Türk modernleşmesinde pozitivizm
Positivism in Turkish modernization
- Tez No: 937360
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALPER MUMYAKMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Pozitivizm, Türk Modernleşmesi, Aydınlanma, Batılılaşma, Modernleşme, Positivism, Turkish Modernization, Enlightenment, Westernization, Modernization
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yozgat Bozok Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Bu çalışma, pozitivizmi yalnızca bir bilim anlayışı olarak değil, aynı zamanda Osmanlı'dan Cumhuriyet'e uzanan Türk modernleşme sürecinde etkili bir düşünsel zemin ve ideolojik araç olarak ele almaktadır. Tezin özgün yönü, pozitivizmin Türkiye'deki tarihsel serüvenini tarihsel sosyoloji yöntemiyle disiplinler arası bir perspektiften analiz etmesidir. Bu bağlamda pozitivist düşüncenin Batı'daki felsefi kökenlerinden başlayarak, Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerindeki Osmanlı aydınları üzerindeki etkisi ve 1923-1945 arası Cumhuriyet reformlarının fikrî arka planına katkısı derinlemesine incelenmiştir. Ayrıca Ziya Gökalp, Sait Halim Paşa, Şerif Mardin, Erol Güngör gibi yerli düşünürlerin pozitivizmle kurdukları farklı ilişkiler karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Çalışma, pozitivizmi Türkiye özelinde yalnızca bir aktarma ideolojisi olarak değil, aynı zamanda toplumsal yeniden inşa süreçlerinin aktif bir bileşeni olarak konumlandırarak, bu alandaki benzer araştırmalardan ayrılmaktadır. Bu yönüyle tez, pozitivizmin Türkiye'deki modernleşme sürecindeki çok katmanlı etkisini ve sürekliliğini hem kavramsal hem de tarihsel olarak ortaya koymayı hedeflemektedir. 2025, viii + 144 Sayfa
Özet (Çeviri)
This study examines positivism not only as a conception of science, but also as an influential intellectual ground and ideological tool in the Turkish modernization process from the Ottoman Empire to the Republic. The unique aspect of the thesis is that it analyzes the historical adventure of positivism in Turkey from an interdisciplinary perspective with the method of historical sociology. In this context, starting from the philosophical origins of positivist thought in the West, its influence on Ottoman intellectuals during the Tanzimat and Constitutional Monarchy periods and its contribution to the intellectual background of the Republican reforms between 1923 and 1945 are analyzed in depth. In addition, the different relations that local thinkers such as Ziya Gökalp, Sait Halim Pasha, Şerif Mardin and Erol Güngör established with positivism are discussed comparatively. The study differs from similar studies in this field by positioning positivism in Turkey not only as an ideology of transmission but also as an active component of social reconstruction processes. In this respect, the thesis aims to reveal the multi-layered impact and continuity of positivism in the modernization process in Turkey both conceptually and historically. 2025, viii + 144 Pages
Benzer Tezler
- Din ve iktidar: Ortaöğretim ders kitaplarında yaşam
Religion and power: Lifeworld consructed in high school textbooks
HASAN ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
DinEge ÜniversitesiGenel Sosyoloji ve Metodoloji Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. NURAN EROL IŞIK
- Ülkücülüğün Kemalizmle ilişkisinin ideolojik kökenleri: Alparslan Türkeş'in Kemalizm algısı
Ideological origins of the relationship of idealist movement with Kemalism: Alparslan Türkeş's perception of Kemalism
YUSUF ALPEREN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiArdahan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FESİH BAYRAKTAR
- Türkiye'de muhafavazakar modernleşme ve İsmail Hakkı Baltacıoğlu
Conservative modernization in Turkey and İsmail Hakkı Baltacıoğlu
VURAL GÖRAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Kamu YönetimiHacettepe ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN ÖZMAN ERKMAN
- Pozitivizmin Türk müzikolojisi üzerindeki etki ve yansımaları
The effects and reflections of positivism on Turkish musicology
DERYA ALGIN ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MüzikANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİMüzikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN MURAT ÖZTÜRK
- Peyami Safa'nın romanlarında spiritüalizm
Spiritualism in Peyami Safa's novels
ZEHRA SAVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SECAATTİN TURAL