Gaziantep ili, Oğuzeli ilçesi, Doğanpınar köyündeki geleneksel kerpiç yapıların mimari özellikleri ve koruma sorunları
The architectural features and conservation problems of adobe buildings in the village of Doğanpınar, Oğuzeli district, Gaziantep province
- Tez No: 938498
- Danışmanlar: PROF. DR. AYNUR ÇİFCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Doğanpınar Köyü, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Gaziantep İli'nin Oğuzeli ilçesi'ne bağlı bir yerleşimdir. Köy Gaziantep merkezine 34 km, Suriye sınırına ise 12 km uzaklıktadır. Eski ismi 'Haral' olan köy Fırat Nehri'ni besleyen Sacır Çayı üzerinde bulunur. Yerleşimin çok eski tarihlere dayandığı bir bölgede yer alan köyde 1. derece arkeolojik sit alanı olan bir höyük bulunmaktadır. Höyükteki yüzey araştırmalarında Erken Tunç Çağı bulgularına ulaşılmıştır. Köyün geleneksel mimarisini oluşturan yapım tekniğinde temel malzeme olarak kerpiç kullanılmaktadır. Kerpiç kolay ulaşılabilir, kolay uygulanabilir, ekonomik, ekolojik ve yerel bir malzemedir. Doğanpınar Köyü'nde kerpiç blok yığma yapım tekniği ile inşa edilmiş tek veya iki katlı konutlar ve servis birimlerinden oluşan geleneksel yapılar, 'havuş' olarak adlandırılan bir avlu etrafında veya sokakla doğrudan ilişkili bir düzende biçimlenmiştir. Yapılar düz damlı olup içten ve dıştan çamurla sıvanmıştır. Köydeki kerpiç konut ve servis birimlerinin sayısı 147'dir. Köyde ayrıca yeni malzemelerden inşa edilmiş, geleneksel olmayan çok sayıda konut da bulunmaktadır. Geleneksel kerpiç yapıların günümüze kadar ulaşabildiği bir köy olan Doğanpınar çeşitli sebeplerle değişikliklere uğramış ve bunun sonucunda kerpiç yapılarda farklı koruma sorunları ortaya çıkmıştır. 2023 yılında meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden de etkilenen köyde ağır hasarlı ve orta hasarlı olarak değerlendirilen kerpiç yapılar için yıkım kararları uygulanmış ve geleneksel mimari yapılar yitirilmiştir. Bu yüksek lisans tezi kapsamında daha önce belgeleme çalışması yapılmamış olan Doğanpınar Köyü'nde 28 yapı ayrıntılı olarak mimari açıdan incelenmiş, ayrıca köy dokusunun mimari analizleri yapılmıştır. Köydeki kerpiç yapım tekniği ve malzeme kullanımı incelenmiştir. Tezin 1. bölümünde literatür özeti, amaç ve hipoteze yer verilmiştir. Tezin 2. Bölümünde Doğanpınar Köyü'nün tarihsel geçmişi, coğrafi özellikleri, iklimsel özellikleri, sosyo-ekonomik yapısı ve idari yapısı ele alınmıştır. 3. bölüm Doğanpınar köyünün belgelendiği mimari doku analizlerini içermektedir. Doğanpınar Köyü'ndeki geleneksel konutların mimari özellikleri 4. bölümde anlatılmıştır. 5. bölümde köydeki geleneksel yapıların koruma sorunları irdelenmiş ve 6. bölümde bu koruma sorunları için hem çevresel ölçekte hem de tek yapı ölçeğinde öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Doganpinar Village is a settlement in Oguzeli district of Gaziantep Province located in the Southeastern Anatolia Region. The village is 34 km to the centre of Gaziantep and 12 km to the Syrian border. The village, whose old name was 'Haral', is located on Sacır Stream which feeds the Euphrates River. In the village, which is located at a region where the settlement history dates back to ancient times, there is a mound, which is a 1st degree archaeological site, and Early Bronze Age findings were found in the surface researches in the mound. In the traditional architectural construction technique of the village, adobe is used as the main material. Adobe is an easily accessible, applicable, economic and ecological local material. In Doğanpınar Village, traditional buildings consisting of single or two-storey houses and service units built with adobe block technique are shaped around a courtyard called 'havus' or in a layout directly related to the street. The buildings have flat roofs and are plastered with mud from inside and outside. The number of adobe houses and service units of the village is 147. There are also many non-traditional houses built with new materials in the settlement. Doğanpınar, a village where traditional buildings have survived until today, has undergone changes for various reasons and as a result, conservation problems have arisen for adobe buildings. In 2023, the village was also affected by the Kahramanmaraş-centred earthquakes, and demolition decisions were implemented for adobe buildings that were evaluated as heavily damaged and moderately damaged, and traditional architectural structures were lost. Within the scope of the field survey conducted within the scope of this master's thesis, documentation was made for 28 buildings in Doğanpınar Village, which had not been documented before, and the village texture was also analysed. The adobe construction technique and material use in the village were analysed. Literature summary, objective and hypothesis are given in Chapter 1 of the thesis. In Chapter 2 of the thesis, the historical background, geographical characteristics, climatic characteristics, socio-economic structure and administrative structure of Doğanpınar Village are discussed. Chapter 3 includes the texture analyses documenting the texture of Doğanpınar Village. The architectural characteristics of the traditional houses in Doğanpınar Village are described in Chapter 4. In Chapter 5, the conservation problems of the traditional buildings in the village are analysed and in Chapter 6, recommendations for these conservation problems are presented both at the environmental scale and at the single building scale.
Benzer Tezler
- Gaziantep ili Oğuzeli ilçesi halk inançları
Folk beli̇eves of Gazi̇antep, Oğuzeli district
ÖKKEŞ ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Niğde Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAYRAM POLAT
- Gaziantep ili Oğuzeli ilçesi sütsığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri
Structural characteristics of dairy cattle farms in Oğuzeli county of Gaziantep province
MUSTAFA CAN
- Kahramanmaraş ve Gaziantep ili zeytin ağaçlarında zararlı olan Resseliella oleisuga (Targioni-Tozzetti, 1887) (Diptera: Cecidomyiidae)'nın bazı biyo-ekolojik özelliklerinin araştırılması
A investigation of some bioecological characteristics of Resseliella oleisuga (Targioni-Tozzetti, 1887) (Diptera: Cecidomyidae), a pest of olive trees in Kahramanmaras and Gaziantep provinces, Türkiye
BERKAY SOYLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT MURAT ASLAN
- Oğuzeli bölgesinde (Barak Ovası) dolmalık biber ve patlıcan kurusu üretiminde aflatoksin oluşumunun belirlenmesi
Determination of aflatoxin formation of dried pepper and aubergine production in Oğuzeli Region (Barak Plain)
MEHMET BOZAN ÇERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Gıda MühendisliğiHarran ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. HASAN VARDİN
- Gaziantep ili oğuzeli ilçe merkezinde 18 yaş ve üstü erişkinlerde biyolojik ve alternatif/tamamlayıcı tıbbi tedavi kullanma durumu ve etkiliyen faktörler
The effective factors and condition of biological and alternative/complemantary medical treatment using in adults 18 years and older in gaziantep/oğuzeli district
DAVUT SARI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Halk SağlığıGaziantep ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NERİMAN AYDIN