Beden eğitimi ve spor öğretmenleri ve adaylarının mesleğe yönelik tutum, motivasyon ve liderlik öz yeterlik profilleri: İlişkisel bir araştırma

Attitudes towards the profession, motivation and leadership self-efficacy profiles of physical education and sport teachers and candidates: A relational study

PDF İndir

Tez No: 937821
Yazar: İREM TÜRKMEN
Danışmanlar: PROF. DR. ÜLVİYE BİLGİN
Tez Türü: Doktora
Konular: Eğitim ve Öğretim, Spor, Education and Training, Sports
Anahtar Kelimeler: Beden eğitimi ve spor öğretmeni, beden eğitimi ve spor öğretmen adayı, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, öğretme motivasyonu, liderlik öz yeterliği, Physical education and sport teacher, physical education and sport teacher candidate, attitude towards teachin profession, motivation to teach, leadership self-efficacy
Yıl: 2025
Dil: Türkçe
Üniversite: Gazi Üniversitesi
Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 330

Özet

Araştırmanın amacı, beden eğitimi ve spor öğretmenleri ile öğretmen adaylarının mesleğe yönelik tutumları, motivasyon düzeyleri ve liderlik öz-yeterlik profillerindeki anlamlı ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada tarama modellerinden biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılmış olup, korelasyon ve karşılaştırma yöntemlerine başvurulmuştur. Çalışma, iki farklı grup üzerinde gerçekleştirilmiştir: Birinci grup beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarından, ikinci grup ise beden eğitimi ve spor öğretmenlerinden oluşmaktadır. Örneklem, olasılık dışı örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. G*Power programı ile örneklem büyüklüğünün hesaplanmasında, bağımsız örneklemler t-testi iki gruplu modelde küçük etki büyüklüğü (0.20), %5 hata payı ve %90 güç formülü kullanılmıştır. Bu hesaplama sonucunda, toplamda 858 katılımcıya ihtiyaç duyulmuş, 429'unun beden eğitimi ve spor öğretmenlerinden, diğer 429'unun ise beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinden oluşması öngörülmüştür. Veri toplama süreci sonunda 465 beden eğitimi ve spor öğretmeni ile 534 beden eğitimi ve spor öğretmen adayına ulaşılmış ve toplamda 999 katılımcı çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmada veri toplama araçları olarak iki farklı Kişisel Bilgi Formu, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği, Öğretme Motivasyonu Ölçeği ve Liderlik Öz-Yeterliği Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin normallik varsayımını değerlendirmek için çarpıklık ve basıklık değerleri incelenmiş ve dağılımın normal olduğu belirlenmiştir. Bu doğrultuda, değişkenler arasındaki farkların kaynağını belirlemek için bağımsız örneklem t-testi, Tek Yönlü ANOVA analizi ve bu analiz kapsamında Tukey çoklu karşılaştırma testi uygulanmıştır. Normal dağılım göstermeyen bir değişken için Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Gruplar arası farklılıkları incelemek amacıyla Tek Yönlü MANOVA analizi uygulanmış, ölçekler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için ise korelasyon ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırmada, beden eğitimi ve spor öğretmenleri ile öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, öğretme motivasyonu ve liderlik öz-yeterliği düzeyleri incelenmiştir. Kadın öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve liderlik öz-yeterliği puanlarının erkek adaylara göre anlamlı derecede yüksek olduğu, ancak öğretme motivasyonu açısından anlamlı bir farklılık bulunmadığı belirlenmiştir. Her iki örneklem grubunda da genç yaş gruplarının öğretme motivasyonu ve alt boyutları açısından daha yüksek puanlara sahip olduğu saptanmıştır. Öğretmen adaylarında, her bir ölçek ve alt boyut açısından 3. sınıf düzeyinde elde edilen puanların, 4. sınıf düzeyine göre daha düşük olduğu gözlemlenmiştir. Öğretmen adaylarının algılanan gelir düzeyinin mesleğe yönelik tutum, içsel motivasyon ve liderlik öz-yeterliği üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamakla birlikte, düşük ve orta gelir grubundaki bireylerin dışsal motivasyon puanlarının yüksek gelir grubuna göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Öğretmenler arasında ise düşük gelir grubunun hem içsel hem de dışsal motivasyon boyutlarında daha düşük puanlara sahip olduğu, yüksek gelir grubunun genel motivasyon düzeylerinin anlamlı derecede daha yüksek olduğu saptanmıştır. Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, öğretme motivasyonu ve liderlik öz-yeterliği arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının, mesleğe yönelik tutumu ile öğretme motivasyonu ve liderlik öz-yeterliği arasında pozitif yönde güçlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Öğretme motivasyonu ve liderlik öz-yeterliği arasındaki ilişki ise pozitif yönde, orta düzeyde ve anlamlıdır. İçsel motivasyonun, öğretmenlik mesleğine yönelik tutumla pozitif yönde, güçlü bir ilişki gösterdiği, liderlik öz-yeterliği ile ise orta düzeyde ve pozitif yönde bir ilişkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Dışsal motivasyonun, öğretmenlik mesleğine yönelik tutumla pozitif yönde, güçlü, liderlik öz-yeterliği ile zayıf düzeyde ve pozitif yönde ilişkisi olduğu gözlemlenmiştir. Öğretmenlik mesleğine yönelik olumlu tutumların liderlik öz-yeterliği üzerinde pozitif bir etkisi olduğu, buna karşın öğretme motivasyonunun liderlik öz-yeterliğini negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Bununla birlikte, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile öğretme motivasyonu etkileşiminin liderlik öz-yeterliği üzerinde pozitif yönde bir etki sağladığı belirlenmiştir. Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinde ise öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile liderlik öz-yeterliği arasında pozitif yönde ve orta düzeyde, öğretme motivasyonu ile pozitif yönde, zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ancak, öğretme motivasyonu ile liderlik öz-yeterliği arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. İçsel motivasyonun, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile pozitif yönde, zayıf düzeyde bir ilişki sergilediği, liderlik öz-yeterliği ile anlamlı bir ilişki göstermediği belirlenmiştir. Dışsal motivasyonun ise öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve liderlik öz-yeterliği ile anlamlı bir ilişkiye sahip olmadığı saptanmıştır. Öğretmenlerde, öğretme motivasyonunun liderlik öz-yeterliği üzerinde negatif bir etkiye sahip olduğu, ancak öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile öğretme motivasyonunun etkileşiminin liderlik öz-yeterliği üzerinde pozitif bir etki oluşturduğu tespit edilmiştir. Genel olarak, beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının tüm ölçeklerde ve alt boyutlarda beden eğitimi ve spor öğretmenlerine kıyasla daha yüksek puanlara sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

The aim of the study is to uncover the significant relationship in attitudes towards the profession, motivation levels, and leadership self-efficacy profiles of physical education and sports teachers and teacher candidates. The study used the relational survey model, which is one of the survey model, and correlation and comparison methods were used. The study was conducted with two different groups: the first group consisted of physical education and sports teacher candidates, and the second group consisted of physical education and sports teachers. The sample was determined by convenience sampling using non-probability sampling methods. A small effect size (0.20), a margin of error of 5%, and a power formula of 90% were used in the two-group model of the t-test for independent samples when calculating the sample size with the G*Power program. As a result of this calculation, a total of 858 participants were needed, of which 429 were physical education and sports teachers and the other 429 were students in the physical education and sports teaching department. At the end of the data collection process, 465 physical education and sports teachers and 534 physical education and sports teacher candidates were reached, so a total of 999 participants were included in the study. Two different Personal Information Forms, the Attitudes Towards Teaching Profession Scale, the Motivation to Teach Scale, and the Leadership Self-Efficacy Scale were used as data collection instruments. The skewness and kurtosis values were examined to assess the normality assumption of the data, and the distribution was found to be normal. Accordingly, independent samples t-test, one-way ANOVA analysis, and Tukey's multiple comparison test were applied to determine the cause of differences between variables. The Kruskal-Wallis test was used for one variable that did not have a normal distribution. The study examined attitudes toward the teaching profession, motivation to teach, and leadership self-efficacy levels of physical education and sports teachers and prospective teachers. It was found that attitudes towards the teaching profession and leadership self-efficacy scores of female pre-service teachers were significantly higher than those of male pre-service teachers, but there was no significant difference in terms of motivation to teach. In both sample groups, the younger age groups had higher scores on motivation to teach and its sub-dimensions. In terms of each scale and sub-dimension, it was observed that third-year students scored lower compared to fourth-year students. Additionally, it was observed that individuals in low and middle-income groups had lower extrinsic motivation scores compared to those in high-income groups. Although there was no significant effect of the perceived income level of pre-service teachers on attitudes towards the profession, intrinsic motivation, and leadership self-efficacy, it was found that the extrinsic motivation scores of individuals in the low and middle-income groups were lower than those in the high-income group. Similarly, low-income teachers had lower scores for both intrinsic and extrinsic motivation compared to high-income teachers, whose general motivation levels were significantly higher. A significant correlation was found between physical education and sports teacher candidates' attitudes towards the teaching profession, motivation to teach, and leadership self-efficacy. A positive, strong and significant relationship was found between pre-service teachers' attitudes towards the profession and their motivation to teach and leadership self-efficacy. The relationship between motivation to teach and leadership self-efficacy was positive, moderate, and significant. Intrinsic motivation was found to be strongly and positively related to attitudes towards the teaching profession and moderately and positively related to leadership self-efficacy. Extrinsic motivation was strongly and positively related to attitudes towards the teaching profession and weakly and positively related to leadership self-efficacy. Positive attitudes towards the teaching profession had a positive effect on leadership self-efficacy, while motivation to teach negatively influenced leadership self-efficacy. Additionally, the interaction between attitudes towards the teaching profession and motivation to teach was found to have a positive effect on leadership self-efficacy. Among physical education and sports teachers, a positive and medium significant relationship was found between attitudes towards the teaching profession and leadership self-efficacy, and a positive but low significant relationship was found with motivation to teach. However, no significant relationship was found between motivation to teach and leadership self-efficacy. Intrinsic motivation showed a positive but weak relationship with attitudes towards the teaching profession and no significant relationship with leadership self-efficacy. Extrinsic motivation was not found to be significantly related to attitudes towards the teaching profession and leadership self-efficacy. Motivation to teach was found to have a negative influence on leadership self-efficacy, but the interaction between motivation to teach and attitudes towards the teaching profession had a positive influence on leadership self-efficacy. Overall, it was concluded that pre-service physical education and sports teachers had higher scores on all scales and sub-dimensions compared to physical education and sports teachers.

Benzer Tezler

Tez No
286573
Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin öz-yeterlik inançlarının incelenmesi
Investigate of teacher' self efficacy beliefs of physical education and sport teacher candidate's
ATİLAY SEÇKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve Öğretim Ege Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MAKBULE BAŞBAY
Tez No
544080
Beden eğitimi öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between the attitudes of physical education teacher candidates towards the teaching profession and the factors that are effective in their choice of teaching profession
HÜSEYİN ÜZÜM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretim Gaziantep Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET ALINCAK
Tez No
837404
Öğretmen adaylarının öz yeterlilik ve mesleğe yönelik tutumlarının incelenmesi
Examination of teacher candidates's self efficient and professional attitudes
İREM CENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretim Akdeniz Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabiilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERDAR ÖZÇETİN
Tez No
954082
Beden eğitimi öğretmen adaylarının öz yeterlik düzeyleri ve öğretim sürecine ilişkin görüşleri
Pre-service physical education teachers' self efficacy and their views on teacher education process
CEREN NUR TEMİZ
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretim Balıkesir Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. AHMET HAKTAN SİVRİKAYA
Tez No
661380
Beden eğitimi öğretmeni adaylarının öğretmenlik kimliklerini geliştirmelerinde etkili olan faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluati̇on of the factors that affect i̇n developi̇ng of teacher i̇denti̇ty of candi̇date physi̇cal educati̇on teachers
MEHMET ALİ ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretim Gaziantep Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET ALINCAK

Geri Dön