülkelerde ulusal inovasyon kapasitesinin belirleyicileri: Ampirik bir inceleme
Determinants of national innovation capacity in developing countries: An empirical survey
MUSTAFA ZUHAL
- Finansal gelişmenin belirleyicileri: Türkiye üzerine bir uygulama
Determinants of financial development: An application on Turkey
NEZAHAT BAYIK
- Gıda sektöründe inovasyon: Batı Akdeniz bölgesi şekerleme, kakao ve çikolata alt sektörü üzerine bir uygulama
Innovation in food industry: an aplication on the confectionery, cocoa and chocolate sub-sector in the Western Mediterranean region
NURDAN KUŞAT
Doktora
Türkçe
2011
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT KÖSEKAHYAOĞLU
- Dinamik dışsallıkların inovasyon ile büyüme üzerindeki etkileri ve Türkiye'nin mevcut durumu
Effects of dynamic externalities on innovation and growth and current status of Turkey
YEŞİM ATASOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
EkonomiKaradeniz Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM KALÇA