Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sözlü etkileşim ve üretim sürecinin yapay zekâ uygulamalarıyla desteklenmesi
Supporting the oral interaction and production process with artificial intelligence applications in teaching Turkish as a foreign language
- Tez No: 937825
- Danışmanlar: PROF. DR. YILMAZ YEŞİL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
Yapay zekâ, yabancı dil eğitiminde kullanılabilecek çeşitli araçlar ve yöntemler sunmaktadır. Bu araçlar arasında konuşma tanıma, doğal dil işleme, makine çevirisi ve öğrenme analitiği gibi teknolojiler yer almaktadır. Yapay zekâ, öğrencilerin dil öğrenimine yönelik çeşitli aktiviteleri destekleyerek öğrenim sürecini daha verimli hâle getirebilir. Özellikle konuşma tanıma teknolojisi, öğrencilerin sözlü olarak dile getirdikleri ifadeleri dinleyerek ve analiz ederek geri bildirim sağlayabilir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sanal gerçeklik uygulamaları Türkçe eğitiminde özellikle kendi kendine öğrenme noktasında etkili bir rol oynamaktadır. Öğrencileri zamandan ve mekândan soyutlayıp, bu kısıtlamalar olmadan Türkçe eğitimlerini desteklemede yardımcı bir unsur olabilmektedir. Araştırmanın temel amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yapay zekâ uygulamalarından yararlanarak öğrencilerin sözlü etkileşim ve üretim süreçlerinin ne ölçüde desteklenebileceğini ortaya koymaktır. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sözlü etkileşim ve üretim etkinliklerinin yapay zekâ uygulamalarıyla desteklenmesi süreçlerinin incelenmesini amaçlayan araştırma kapsamında karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın betimsel boyutu kapsamında nitel araştırma modellerinden öncelikle belge incelemesi yöntemiyle yapay zekâ uygulamalarının işleyiş ve dil eğitiminde kullanım şemaları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Daha sonra bu işleyiş ve şemalar üzerinden dil eğitimi çerçevesinde üretilen sözlü etkinlikler, web tabanlı uygulamalarla birlikte öğrencilerin kullanımına sunulmuştur. Araştırma süreci boyunca önceden belirlenmiş aralıklarla öğrencilerin bu uygulamaların sözlü üretim ve etkileşim becerilerinin gelişmesi üzerindeki görüşleri alınmıştır. Bu noktada nitel araştırma tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmanın nicel kısmında ise öğrencilerin araştırma sürecindeki üretici dil becerisi öz yeterliliklerini belirleyebilmek amacıyla 5'li likert tipi“Türkçe Öğrenen Yabancı Öğrenciler İçin Üretici Dil Becerisi Öz Yeterlilik Algıları Ölçeği”uygulanmıştır. Çalışma süresince öğrencilerin göstermiş olduğu dil performansları ise“Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenler İçin Bağımsız Konuşma ve Karşılıklı Konuşma Becerisi Dereceli Puanlama Anahtarı”çerçevesinde değerlendirmeye alınmıştır. Çalışma sonucunda öğrenci görüşleri ve araştırma ölçeklerinden elde edilen bulgularla konuşma becerisinin geliştirilmesinde yapay zekâ destekli sözlü üretim ve etkileşim etkinliklerinin tek başına kullanımının yeterli olmayacağı ancak geleneksel konuşma becerisini tamamlayıcı ve destekleyici olarak görülebileceği sonucuna ulaşılmıştır. İlerleyen süreçte gelişen teknoloji ve Türkçe veri setlerinin sanal evrende varlığının artması ile bu ilişkinin daha da artabileceği, toplum dilbilimsel ögelerin de daha iyi aktarılabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Artificial intelligence offers various tools and methods that can be used in foreign language teaching. These tools include technologies such as speech recognition, natural language processing, machine translation and learning analytics. Artificial intelligence can make the learning process more efficient by supporting various activities for students' language learning. In particular, speech recognition technology can provide feedback by listening and analyzing students' verbal expressions. Virtual reality applications in teaching Turkish as a foreign language play an effective role in Turkish education, especially in self-learning. It can be a helpful element in abstracting students from time and space and supporting their Turkish education without these constraints. The main purpose of the research is to reveal to what extent students' oral interaction and production processes can be supported by utilizing artificial intelligence applications in teaching Turkish as a foreign language. Within the scope of the research aiming to examine the processes of supporting the oral interaction and production process in teaching Turkish as a foreign language with artificial intelligence applications, mixed method was used. Within the scope of the descriptive dimension of the research, it was tried to reveal the functioning of artificial intelligence applications and their schemes of use in language teaching by document analysis method. Then, the oral activities produced within the framework of language teaching based on these functioning and schemes were presented to the students with web-based applications. At predetermined intervals throughout the research process, students' opinions on the development of oral production and interaction skills of these applications were taken. At this point, semi-structured interview technique, one of the qualitative research techniques, was utilized. In the quantitative part of the study, the 5-point Likert-type“Perceptions of Productive Language Skill Self-Efficacy Scale for Foreign Students Learning Turkish”was applied in order to determine the students' productive language skill self-efficacy during the research process. The language performances of the students during the study were evaluated within the framework of the“Independent Speaking and Reciprocal Speaking Skill Rubric for Turkish as a Foreign Language Learners”. As a result of the study, it was concluded that the use of artificial intelligence-supported oral production and interaction activities alone will not be sufficient in developing speaking skills with the findings obtained from student opinions and research scales, but it can be seen as complementary and supportive of traditional speaking skills. It is thought that this relationship can be further increased, and sociocultural elements can be transferred better with the developing technology and the increase in the presence of Turkish language data sets in the virtual universe in the future.
Benzer Tezler
- Yazılı etkileşim becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinliklerin dil öğretimi kitaplarına yansıması: Karşılaştırmalı bir inceleme
Reflection of activities to develop written interaction skills on language teaching books: A comparative review
BÜŞRA DEMİR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiYabancılara Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLNUR AYDIN
- Yabancı dil olarak Arapça öğretiminde etkin öğrenim stratejilerine dayalı nahiv öğretimi: Model ve işlevsellik
Effectiveness of a program based on active learning strategies in comprehending Arabic grammar for speakers of other languages in low beginner level (A1) as a model
HASSAN SAID YOUSSEF
Doktora
Türkçe
2023
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SULTAN ŞİMŞEK
- İkinci/yabancı dil öğretimi kitaplarında sözlü üretim ve sözlü etkileşim etkinlikleri: Karşılaştırmalı bir inceleme
Oral production and oral in second/foreign language teaching books: A comparative review
RASHA DAHROUJ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiYabancılara Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLNUR AYDIN
- Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde temel ve ara düzey betimleyicilerin geliştirilmesi
Developing basic and independent level descriptors for Turkish as a foreign language
YİĞİT SAVURAN
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÇUBUKÇU
- Ana dili Arapça olan çocuklara Türkçenin ikinci dil olarak öğretiminde rulman tekniğinin sözlü etkileşim becerisine yönelik kullanımı
The use of the bearing technique for oral interaction skills in teaching Turkish as a second language to native Arabic speakers
NUH ALİ BAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TALAT AYTAN